Στο άκουσμα από το γιατρό μιας διάγνωσης καρκίνου του προστάτη προκαλεί ποικίλες ανησυχίες και ερωτήσεις για το ποιά είναι η καλύτερη θεραπεία για την ασθένεια και πώς αυτή θα επηρεάσει το μέλλον μου; Ποια είναι η πρόγνωσή μου; Τι επιπτώσεις άραγε να έχει η θεραπεία που επιλέγω στον τρόπο ζωής μου; Ποιες ερωτήσεις θα έπρεπε να υποβάλω στους γιατρούς μου; Πώς να κάνω τις επιλογές θεραπείας για μια ασθένεια που ξέρω τόσα λίγα; Κάθε ημέρα, εκατοντάδες ατόμων που διαγιγνώσκονται με καρκίνο του προστάτη, αυτοί και οι οικογένειές τους αρχίζουν να ψάχνουν απαντήσεις σε σύνθετες ερωτήσεις όπως αυτές.
Τι σημαίνει όμως μια διάγνωση καρκίνου του προστάτη;
Μια διάγνωση καρκίνου είναι μια εμπειρία που σου αλλάζει τη ζωή. Απαιτείται να αρχίσεις να παίρνεις μερικές σκληρές αποφάσεις που μπορούν να έχουν σημαντικές επιπτώσεις στην καθημερινότητα σου για πολλά από τα επόμενα χρόνια της ζωής σου. Εάν εσύ, ή κάποιος που αγαπάτς έχει διαγνωστεί με προστατικό καρκίνο, θα βρεθείτε αντιμέτωποι με διάφορες επιλογές θεραπείας, οι οποίες είναι εξίσου αποτελεσματικές, αλλά κάθε μία από τις οποίες , έχει επίσης τις καλές πλευρές της και τα μειονεκτήματά της.
Παράγοντες κινδύνου και διατροφή
Διατροφικές συνήθειες: Δίαιτα με τροφές υψηλής θερμιδικής αξίας και κορεσμένα ζωικά λίπη έχουν διπλάσιες πιθανότητες εμφάνισης καρκίνου προστάτη.
Τι μπορώ να τρώω?
Ισορροπημένη δίαιτα με φρούτα και λαχανικά
Μείωση της κατανάλωσης του κόκκινου κρέατος, επεξεργασμένων και τηγανητών.
Αύξηση στη κατανάλωση προϊόντων με πρωτεΐνες από σόγια.
Κατανάλωση προϊόντων με λυκοπένιο (ντομάτες, καρπούζι, κόκκινο γκρέιπ φρουτ) συνδυάζονται με μειωμένη εμφάνιση καρκίνου του προστάτη.
Πρόληψη
Συμπληρώματα σεληνίου ( SE- 200mg / ημέρα): έχει βρεθεί ότι μειώνει την πιθανότητα εμφάνισης καρκίνου κατά 63%!
Βιταμίνη Ε ( 50 ΙU / ημέρα): έχει βρεθεί ότι μειώνει την πιθανότητα εμφάνισης κατά 40% !
Γιατί βοηθά η έγκαιρη διάγνωση;
Τα ποσοστά επιβίωσης στα 5 χρόνια φτάνουν το 100%, για εκείνους που ο όγκος είναι μέσα στον προστάτη.
Τα ποσοστά επιβίωσης για εκείνους που ο όγκος είναι εκτός του προστάτη την ώρα της διάγνωσης, είναι μόνο 33,5%.
Ποίος ο ρόλος του PSA;
Το PSA, ή το ειδικό προστατικό αντιγόνο, είναι μία πρωτεΐνη που παράγεται από τον προστάτη και που απελευθερώνεται σε πολύ μικρές ποσότητες στην κυκλοφορία του αίματος. Όταν υπάρχει ένα πρόβλημα με τον προστάτη, όπως όταν αναπτύσσεται και αυξάνεται ένας όγκος, όλο και περισσότερο PSA απελευθερώνεται, έως ότου φθάνει σε ένα επίπεδο όπου μπορεί να ανιχνευθεί εύκολα στο αίμα. Το PSA διαδραματίζει δύο διαφορετικούς ρόλους στον προστατικό καρκίνο – πρώτα ως εργαλείο ανίχνευσης προτού να εντοπιστεί η ασθένεια, και έπειτα ως τρόπος να ελεγχθεί η πρόοδος της ασθένειας αφού διαγνωσθεί. Σε αυτή την ενότητα, θα εστιάσουμε στο ρόλο του PSA ως δείκτη για την πρόοδο ασθενειών και ως τρόπου , εάν μια θεραπεία κάνει αποτελεσματικά την δουλειά της. Τώρα που έχετε διαγνωστεί με τον προστατικό καρκίνο, πρέπει να εντοπίσετε τα εργαλεία αυτά που θα σας επιτρέψουν να έχετε την καλύτερη δυνατή θεραπεία της ασθένειάς σας.
Ένα μάθημα ανατομίας και φυσιολογίας
Τι είναι ο προστάτης;
Είναι ένα όργανο που ανευρίσκεται μόνο στους άνδρες. Πρόκειται για ένα αδένα που έχει δύο βασικές λειτουργίες: να βοηθά στη καλή λειτουργία της κύστης κατά την ούρηση αλλά και στην φυσιολογική σεξουαλική λειτουργία εκκρίνοντας διάφορα προστατικά υγρά.
Που βρίσκεται όμως ο προστάτης;
Ακριβώς κάτω από την κύστη, μπροστά από το ορθό έντερο και περιβάλλει (αγκαλιάζει) την ουρήθρα, τον σωλήνα δηλ. που συνδέει την κύστη με το πέος δια μέσου του οποίου βγαίνουν τα ούρα αλλά και το σπέρμα. Ο προστάτης έχει μέγεθος ενός καρυδιού και από την ηλικία των 40-50 ετών αρχίζει να μεγαλώνει και διογκώνεται κάτω από την επίδραση μίας ορμόνης (της λεγόμενης ανδρικής ορμόνης), της τεστοστερόνης. Ήδη στην ηλικία των 50 ετών, οι μισοί άνδρες έχουν μεγάλο (διογκωμένο) υπερτροφικό προστάτη. Στην ηλικία των 80 ετών σχεδόν το 100%. Κάτω από τον προστάτη, η ουρήθρα αγκαλιάζεται από τον λεγόμενο ουρηθρικό σφιγκτήρα. Όταν γίνεται ριζική προστατεκτομή και αφαιρείται ο προστάτης, τότε η κύστη και η ουρήθρα ενώνονται (ράβονται) για να αποκαταστήσουν την βατότητα της. Εάν ο σφιγκτήρας κατα την διάρκεια της επέμβασης ή της ακτινοβολίας τραυματισθεί, ή υποστεί βλάβη, τότε μπορεί να προκύψει κάποιου βαθμού ακράτεια.Παράλληλα και συνδεμένα με τις πλευρές του προστάτη είναι τα αγγεία και τα νεύρα που ελέγχουν τη στυτική λειτουργία.
Ριζική Προστατεκτομή
Η έννοια της χειρουργικής προσέγγισης για τη θεραπεία καρκίνου είναι απλό: απομονώστε τον όγκο και αφαιρέστε τον. Στον πιο κοινό τύπο χειρουργικής επέμβασης, γνωστό ως ριζική οπισθοηβική προστατεκτομή, γίνεται μια τομή χαμηλά στην κοιλιά και ο προστάτης αποκόβεται πίσω από το ηβικό κόκκαλο (ως εκ τούτου ο όρος οπισθοηβική, σημαίνοντας πίσω από την ηβική σύμφυση, το μπροστινό μέρος της λεκάνης). Μερικές νέες πρόοδοι έχουν γίνει τα τελευταία χρόνια, που έχουν ως σκοπό να μεγιστοποιήσουν τα οφέλη και να ελαχιστοποιήσουν τις παρενέργειες. Η πιο σημαντική εξέλιξη είναι η τεχνική της διατήρησης των αγγειονευρωδών σωματίων. Όπως αναφέραμε παραπάνω, τα νεύρα που ελέγχουν τη στυτική λειτουργία βρίσκονται ακριβώς παράλληλα στον προστάτη και σε άμεση επαφή με αυτόν. Εάν δε δείξει καμία προσοχή ο χειρουργός στη διατήρηση τους τότε, σχεδόν πάντα χάνεται η στυτική λειτουργία. Αυτή η τεχνική επινοήθηκε αρχικά στη δεκαετία του ’80, και από τότε έχει τελειοποιηθεί και εφαρμοσθεί από χιλιάδες χειρουργούς σε όλο τον κόσμο. Αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι γίνεται πάντα. Προκειμένου να διατηρηθούν τα νεύρα, ο χειρούργος πρέπει προσεκτικά να αφαιρέσει στις άκρες του (την κάψα) τον προστάτη. Θυμηθείτε ότι ο στόχος της χειρουργικής επέμβασης είναι να θεραπευτείτε από την ασθένειά σας. Εάν ο χειρουργός δεν θεωρεί ότι μπορεί να σας θεραπεύσει, αφήνοντας τα νεύρα άθικτα, τότε τα νεύρα δεν θα διατηρηθούν. Τα νεύρα είναι όπως τα ηλεκτρικά καλώδια. Η λειτουργία τους είναι να μεταφέρουν και να μεταδώσουν έναν σπινθήρα στα μυϊκά κύτταρα, θέτοντάς τα σε κίνηση. Εάν το νεύρο πρόκειται να πεθάνει, ο μυς δεν μπορεί να λειτουργήσει επειδή χάνει τον σπινθήρα της ηλεκτρικής ενέργειας για να μπορέσει να ξεκινήσει την κίνηση. Θεωρητικά, ακριβώς όπως οι ηλεκτρολόγοι μπορούν να αντικαταστήσουν την ελαττωματική καλωδίωση, οι χειρουργοί πρέπει να είναι σε θέση να αντικαταστήσουν τα ελαττωματικά νεύρα.
Λαπαροσκοπική -Ρομποτική χειρουργική επέμβαση
Στην ριζική οπισθοηβική προστατεκτομή, γίνεται μια κάθετη τομή στην κοιλιά, κάτω από τον ομφαλό περίπου 10εκ. σε μήκος. Το ευρύ άνοιγμα επιτρέπει στο χειρούργο να δει όλα τα εσωτερικά όργανα καθώς επίσης και τα περιβάλλοντα αιμοφόρα αγγεία και τα νεύρα. Αλλά στη δεκαετία του ’90, οι χειρούργοι άρχισαν να εκτελούν λαπαροσκοπική προστατεκτομή με την ίδια χειρουργική τεχνική που χρησιμοποιούσαν στις “πιο απλές” χειρουργικές επεμβάσεις, όπως η αφαίρεση της σκωληκοειδούς ή της χοληδόχου κύστης. Στην λαπαροσκοπική χειρουργική επέμβαση, -που σημειωτέον εκτελείται από την ιατρική ομάδα μας με μεγάλη επιτυχία λόγω της αυξημένης εμπειρίας μας-γίνονται στην κοιλία τέσσερις ή πέντε πολύ μικρές τομές (1 εκ. περίπου κάθε μια). Μέσω κάθε τομής, ο χειρούργος παρεμβάλλει ένα στενό και λεπτό όργανο με μικροσκοπική βιντεοκάμερα ή/και τα χειρουργικά εργαλεία, που επιτρέπουν στο χειρούργο να απεικονίσει και να χειρουργήσει τις εσωτερικές δομές χωρίς να ανοίγει ολόκληρη τη κοιλιά. Οι περαιτέρω τελειοποιήσεις σε αυτήν την τεχνική οδήγησαν στην ανάπτυξη μιας ρομποτικής διεπαφής, όπου ο χειρούργος κινεί τα μέλη του ρομπότ, τα οποία ελέγχουν στη συνέχεια τη βιντεοκάμερα και τα χειρουργικά εργαλεία που παρεμβάλλονται στην κοιλιά πολύ αποτελεσματικά εκτελώντας τη λειτουργία μέσω τηλεχειρισμού. Τα οφέλη της λαπαροσκοπικής χειρουργικής επέμβασης είναι προφανή: οι μικρότερες τομές και η λιγότερη επεμβατική χειρουργική τεχνική οδηγούν στη λιγότερη απώλεια αίματος και στην πιο σύντομη παραμονή στο νοσοκομείο. Εντούτοις, επειδή αυτός ο τύπος θεραπείας αποτελεί πρόκληση από το τυποποιημένο “ανοικτό” χειρουργείο και η καμπύλη εκμάθησης για να είναι αποτελεσματική είναι πιο απότομη, η χειρουργική ικανότητα γίνεται ακόμα σημαντικότερη. Εάν η λαπαροσκοπική χειρουργική επέμβαση εκτελείται από έναν πεπειραμένο, ικανό χειρούργο, τα αποτελέσματα μπορούν να είναι τόσο καλά, όσο και της παραδοσιακής ανοικτής χειρουργικής επέμβασης, και σε μερικές περιπτώσεις ακόμα καλύτερα, επειδή είναι λιγότερο επεμβατική. Αλλά εάν δεν αισθάνεστε άνετα με τη διαδικασία, θυμηθείτε ότι η απόφαση εάν θα πρέπει να υποβληθείτε στην λαπαροσκοπική χειρουργική επέμβαση με ή χωρίς ρομποτική βοήθεια ή στην παραδοσιακή χειρουργική επέμβαση, είναι δική σας και μόνο δική σας.
Γράφει: Μερτζιώτης Νικόλαος – Χειρουργός Ουρολόγος Ανδρολόγος
ΠΗΓΗ: www.genenutrition.gr
