Ας ξεκινήσουμε από τα απλά. Το όνομά τους προκύπτει από τις λέξεις φυτό και οίστρος, που οίστρος είναι η περίοδος γονιμότητας για τα θηλυκά θηλαστικά, γεγονός που υποδηλώνει και τη δράση τους.
Πιο πρακτικά όμως, τα φυτοοιστρογόνα είναι μη στεροειδείς ενώσεις που παρουσιάζουν οιστρογονική δραστηριότητα λόγω διαφόρων αιτιών. Κάποιες από αυτές είναι:
ομοιότητα με τη χημική δομή των οιστρογόνων
ο μεταβολισμός τους σε ουσίες με οιστρογονική δράση
ο μεταβολισμός τους σε ουσίες με αντιοιστρογονική δράση σε ορισμένες περιπτώσεις.
Προσλαμβάνονται με την τροφή, αφού δεν παράγονται στον οργανισμό, και αυτός είναι ο λόγος που συχνά αναφέρονται ως διαιτητικά οιστρογόνα. Εν συνεχεία, τα φυτοοιστρογόνα δε συμμετέχουν σε καμία ουσιώδη βιολογική λειτουργία, δε θεωρούνται θρεπτικές ουσίες και επομένως η έλλειψη τους δεν προκαλεί κανενός είδους στερητικό σύνδρομο
Οι κύριες ομάδες των φυτοοιστρογόνων είναι τέσσερις, οι ισοφλαβόνες, τα λινοειδή, οι κουμεστάνες και οι στιλβένες, και υπάρχουν κυρίως σε φυτά. Φυτά που περιέχουν φυτοοιστρογόνα είναι τα παρακάτω:
κουκούτσι ροδιού, μήλου
γλυκόριζα
χουρμάδες
λιναρόσπορος
ρεβίθια
φακές
φασόλια
σόγια
Να σημειωθεί σε αυτό το σημείο ότι η σόγια είναι μια ιδιαίτερη κατηγορία, αφού τα δευτερογενή προϊόντα της, όπως το αλεύρι και το γάλα περιέχουν μικρότερες ποσότητες φυτοοιστρογόνων απ’ ότι τα πρωτογενή αυτής.
Η λειτουργία τους στους ιστούς εξαρτάται από δύο παράγοντες.
Ποσότητα οιστρογόνων που ήδη παράγει ο οργανισμός.
Πόσο κορεσμένα είναι τα σημεία υποδοχής.
Σύμφωνα με τα παραπάνω, κατά την εμμηνόπαυση που ο αριθμός των οιστρογόνων είναι χαμηλός και άρα οι υποδοχείς είναι κενοί, τη θέση τους καταλαμβάνουν τα φυτοοιστρογόνα. Στην αντίθετη περίπτωση, που συμβαίνει σε περιπτώσεις που γυναίκες εμφανίζουν εμμηνορυσιακό σύνδρομο και ενδομητρίωση, τα φυτοοιστρογόνα ανταγωνίζονται τα υπάρχοντα στους υποδοχείς οιστρογόνα για το ποιο θα προσκολληθεί στους υποδοχείς. Βέβαια, αν τα οιστρογόνα χάσουν τη μάχη αυτή, η συνολική οιστρογονική δραστηριότητα είναι μικρότερη, γιατί τα φυτοοιστρογόνα έχουν μικρότερη επίδραση στους ιστούς. Σε μερικές χώρες, τα «οιστρογονικά» φυτά έχουν χρησιμοποιηθεί στη θεραπεία των εμμηνορρυσιακών και κλιμακτηριακών διαταραχών και στα προβλήματα γονιμότητας και βρέθηκε ότι περιλαμβάνουν τα εξής: την Pueraria mirifica, και το συγγενικό της kudzu, την Angelica, το μάραθο και το γλυκάνισο. Παρ’ όλα αυτά, σε μια καλά σχεδιασμένη μελέτη, η χρήση του κόκκινου λάχανου αποδείχθηκε ασφαλής αλλά αναποτελεσματική στην αντιμετώπιση των συμπτωμάτων της εμμηνόπαυσης.
Όσον αφορά τη σχέση των φυτοοιστρογόνων με τον καρκίνο είναι ακόμα υπό ερεύνηση. Κάποια όμως βασικά και ερευνημένα στοιχεία παραθέτονται παρακάτω:
Όπως φάνηκε από μελέτες σε ζώα, η ηλικία στην οποία εκτίθεται η γυναίκα στα φυτοοιστρογόνα, καθώς, και η διάρκεια έκθεσης είναι, ενδεχομένως, σημαντική για τον καθορισμό της πιθανής προστατευτικής επίδρασής τους. Βρέθηκε ότι η μεγάλη κατανάλωση σόγιας κατά την εφηβεία συσχετιζόταν με χαμηλή επίπτωση του καρκίνου του μαστού κατά την ενήλικη ζωή.
Ολοένα και αυξανόμενα είναι τα επιστημονικά δεδομένα που υποστηρίζουν την προστατευτική τους δράσηενάντια σε πολλές παθήσεις, όπως είναι ο καρκίνος του προστάτη, του μαστού, του παχέος εντέρου και άλλοι τύποι καρκίνου αλλά και τα καρδιαγγειακά νοσήματα.
Τα φυτοοιστρογόνα μπορούν ακόμη, να προάγουν τη διαφοροποίηση και να αναστείλουν την αγγειογένεση, τον κυτταρικό πολλαπλασιασμό, τη δράση της κινάσης, της τυροσίνης και της τοποïσομεράσης. Με τον τρόπο αυτό, εμποδίζουν την αύξηση των όγκων.
Επομένως, για άλλη μια φορά η φύση φροντίζει να μας προστατεύει με τον πιο απλό τρόπο. Ας εμπιστευτούμε ό,τι μας δίνει, ύστερα βέβαια από κριτική σκέψη και σωστή συμβουλευτική προσέγγιση. Καλή σας όρεξη και υγεία.
ΠΗΓΗ: www.genenutrition.gr
