Είναι μια ερώτηση που μπορεί να αγχώσει και να ανησυχήσει τους γονείς , αν ειπωθεί κάτω από συγκεκριμένες συνθήκες .
Έχει διαφορετική βαρύτητα αν ειπωθεί από ένα παιδί χωρίς προβλήματα υγείας , από ένα παιδί με χρόνιο νόσημα ή από ένα παιδί που ήδη έχει υποβληθεί σε χειρουργική επέμβαση.
Έχει σημασία το αν έχει προηγηθεί τραυματισμός, το επιβαρυμένο οικογενειακό ιστορικό, η συχνότητα του προβλήματος, και φυσικά, τα συνοδικά συμπτώματα και η γενική κατάσταση του παιδιού.
Όσο αφορά στο οξύ κοιλιακό άλγος, τα περισσότερα παιδιά έχουν αυτοπεριοριζόμενες καταστάσεις. Υπάρχει ένα ποσοστό αυτών όμως, που, αντιπροσωπεύει επείγουσες και σοβαρές, ιατρικώς, καταστάσεις. Έχει μεγάλη σημασία αυτές να διαγνωστούν έγκαιρα.
Είναι φανερό ότι έχει διαφορετική βαρύτητα το παράπονο του πόνου που εκφράζεται από το 3χρονο νήπιο από αυτό που εκφράζεται από το 12χρονο παιδί. Η έκφραση και το χρώμα του προσώπου , η στάση του σώματος, η δυσκολία στις αλλαγές θέσεις του σώματος είναι σημεία που θα αξιολογηθούν ανάλογα.
Ο χαρακτήρας του πόνου είναι σημαντικής διαγνωστικής αξίας(πρόκειται για συνεχή πόνο ή για πόνο που έρχεται και φεύγει).Το ίδιο ισχύει και για την εντόπιση του πόνου καθώς και την αντανάκλαση αυτού.
Τα συνοδικά συμπτώματα του πόνου έχουν επίσης ιδιαίτερη διαγνωστική αξία: η ύπαρξη πυρετού , το ύψος και η συχνότητα της πυρετικής κίνησης , η ύπαρξη εμετών, το περιεχόμενο αυτών, η συχνότητα και το είδος των κενώσεων, η συχνότητα ούρησης, τα δυσουρικά ενοχλήματα καθώς και το χρώμα των ούρων . Η νυχτερινή αφύπνιση από οξύ κοιλιακό άλγος πάντα θα πρέπει να αξιολογείται.
Ο κλινικός γιατρός οφείλει να εκτιμήσει τη γενικότερη κατάσταση του ασθενούς και την αναγκαιότητα ορθολογικού αριθμού διαγνωστικών εξετάσεων, ώστε από τη μια να βοηθηθεί στη διάγνωση αλλά από την άλλη, να μην ταλαιπωρήσει ίσως άσκοπα τον μικρό ασθενή. Το κρίσιμο έγκειται στο να μη διαφύγει η διάγνωση ¨οξείας κοιλίας¨ που θα πρέπει άμεσα να χειρουργηθεί.
Η συχνότερη αιτία οξέος κοιλιακού άλγους σε όλες της ηλικίες μετά τη βρεφική είναι η ιογενής γαστρεντερίτιδα. Άλλες συχνές αιτίες στις ηλικίες μετά τα δύο χρόνια είναι η ουρολοίμωξη, η σκωληκοειδίτιδα, το τραύμα, η δυσκοιλιότητα, η πνευμονία , οι αιμοσφαιρινοπάθειες, η διαβητική κετοξέωση.
Σε μικρότερες ηλικίες ο πόνος σχεδόν πάντοτε εκφράζεται με ανησυχία (κλάμα, του οποίου την ποιότητα πάντα αφουγκραζόμαστε). Εδώ η γενικότερη κατάσταση του ασθενούς και τα συνοδικά συμπτώματα αξιολογούνται ιδιαιτέρως.
Συχνές αιτίες πόνου στα νεογνά είναι η νεκρωτική εντεροκολίτιδα, οι διατρήσεις του πεπτικού, ο ειλεός από μηκώνιο, οι ατρησίες ή οι στενώσεις του εντέρου, η περιτονίτιδα.
Στη βρεφική ηλικία κυριαρχούν οι αλλεργίες, οι κολικοί, η γαστρεντερίτιδα, ο εγκολεασμός, η περίσφιξη κήλης, οι αιμοσφαιρινοπάθειες.
Το χρόνιο ή υποτροπιάζον κοιλιακό άλγος είναι συχνό σύμπτωμα της παιδικής ηλικίας αφού συναντάται στο 10-15% των παιδιών σχολικής ηλικίας. Το κοιλιακό άλγος θεωρείται χρόνιο όταν επαναλαμβάνεται περισσότερο από τρεις φορές σε διάρκεια τριών μηνών και παρατείνεται περισσότερο από τρεις μήνες. Συνήθως διαταράσσει τις δραστηριότητες του παιδιού και είναι συχνή αιτία απουσιών από το σχολείο. Το 35% των ασθενών αναφέρει ότι συνεχίζει να υποφέρει από κοιλιακό άλγος και στην ενήλικο ζωή τους, ενώ το 20% υποβάλλεται κάποια στιγμή σε χειρουργικές επεμβάσεις βάσει αμφίβολων ενδείξεων.
Η κυριότερη αιτία χρόνιου κοιλιακού άλγους αποτελεί το λεγόμενο ¨λειτουργικής φύσης¨ κοιλιακό άλγος . Ο όρος χρησιμοποιείται για να δηλώσει το άλγος εκείνο για το οποίο καμιά συγκεκριμένη ανατομική , λοιμώδης, φλεγμονώδης ή βιοχημική αιτία πόνου μπορεί να διαπιστωθεί. Ψυχογενείς και ψυχοκοινωνικοί παράγοντες ίσως ενέχονται. Αυτοί επιδρούν στην κινητικότητα του εντέρου και τη διαταράσσουν.
Τα χαρακτηριστικά του λειτουργικού κοιλιακού άλγους είναι τα παρακάτω:
Α) ασαφής εντόπιση και χαρακτηρισμός του άλγους
Β)σταδιακή έναρξη του άλγους σε αγχώδεις καταστάσεις
Γ)απουσία συσχέτισης του άλγους με μεταβολές στη σύσταση των κενώσεων, του σωματικού βάρους και της γενικής κατάστασης
του παιδιού
Δ)φυσιολογική κλινική εξέταση από τον ιατρό και φυσιολογικός εργαστηριακός έλεγχος
Τα κλινικά σημεία που πιθανά υποδηλώνουν οργανική νόσο σε ασθενείς με χρόνιο κοιλιακό άλγος είναι τα παρακάτω:
Α) αιφνίδια έναρξη και σαφής εντόπιση του άλγους
Β) αντανάκλαση του άλγους στην ωμοπλάτη ή στο κάτω άκρο
Γ) αφύπνιση του ασθενούς τη νύχτα λόγω του άλγους
Δ) συσχετισμός του άλγους με ακούσια απώλεια βάρους, πυρετό, αρθραλγίες, εμετούς, διάρροια , δυσκοιλιότητα, αιμορραγία από το πεπτικό
Ε) θετικό οικογενειακό ιστορικό για πεπτικό έλκος ή φλεγμονώδη νόσο του εντέρου
Συχνές οργανικές αιτίες χρόνιου κοιλιακού άλγους είναι, η γαστρίτιδα από ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού, η γαστροοισοφαγική παλλινδρομική νόσος, η δυσανεξία στη λακτόζη, η ιδιοπαθής φλεγμονώδης νόσος του εντέρου, η αλλεργία στο γάλα της αγελάδας, η δυσκοιλιότητα, η δυσμηνόρροια και οι κύστεις ωοθηκών στα κορίτσια, οι παρασιτώσεις , η κοιλιακή ημικρανία, η πορφυρία.
Συνοψίζοντας, το χρόνιο κοιλιακό άλγος είναι ένα συχνό σύμπτωμα στην παιδική ηλικία , που σε αρκετές περιπτώσεις οφείλεται σε αναγνωρίσιμες και θεραπεύσιμες διαταραχές. Η εύκολη απόδοση του άλγους σε ψυχολογικά αίτια δημιουργεί προϋποθέσεις εσφαλμένης διάγνωσης και διαιώνισης του προβλήματος με αρνητικές συνέπειες για τον ασθενή.
