Ο προστατικός αδένας, είναι το ανδρικό όργανο που παράγει το μεγαλύτερο ποσοστό του σπερματικού υγρού, που θρέφει και μεταφέρει το σπέρμα. Βρίσκεται ακριβώς κάτω από την κύστη («προϊσταται» αυτής), και περιβάλλει το οπίσθιο τμήμα της ουρήθρας.
Η διόγκωσή του μπορεί να ασκήσει πίεση στην ουρήθρα και να προκαλέσει δυσκολία στην ούρηση. Κατά τη γέννηση ο προστάτης έχει το μέγεθος μπιζελιού. Μεγαλώνει ελαφρά στην παιδική ηλικία και στην εφηβεία ,και στην ηλικία των 25 έχει αναπτυχθεί πλήρως ,έχοντας περίπου το μέγεθος καρυδιού. Η διόγκωση του προστατικού αδένα δεν σχετίζεται άμεσα με τον καρκίνο του προστάτη και ο ιατρικός όρος που χρησιμοποιούμε είναι «καλοήθης υπερπλασία προστάτη» (ΚΥΠ). Η αιτία της δεν έχει διευκρινιστεί πλήρως, αλλά σχετίζεται άμεσα με τα επίπεδα τεστοστερόνης και τη γήρανση.
Κύριοι παράγοντες κινδύνου είναι :
Ηλικία. Σπάνια σημεία και συμπτώματα σε ηλικία <40 ετών ,ενώ το 50% των ανδρών στα 60 έχουν ορισμένα σημεία και συμπτώματα (προστατισμός).
Κληρονομικότητα. Ένα οικογενειακό ιστορικό μπορεί να αυξήσει τις πιθανότητες ανάπτυξης προβλημάτων από ΚΥΠ.
Εθνική καταγωγή. Πιο κοινή σε άσπρους και μαύρους, σε σχέση με τους Ασιάτες.
Η ΚΥΠ δεν δημιουργεί πάντοτε συμπτώματα και όταν δημιουργεί αυτά ποικίλλουν σε βαρύτητα από άνδρα σε άνδρα. Αυτά μπορεί να περιλαμβάνουν:
Ασθενή ροή ούρων
Δυσκολία στην έναρξη της ούρησης
Διακεκομμένη ούρηση
Αίσθημα ότι δεν άδειασε η κύστη
Συχνή ανάγκη για ούρηση
Επείγουσα ανάγκη για ούρηση
Αυξημένη συχνότητα ούρησης τη νύχτα (νυχτουρία)
Αίμα στα ούρα
Ουρολοίμωξη.
Σε όλες τις παραπάνω περιπτώσεις θα πρέπει να απευθυνθούμε σε ουρολόγο, ο οποίος θα αξιολογήσει τα συμπτώματα και το μέγεθος του προστάτη.
Η πρώτη προσέγγιση περιλαμβάνει:
Λεπτομερές ιστορικό. Φάρμακα, άλλα προβλήματα υγείας, οικογενειακό ιστορικό, συμπλήρωση ερωτηματολογίου που αξιολογεί τα συμπτώματα και καταγράφει ένα σκορ, χρήσιμο για την παρακολούθηση και τον χειρισμό του ασθενούς
Δακτυλική εξέταση
Εξέταση αίματος (γενική,ουρία,κρεατινίνη,PSA)
Εξέταση ούρων
Υπερηχογράφημα νεφρών, κύστεως (προ και μετά ούρηση για αξιολόγηση του υπολείμματος ούρων), προστάτη.
Πρόσθετες διαγνωστικές εξετάσεις που μπορεί να χρειαστούν είναι:
Το ελεύθερο προστατικό αντιγόνο (free PSA)
Μέτρηση ροής ούρων (uroflow). Ο ασθενής ουρεί σε ένα δοχείο συνδεδεμένο με ένα μηχάνημα καταγραφής
Ουροδυναμικός έλεγχος. Μέτρηση πιέσεων ουροδόχου κύστης, ορθού, ουρήθρας, κατά το γέμισμα της κύστης και κατά την ούρηση
Διορθικό υπερηχογράφημα
Ενδοφλέβια πυελογραφία
Κυστεοσκόπηση. Είσοδος υπό τοπική αναισθησία και μέθη, από την ουρήθρα, ενός λεπτού σωλήνα που φέρει οπτική ίνα και έλεγχος ουρήθρας, προστάτη και κύστεως.
Οι άντρες με ΚΥΠ, εκτός από τη διαταραχή της ποιότητας ζωής τους, διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο για:
Οξεία κατακράτηση των ούρων. Ειδικά μετά από κατανάλωση αλκοόλ, ή την παρατεταμένη αναστολή της ούρησης (π.χ. ταξίδι)
Λοιμώξεις του ουροποιητικού
Πέτρες στην κύστη
Βλάβη του τοιχώματος της κύστης. Αρχικά υπερτροφία, με μείωση της «ελαστικότητας» και στη συνέχεια εξασθένηση και αδυναμία προώθησης των ούρων
Βλάβη στα νεφρά. Λόγω κυρίως της κατακράτησης και των λοιμώξεων.
Η θεραπεία καθορίζεται από τα συμπτώματα, τη σοβαρότητά τους, αλλά και την κλινική κατάσταση του ασθενούς. Αυτή περιλαμβάνει φάρμακα, μικρές επεμβατικές μεθόδους και χειρουργικές επεμβάσεις.
Τα φάρμακα που συνήθως χρησιμοποιούμε είναι:
1. Α‐αποκλειστές. Δρουν χαλαρώνοντας τους μύες γύρω από τον αυχένα της κύστης και διευκολύνουν την ούρηση. Έχουν άμεση δράση από την αρχή της λήψης και θεωρούνται ασφαλή. Μπορεί να προκαλέσουν μικρή πτώση της πίεσης, παλίνδρομη εκσπερμάτιση και διαταραχές σε ασθενείς που υποβάλλονται σε επέμβαση καταρράκτη. Κυκλοφορούν 4 είδη ,η ταμσουλοσίνη, η αλφουζοσίνη, η τεραζοσίνη και η δοξαζοσίνη.
2. Αναστολείς της 5αρεδουκτάσης. Εκπρόσωποι είναι η φιναστερίδη και η ντουταστερίδη. Δρουν συρρικνώνοντας τον προστάτη, με τα αποτελέσματά τους να εμφανίζονται μήνες μετά τη λήψη τους. Ρίχνουν το επίπεδο του PSA, γι’ αυτό όσοι τα λαμβάνουν θα πρέπει να ενημερώνουν το γιατρό τους και να συνεκτιμάται στην παρακολούθηση του PSA.
3. Συνδυασμός και των δύο παραπάνω.
Οι κυριότερες μικρές επεμβατικές μέθοδοι που χρησιμοποιούνται (όχι συχνά) είναι:
Διουρηθρική θεραπεία με μικροκύματα (TUMT).
Διουρηθρική θεραπεία με ραδιοκύματα (TUNA).
Stends Προστατικό. Είσοδος διουρηθρικά μίας μεταλλικής ενδοπρόθεσης που μοιάζει με πηνίο (κυρίως προσωρινή χρήση).
Οι δημοφιλέστερες χειρουργικές μέθοδοι για τη θεραπεία της καλοήθους υπερπλασίας του προστάτη είναι:
1. Διουρηθρική προστατεκτομή. Εισαγωγή ενός στενού σωλήνα, υπό όραση, στην ουρήθρα μέσω του οποίου εισάγονται μικρά εργαλεία κοπής (ηλεκτροτομίας) και απομακρύνονται σιγά σιγά τα τεμαχίδια του προστατικού αδενώματος, τα οποία στέλνονται για βιοψία. Χρειάζεται γενική ή ραχιαία αναισθησία, νοσηλεία με καθετήρα 3‐5 ημέρες.
2. Ανοικτή προστατεκτομή (κατά κανόνα διακυστική). Σε ιδιαίτερα μεγάλα αδενώματα μετά από καλό έλεγχο και αποκλεισμό κακοήθους νόσου. Αφαιρείται το αδένωμα μόνο και όχι και η κάψα του προστάτη. Σαν να αφαιρούμε ένα αυγό από την αυγοθήκη. Επίσης γενική ή ραχιαία αναισθησία, παραμονή με καθετήρα, 1‐2 ημέρες περισσότερο από την διουρηθρική.
3. Laser χειρουργική επέμβαση. Ιδιαίτερα διαδεδομένη τα τελευταία χρόνια, με τα λέιζερ φωτοευαίσθητης εξάχνωσης του προστάτη (δημοφιλέστερα το green και το white laser), με πολύ καλά αποτελέσματα, σημαντικά μικρότερη απώλεια αίματος, 1 ημέρα νοσηλεία, υπό γενική ή ραχιαία, αλλά και σε κάποιες περιπτώσεις, τοπική αναισθησία. Δεν υπάρχει δυνατότητα βιοψίας και εκτίμηση μακροχρόνιων αποτελεσμάτων.
ΣΕ ΚΑΜΙΑ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΜΕΤΑ ΤΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΤΗΣ ΚΑΛΟΗΘΟΥΣ ΥΠΕΡΠΛΑΣΙΑΣ ΔΕΝ ΣΤΑΜΑΤΑΜΕ ΝΑ ΕΛΕΓΧΟΥΜΕ ΤΟ ΠΡΟΣΤΑΤΙΚΟ ΑΝΤΙΓΟΝΟ (PSA), ΓΙΑΤΙ ΔΕΝ ΜΕΙΩΝΟΥΜΕ ΤΗΝ ΠΙΘΑΝΟΤΗΤΑ ΕΜΦΑΝΙΣΗΣ ΚΑΡΚΙΝΟΥ ΤΟΥ ΠΡΟΣΤΑΤΗ.
ΠΗΓΗ: www.genenutrition.gr
