Οι διατροφικές συνήθειες στα παιδιά ξεκινούν να διαμορφώνονται από τα πρώτα κιόλας στάδια ζωής.
Σε συνδυασμό με το γεγονός ότι η νεοφοβία, δηλαδή η άρνηση του παιδιού να δοκιμάσει καινούρια τρόφιμα, είναι σύνηθες φαινόμενο σε παιδιά από 18 μηνών έως 2 ετών, είναι πολύ σημαντικό, από την περίοδο απογαλακτισμού κιόλας, οι γονείς να προσπαθούν να μυήσουν τα παιδιά στις υγιεινές συνήθειες διατροφής. Πολύ συχνά, όμως, παρατηρείται είτε οι γονείς να πιέζουν τα παιδιά τους να καταναλώσουν τα «καλά» τρόφιμα και να τους απαγορεύουν τα «κακά», επιτυγχάνοντας με αυτόν τον τρόπο τα αντίθετα από τα επιθυμητά αποτελέσματα. Επίσης, κάποιες διαστρεβλωμένες αντιλήψεις των γονέων για το τι θεωρείται υγιεινό, έχει ως αποτέλεσμα να ενθαρρύνονται και εν τέλει να υιοθετούνται λανθασμένες συνήθειες.
Ανθυγιεινές διατροφικές συνήθειες κατά την παιδική ηλικία, σημαίνουν υψηλότερες πιθανότητες αυτές να συνεχιστούν και στη μετέπειτα ζωή. Επιπλέον, συνεπάγονται και υψηλότερο κίνδυνο για παιδική παχυσαρκία και για όλες τις δυσάρεστες επιπτώσεις υγείας που ακολουθούν, όπως υψηλή αρτηριακή πίεση, σακχαρώδης διαβήτη τύπου 2, καθώς και ψυχολογικές επιπτώσεις. Στη συνέχεια, παρατίθενται κάποιες τεχνικές που απευθύνονται στους γονείς, προκειμένου να βοηθήσουν τα παιδιά τους να διαμορφώσουν ένα ισορροπημένο πρότυπο διατροφής, ελαττώνοντας, έτσι, τους κινδύνους για την υγεία που ενέχει η υιοθέτηση μη υγιεινών συνηθειών.
Γίνετε το θετικό τους πρότυπο. Τα παιδιά από τη φύση τους λειτουργούν μιμητικά για τις περισσότερες συμπεριφορές, συμπεριλαμβανομένης και της διατροφικής συμπεριφοράς. Με λίγα λόγια, αν εσείς προσλαμβάνετε φρούτα, λαχανικά, όσπρια, προϊόντα ολικής άλεσης και ψάρια, τότε και τα παιδιά σας θα προσλαμβάνουν τα τρόφιμα αυτά. Αν συνηθίζετε να καταναλώνετε έτοιμο φαγητό και ροφήματα ή αναψυκτικά με υψηλή περιεκτικότητα σε ζάχαρη, το ίδιο θα κάνουν και τα παιδιά σας.
Μείνετε ουδέτεροι. Φαίνεται ότι η πίεση και η απαγόρευση στα παιδιά έχει τα αντίθετα αποτελέσματα από εκείνα που οι γονείς προσπαθούν να πετύχουν. Όταν οι γονείς πιέζουν τα παιδιά να καταναλώσουν το φαγητό τους, υπάρχουν υψηλές πιθανότητες αυτά να αρνούνται να δοκιμάσουν έστω και λίγο από αυτό. Από την άλλη πλευρά, όταν οι γονείς αποκλείουν συγκεκριμένα είδη τροφίμων από τη διατροφή των παιδιών τους, όπως τα γλυκά, τόσο μεγαλύτερες είναι οι πιθανότητες να αυξάνεται η επιθυμία τους για αυτά και να οδηγούνται σε υπερκατανάλωση όποτε τα συναντούν. Η λύση, λοιπόν, είναι κάπου στη μέση. Γίνετε περισσότερο ελαστικοί όσον αφορά τις επιλογές των παιδιών σας, αυξάνοντας παράλληλα την έκθεση και τη διαθεσιμότητα σε υγιεινές επιλογές. Όσο μεγαλύτερη είναι η έκθεση σε φρούτα, λαχανικά και υγιεινά σνακς, και όσο χαμηλότερη είναι η διαθεσιμότητα σε τρόφιμα υψηλά σε ζάχαρη, κορεσμένα και υδρογονωμένα λιπαρά, τόσο αυξάνετε τις πιθανότητες τα παιδιά σας να επιλέξουν τα τρόφιμα της πρώτης κατηγορίας. Ακόμα, επιτρέψτε στα παιδιά σας να καταναλώσουν τα αγαπημένα τους τρόφιμα, σε συγκεκριμένη, όμως, ποσότητα και συχνότητα.
Μην χρησιμοποιείτε τα τρόφιμα ως επιβράβευση. Είτε πρόκειται για την επίτευξη μίας συμπεριφοράς που αφορά το φαγητό τους, π.χ. το να φάει το παιδί ένα καινούριο λαχανικό, είτε πρόκειται κάποια άλλη συμπεριφορά άσχετη με το φαγητό, αποφύγετε να χρησιμοποιήσετε τρόφιμο ως επιβράβευση. Είναι πολύ πιθανό να δημιουργηθούν λανθασμένες πεποιθήσεις στα παιδιά, όπως το ότι μία δύσκολη πράξη τη διαδέχεται πάντα ένα εύγευστο τρόφιμο. Ιδιαίτερα όταν η «δύσκολη πράξη» σημαίνει το να καταναλώσουν λαχανικά, τότε αυτό ανεβάζει απευθείας τον πήχη δυσκολίας της συγκεκριμένης συμπεριφοράς, άρα θα προσπαθήσουν και λιγότερο να το κάνουν, αφού και οι πιθανότητες να αποτύχουν θα είναι και μεγαλύτερες. Αντίθετα, το τρόφιμο της επιβράβευσης θα γίνει ακόμα πιο αρεστό και επιθυμητό να το καταναλώσουν. Ωστόσο, η επιβράβευση είναι πάντα θετική, και μάλιστα απαραίτητη στις περισσότερες περιπτώσεις, αρκεί να είναι λεκτική.
Οργανώστε τα γεύματα του παιδιού. Ορίστε ποιες είναι εκείνες οι ώρες που θα τρώει και τι. Δώστε έμφαση στο πρωινό και φροντίστε ένα τουλάχιστον γεύμα την ημέρα να προσλαμβάνεται μαζί με όλη την οικογένεια. Εκτός από το χρόνο και το είδος, ορίστε και τον τόπο όπου θα το παιδί θα καταναλώνει το γεύμα του και φροντίστε να είναι σε τραπέζι, και μακριά από τηλεόραση ή υπολογιστή.
Επιτρέψτε στο παιδί να εμπλακεί στη διαδικασία της αγοράς, της παρασκευής και του σερβιρίσματος του φαγητού. Πάρτε το παιδιά μαζί σας στα ψώνια του σούπερ μάρκετ και αποφασίστε από κοινού το είδος των τροφίμων που θα αγοράσετε. Ενθαρρύνετε την αγορά φρούτων και λαχανικών, αγοράζοντας είδη τα οποία είτε είναι αρεστά στα παιδιά, είτε τους κίνησαν την περιέργεια. Όσον αφορά την παρασκευή του φαγητού, βάλτε τα παιδιά σας στο χώρο της κουζίνας κατά το μαγείρεμα και επιτρέψτε τους να συμμετέχουν και αυτά σε απλές διαδικασίες, όπως την επιλογή των υλικών ή το πλύσιμο των λαχανικών. Τέλος, το σερβίρισμα μπορεί να αποτελέσει την πιο διασκεδαστική διαδικασία για τα παιδιά. Ετοιμάστε μαζί πολύχρωμα πιάτα, δώστε περίεργα σχήματα και σχέδια στα φαγητά, και γιατί όχι, ακόμα και ονόματα!
Ενημερώστε τα παιδιά σας για την αξία της ισορροπημένης διατροφής. Είναι καλό να ξεκινήσετε από μικρή ηλικία, ακόμα, να ενημερώσετε τα παιδιά σας για τις ομάδες τροφίμων, για τα διάφορα θρεπτικά συστατικά των τροφίμων, όπως μακροθρεπτικά συστατικά, βιταμίνες και ιχνοστοιχεία, εξηγώντας τους τον ρόλο τους για την υγεία. Αφήστε να γίνει αντιληπτό ότι δεν υπάρχουν καλά και κακά τρόφιμα, αλλά εκείνα με υψηλή και χαμηλή θρεπτική αξία, και ότι όλα μπορούν να είναι μέρος μίας ισορροπημένης διατροφής.
Γράφει: Τσιάκλα Χαρά, Κλινικός Διαιτολόγος – Διατροφολόγος, MSc
ΠΗΓΗ: www.genenutrition.gr
