ΟΛΙΓΟΘΕΡΜΙΔΙΚΕΣ ΓΛΥΚΑΝΤΙΚΕΣ ΥΛΕΣ: ΡΟΛΟΣ ΚΑΙ ΟΦΕΛΗ

Παγκοσμίως, περισσότερα από 6.000 τρόφιμα και ποτά περιέχουν ολιγοθερμιδικές γλυκαντικές ύλες. Παρέχοντας γλυκιά γεύση με λίγες ή μηδενικές θερμίδες, οι ολιγοθερμιδικές γλυκαντικές ύλες μοιάζουν ως η βέλτιστη λύση για να μειωθεί το θερμιδικό περιεχόμενο σε τρόφιμα και ποτά, και ιδανικό για όσους επιθυμούν να διαχειριστούν το σωματικό τους βάρος. Ωστόσο, τον τελευταίο χρόνο η μαζική πληροφόρηση για τα γλυκαντικά αυτά προκαλεί ολοένα και περισσότερη σύγχυση. Είναι ασφαλή; Βοηθούν στη διαχείριση του σωματικού βάρους – ή, στην πραγματικότητα, αυξάνουν το βάρος; Τι θα πρέπει να πιστέψουν οι καταναλωτές; Και τι θα πρέπει να συστήνουν οι ειδικοί της υγείας;

Η αίσθηση της γεύσης είναι εξέχουσας σημασίας για την ανθρώπινη ζωή, καθώς καθορίζει τις διατροφικές επιλογές και επηρεάζει τις ποσότητες που καταναλώνονται. Στους ανθρώπους η γεύση έχει και την πρόσθετη αξία ότι συνεισφέρει στην απόλαυση ενός τροφίμου ή ποτού.

Υπάρχουν πέντε βασικές γεύσεις: umami, αλμυρό, πικρό, ξινό και γλυκό. Η γλυκιά γεύση επιτρέπει στον οργανισμό να αναγνωρίσει θρεπτικά συστατικά πλούσια σε ενέργεια.

Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι η προτίμησή μας για γλυκιά γεύση μπορεί να αποτελεί έναν εξελικτικό μηχανισμό επιβίωσης, ο όποιος διασφαλίζει την αποδοχή του μητρικού γάλακτος, το οποίο έχει μια ελαφρώς γλυκιά γεύση που προέρχεται από τη λακτόζη (το σάκχαρο του γάλακτος), τον κύριο υδατάνθρακα που βρίσκεται στο μητρικό γάλα.

Η προτίμηση για γλυκιά γεύση είναι έμφυτη και διαρκεί από τη γέννηση μέχρι και σε μεγάλη ηλικία, αν και η προτίμηση για έντονα γλυκιά γεύση μειώνεται σημαντικά μεταξύ της πρώιμης παιδικής ηλικίας και της ενήλικης ζωής.

Ο όρος «ολιγοθερμιδικές γλυκαντικές ύλες» χρησιμοποιείται για να περιγράψει συστατικά τα οποία έχουν γλυκιά γεύση και παρέχουν λίγες ή καθόλου θερμίδες, ή συστατικά τα οποία διαθέτουν τόσο έντονη γλυκιά γεύση, ώστε να μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε τρόφιμα, σε συγκεντρώσεις όμως αρκετά μικρές ώστε να μη συμβάλουν σημαντικά στο θερμιδικό περιεχόμενο.

Όλα τα ολιγοθερμιδικά γλυκαντικά διακρίνονται από πολύ μεγαλύτερη γλυκύτητα από τη ζάχαρη. Αυτό προσφέρει ένα βασικό πλεονέκτημα στους παραγωγούς τροφίμων και ροφημάτων και εν τέλει και στους καταναλωτές, καθώς επιτυγχάνεται η γλυκιά γεύση, ενώ αφαιρούνται ή μειώνονται δραστικά οι θερμίδες. Τα ολιγοθερμιδικά γλυκαντικά χρησιμοποιούνται σε ποικιλία τροφίμων και ποτών όπως αναψυκτικά, τσίχλες, αρτοσκευάσματα, παγωτά, γιαούρτια, επιδόρπια και κρέμες.

Παράλληλα, χρησιμοποιούνται ευρέως στη φαρμακοβιομηχανία, κάνοντας πολλά φάρμακα πιο εύγευστα. Οι ολιγοθερμιδικές γλυκαντικές ύλες αναγράφονται καθαρά σε όλες τις συσκευασίες τροφίμων, φαρμακευτικών προϊόντων και ποτών που τις περιέχουν.

Στην Ευρωπαϊκή Ένωση οποιαδήποτε ρυθμιστική έγκριση σχετικά με τις ολιγοθερμιδικές γλυκαντικές ύλες βασίζεται στη γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Αρχής Ασφάλειας Τροφίμων (EFSA) και συγκεκριμένα της Επιτροπής για τα Πρόσθετα Τροφίμων και τις Πηγές Θρεπτικών Συστατικών που προστίθενται στα τρόφιμα (ANS Panel), μιας ανεξάρτητης επιτροπής η οποία λειτουργεί με διαφάνεια και αποτελείται από έμπειρους επιστήμονες με εγνωσμένη επιστημονική εμπειρία.

Τις προηγούμενες δεκαετίες, διάφορες μελέτες έχουν ισχυριστεί ότι τα ολιγοθερμιδικά γλυκαντικά συνδέονται με διάφορες αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία. Όμως, τα αποδεικτικά στοιχεία των ισχυρισμών αυτών έχουν εξετασθεί από διεθνείς φορείς, όπως η EFSA, οι οποίοι έχουν καταλήξει ότι οι ισχυρισμοί αυτοί είναι ανυπόστατοι.

Οι στρατηγικές για την αντιστροφή της ανοδικής τάσης που παρατηρείται στα ποσοστά παχυσαρκίας, θα πρέπει να επικεντρώνονται, τόσο στη μειωμένη πρόσληψη θερμίδων, όσο και στην αύξηση της κατανάλωσης ενέργειας. Οι τροφές που περιέχουν χαμηλές ή μειωμένες θερμίδες είναι ένας από τους τρόπους που βοηθούν τους ανθρώπους να μειώσουν την ημερήσια πρόσληψη ενέργειας, στηρίζοντας την προσπάθεια μείωσης ή διαχείρισης του σωματικού βάρους.

Οι περισσότερες μελέτες που ερευνούν το ρόλο των ολιγοθερμιδικών γλυκαντικών υλών στον έλεγχο του σωματικού βάρους, έχουν δείξει ότι, αν σε μια δίαιτα ελεγχόμενης θερμιδικής πρόσληψης αντικαταστήσουμε κάποια τρόφιμα ή ποτά με τη light εκδοχή τους, αυτό μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα τη μείωση της συνολικής θερμιδικής πρόσληψης.

Τόσο ο Αμερικανικός Διαβητολογικός Σύλλογος (Αmerican Diabetes Association) όσο και ο Βρετανικός Διαβητολογικός Σύλλογος (Diabetes UK), τονίζουν ότι οι ολιγοθερμιδικές γλυκαντικές ύλες προσδίδουν γλυκιά γεύση στα τρόφιμα, έχουν λίγες ή καθόλου θερμίδες και δεν ανεβάζουν τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα.

Οι γλυκαντικές αυτές ύλες προσφέρουν στα άτομα με διαβήτη την απόλαυση της γλυκιάς γεύσης χωρίς αρνητικές επιπτώσεις. Οι γλυκαντικές ύλες όχι μόνο δεν επηρεάζουν τα επίπεδα ινσουλίνης και γλυκόζης, αλλά ταυτόχρονα περιέχουν και λίγες ή μηδενικές θερμίδες. Επίσης, τα τρόφιμα με λίγες θερμίδες βοηθούν στο σημαντικό ζήτημα του ελέγχου του σωματικού βάρους.

Πηγή: Ιατρικός Τύπος