Ο πόνος στη μέση που επιμένει επί μήνες σε έναν νέο άνθρωπο δεν οφείλεται κατ’ ανάγκην σε κήλη, μπορεί να αποτελεί ένδειξη αγκυλοποιητικής σπονδυλοαρθρίτιδας – μιας ρευματοπάθειας που επηρεάζει σημαντικά την ποιότητα της ζωής.
Ο ρευματολόγος Δημήτρης Κασίμος, γενικός αρχίατρος στο 401 Γενικό Στρατιωτικό Νοσοκομείο και πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Αντιρευματικού Αγώνα (ΕΛΕΑΝΑ), εξηγεί τι πρέπει να γνωρίζουν οι πάσχοντες.
Τι είναι η αγκυλοποιητική σπονδυλοαρθρίτιδα;
Είναι μία χρόνια φλεγμονώδης νόσος των ατόμων ηλικίας 20-30 ετών (σπανίως εκδηλώνεται μετά τα 40 χρόνια) που προσβάλλει κατ’ εξοχήν τη σπονδυλική στήλη και τις ιερολαγόνιες αρθρώσεις (βρίσκονται πίσω, χαμηλά στην πλάτη, ανάμεσα στο ιερό οστούν και τα οστά της λεκάνης).
Λιγότερο συχνά προσβάλλει και περιφερειακές αρθρώσεις, κυρίως αρθρώσεις των κάτω άκρων (τα ισχία και τα γόνατα), ενώ μπορεί να προσβάλει και τον αυχένα.
Σε μερικές περιπτώσεις, τα συμπτώματα αρχίζουν από τις περιφερειακές αρθρώσεις και αργότερα εκδηλώνονται στη μέση. Σε κάθε περίπτωση, αν δεν αντιμετωπισθεί εγκαίρως, προκαλεί με το πέρασμα του χρόνου αγκύλωση της σπονδυλικής στήλης.
Πόσο συχνό πρόβλημα είναι;
Υπολογίζεται ότι το περίπου 5%-10% των νεαρών ασθενών με επίμονα προβλήματα στη μέση ή/και στα γόνατα ή τα ισχία έχουν αγκυλοποιητική σπονδυλαρθρίτιδα. Οσον αφορά τη συχνότητά της, προσβάλλει περίπου 1 στους 200 άνδρες και 1 στις 500 γυναίκες (περίπου 20.000 άτομα στη χώρα μας).
Πού οφείλεται;
Η ακριβής αιτία της δεν είναι γνωστή. Ωστόσο στο 90% των ασθενών εντοπίζεται ένας γενετικός δείκτης (λέγεται αντιγόνο ιστοσυμβατότητας HLA- B27), ο οποίος πιστεύεται ότι σχετίζεται με τη φλεγμονή που οδηγεί στην εκδήλωση της νόσου.
Ποια συμπτώματα είναι ύποπτα για φλεγμονώδη σπονδυλοαρθρίτιδα;
Υπόνοιες εγείρονται όταν ένας νέος πονάει για περισσότερο από τρεις μήνες στη σπονδυλική στήλη, ο πόνος του είναι χειρότερος τις πρώτες πρωινές ώρες αλλά υποχωρεί με την κίνηση ή ένα ζεστό μπάνιο, και επίσης επεκτείνεται στους γλουτούς.
Υποπτος για σπονδυλοαρθρίτιδα είναι επίσης ο επίμονος πόνος στα ισχία ή στα γόνατα που δεν συνοδεύεται από πόνο στη μέση και ο πόνος στην πτέρνα και ειδικότερα στο σημείο όπου προσφύεται ο αχίλλειος τένοντας.
Ο πόνος αυτός οφείλεται σε φλεγμονή στη θέση όπου οι σύνδεσμοι ή οι τένοντες προσφύονται στο οστό και ονομάζεται ενθεσοπάθεια. Η ενθεσοπάθεια αποτελεί ένα από τα κύρια κλινικά χαρακτηριστικά της αγκυλοποιητικής σπονδυλαρθρίτιδας.
Πώς γίνεται η διάγνωση;
Με τη λήψη του ιστορικού, την κλινική εξέταση και τις εργαστηριακές εξετάσεις (αιματολογικές και ακτινογραφίες της λεκάνης και των ιερολαγονίων αρθρώσεων). Αξίζει πάντως να σημειωθεί πως στο πρώιμο στάδιο της νόσου οι εξετάσεις μπορεί να είναι φυσιολογικές.
Ο γιατρός μπορεί επίσης να ζητήσει να γίνει σπινθηρογράφημα οστών και μαγνητική τομογραφία ιερολαγονίων αρθρώσεων.
Τι πρέπει να προσέχουν οι ασθενείς;
Το σημαντικότερο είναι να γίνει εγκαίρως η διάγνωση και να αρχίσει αμέσως η κατάλληλη θεραπεία, ώστε να ελαττωθεί ο κίνδυνος μη αναστρέψιμων βλαβών.
Δίχως έγκαιρη θεραπεία, προκαλούνται μόνιμες βλάβες στη σπονδυλική στήλη που οδηγούν σε χαρακτηριστική στάση του σώματος των ασθενών – όπως ευθειασμό στη μέση, κύφωση και τελικά αγκύλωση όλης της σπονδυλικής στήλης.
Η θεραπεία στοχεύει στην ανακούφιση ή/και απαλλαγή των ασθενών από τα συμπτώματα, στη διατήρηση καλής κινητικότητας – λειτουργικότητας της σπονδυλικής στήλης και στη διατήρηση της ποιότητας της ζωής.
Για τον σκοπό αυτό χορηγούνται φάρμακα (απλά αναλγητικά, αντιφλεγμονώδη, ανοσοτροποποιητικά ή/και βιολογικοί παράγοντες) και συνιστάται στον ασθενή να γυμνάζεται, να διατηρεί σωστή στάση σώματος, να τρέφεται υγιεινά και να προσέχει να μην αποκτήσει περιττά κιλά, που θα επιδεινώσουν την κατάστασή του.
Αριθμοί
20-30 ετών η συνήθης ηλικία διάγνωσης
3 φορές συχνότερη στους άντρες
1,5 εκατομμύριο άτομα στην Ευρωπαϊκή Ένωση έχουν αγκυλοποιητική σπονδυλαρθρίτιδα
20.000 άτομα στην Ελλάδα έχουν αγκυλοποιητική σπονδυλαρθρίτιδα
Ύποπτα συμπτώματα
* Επίμονος (πάνω από 3 μήνες) πόνος στη μέση
* Πόνος που είναι εντονότερος τις πρώτες πρωινές ώρες
* Πρωινή δυσκαμψία (πιάσιμο) που διαρκεί περισσότερο από 30 λεπτά και βελτιώνεται με την κίνηση ή ένα ζεστό ντους
* Δυσκαμψία μετά από περιόδους σχετικής ακινησίας, που υποχωρεί με τη κίνηση
* Επίμονος πόνος στη μέση που μερικές φορές εξαπλώνεται στους γλουτούς
* Επίμονος πόνος στα ισχία, στα γόνατα ή μερικές φορές στον αυχένα, που δεν εντοπίζεται (ακόμα) στη μέση
Η διάγνωση
* Όλοι οι νέοι με επίμονους (πάνω από 3 μήνες) πόνους στην σπονδυλική στήλη ή/και στα ισχία ή στα γόνατα πρέπει να απευθύνονται σε ρευματολόγο, ούτως ώστε αν πρόκειται για αγκυλοποιητική σπονδυλοαρθρίτιδα να γίνει εγκαίρως η σωστή διάγνωση (συνήθως καθυστερεί έως και 5 χρόνια)
* Γίνεται λήψη του ιστορικού, κλινική εξέταση και ακτινογραφίες της λεκάνης και των ιερολαγονίων αρθρώσεων (βρίσκονται χαμηλά στην πλάτη, ανάμεσα στο ιερό οστούν και τα οστά της λεκάνης)
* Γίνονται αιματολογικές εξετάσεις που ανιχνεύουν μεταξύ άλλων το αντιγόνο ιστοσυμβατότητας HLA- B27 (είναι γενετικός δείκτης που εντοπίζεται στο περίπου 90% των πασχόντων από αγκυλοποιητική σπονδυλοαρθρίτιδα)
* Στους ασθενείς που έχουν ηλικία κάτω των 40 ετών και παρουσιάζουν επίμονα (πάνω από 3 μήνες) συμπτώματα, μπορεί να γίνει και μαγνητική τομογραφία ιερολαγονίων
* Ο γιατρός μπορεί να ζητήσει και σπινθηρογράφημα οστών
Σχετιζόμενα συμπτώματα
Εκτός από τον πόνο στη σπονδυλική στήλη και τους γλουτούς, η αγκυλοποιητική σπονδυλοαρθρίτιδα μπορεί να προκαλέσει:
* Περιφερειακή αρθρίτιδα (γόνατα, ισχία)
* Πόνο στη πτέρνα και ειδικότερα στο σημείο που προσφύεται ο Αχίλλειος τένοντας
* Φλεγμονή στα μάτια (λ.χ. στην ίριδα)
* Προσβολή της καρδιάς και των πνευμόνων
Τι πρέπει να κάνουν οι ασθενείς
* Να ξαπλώνετε σε σκληρή επιφάνεια για περίπου 20 λεπτά κάθε πρωί και βράδυ
* Να κάνετε ασκήσεις βαθιάς εισπνοής/εκπνοής σε συχνά διαστήματα κατά τη διάρκεια της ημέρας
* Να προσέχετε τη στάση του σώματος και μην παραμένετε καθιστοί για μεγάλα χρονικά διαστήματα
* Να διαλέγετε καρέκλες με σκληρό κάθισμα και με ράχη που να στηρίζει τη σπονδυλική στήλη
* Να σταματήστε το κάπνισμα
* Να διατηρήσετε θετική στάση απέναντι στη νόσο
* Να κολυμπάτε καθημερινά
Χρήσιμες ηλεκτρονικές διευθύνσεις
Ελληνική Εταιρεία Αντιρευματικού Αγώνα www.arthritis.org.gr
Ελληνική Ρευματολογική Εταιρεία www.ere.gr
National Ankylosing Spondylitis Society (UK) www.nass.co.uk
Γραμμή Ψυχολογικής Στήριξης
Ελληνική Εταιρεία Αντιρευματικού Αγώνα 210-8237.302
ΠΗΓΗ: www.tanea.gr
