Χαρακτηρίζεται από άρνηση του ατόμου να διατηρήσει το βάρος του πάνω από το επίπεδο του ελάχιστου φυσιολογικού για τη ηλικία και το ύψος του. Η απώλεια του βάρους ή η μη αύξηση του κατά την ανάπτυξη έχει σαν αποτέλεσμα τη διατήρηση του βάρους <85% του αναμενόμενου (ή κατά το ICD-10 πυκνότητα μάζας σώματος <17,5 kg/τμ). Το άτομο βιώνει έντονο φόβο ότι θα αυξηθεί το βάρος του, ακόμα και αν αυτό είναι πολύ κάτω από το κανονικό. Ο τρόπος με τον οποίο βιώνεται το βάρος ή το σχήμα είναι διαταραγμένος. Σε γυναίκες μετά την εμμηναρχή παρουσιάζεται αμηνόρροια δηλ απουσία τουλάχιστον 3 διαδοχικών κύκλων.
Υπάρχει ο περιοριστικός τύπος και ο τύπος με υπερφαγία (binge-eating) και συμπεριφορές κάθαρσης δηλ αυτοπροκαλούμενοι έμετοι, κακή χρήση καθαρτικών, διουρητικών, υποκλυσμών. Αρχικά περιορίζουν τα θερμιδογόνα φαγητά αλλά τελικά καταλήγουν να περιορίζουν τη δίαιτα τους σε πολύ λίγες τροφές. Αργότερα χρησιμοποιούν και τις καθαρτικές συμπεριφορές.
Συνοδά προβλήματα καταθλιπτικά συμπτώματα που μπορεί να φτάσουν να πληρούν και τα κριτήρια του καταθλιπτικού επεισοδίου. Τα συμπτώματα αυτά ανευρίσκονται και σε άτομα χωρίς τη διαταραχή αυτή που λιμοκτονούν και είναι μάλλον δευτερογενή της μειωμένης λήψης τροφής. OCD συμπτώματα συνυπάρχουν συχνά, αλλά στοιχειοθετούν μια 2η διάγνωση μόνο αν οι ιδεοληψίες και οι καταναγκασμοί δεν περιορίζονται στο φαγητό, το σχήμα του σώματος και το βάρος. Ιδιαίτερα οι άρρωστοι με binge-eating έχουν και άλλα προβλήματα ελέγχου των παρορμήσεων όπως στη χρήση αλκοόλ και ουσιών, στην εναλλαγή της διάθεσης και την σεξουαλική συμπεριφορά.
Εργαστηριακά σε μεγάλη απώλεια βάρους και κατάχρηση καθαρτικών συμπεριφορών : λευκοπενία, ελαφρά αναιμία και σπάνια θρομβοκυττοπενία. Η αφυδάτωση μπορεί να εμφανιστεί με αύξηση της ουρίας. Αύξηση της χοληστερόλης, των τρανσαμινασών, της αμυλάσης και Μείωση του Mg, Zn, Ph. Οι πολλοί έμετοι μπορεί να δημιουργήσουν αλκάλωση με αύξηση των διττανθρακικών και μείωση του Cl και του K, ενώ η κατάχρηση των καθαρτικών μπορεί να κάνει μεταβολική οξέωση. Διαταραχές έχουμε και στη λειτουργία του θυρεοειδή, καθώς και του άξονα υποθάλαμος-υπόφυση-γονάδες με χαμηλό οιστρογόνα ή τεστοστερόνη στο αίμα (ο άξονας λειτουργεί στα επίπεδα πριν την ήβη). Παρατηρείται συχνά βραδυκαρδία και σπάνια αρρυθμίες.
Η ανορέξια σπάνια ξεκινά πριν την ήβη, αλλά υπάρχουν ενδείξεις ότι οι συνοδές ψυχικές διαταραχές είναι σοβαρότερες σε προεφηβικούς ανορεκτικούς. Όμως θεωρείται ότι τα άτομα που νόσησαν στην πρώιμη εφηβεία (13-18) έχουν καλύτερη πρόγνωση. Η συχνότητα της είναι 0,5-1% στην όψιμη εφηβεία και την πρώιμη ενήλικη ζωή, με το 90% να είναι κορίτσια. Η πορεία ακολουθεί τον κανόνα του 1/3 ίαση, 1/3 βελτίωση και 1/3 χρονιότητα. Η θνητότητα των ανορεκτικών που εισήχθησαν σε νοσοκομείο φτάνει στο 10% (2-5% του συνόλου).
Στοιχεία που υποδεικνύουν μια βιολογική συνιστώσα στην αιτιολογία είναι : 1)η αμηνόρροια συχνά εμφανίζεται πριν από μια αισθητή απώλεια βάρους, ενώ και άλλες ορμονικές δ υπαινίσσονται μια δυσλειτουργία του υποθαλάμου 2)ύπαρξη σημαντικά υψηλότερης σύμπτωσης για τη δ σε μονωογενείς διδύμους από ότι σε διωγενείς και αυξημένη πιθανότητα εμφάνισης της ΨΑ σε 1ου βαθμού συγγενείς των αρρώστων αλλά και άλλων ψυχικών δ, κυρίως δ της διάθεσης 3)δυσλειτουργία του σεροτονινεργικού συστήματος στη ΨΑ.
Στοιχεία που υποδεικνύουν ψυχοκοινωνική συνιστώσα στην αιτιολογία είναι (ίσως) η συντριπτικά μεγαλύτερη συχνότητα στα κορίτσια, η σχεδόν τέλεια απουσία της στον τρίτο κόσμο και η ενδημία της στις μεσοαστικές οικογένειες των αναπτυγμένων δυτικών κοινωνιών.
Η Palazzoli αναφέρει μια δυσκαμψία της οικογένειας που εμποδίζει την ανορεκτική να προσαρμοστεί στην αλλαγή του κοινωνικού περιβάλλοντος και προκαλεί εχθρική αναμέτρηση μεταξύ των δυο γενεών.
Η Bruch ισχυρίζεται ότι το ανορεκτικό παιδί έχει ανατραφεί από γονείς που όχι μόνο δεν αντιλαμβάνονταν τη σημασία των μηνυμάτων του παιδιού, αλλά επέμεναν στη δική τους λανθασμένη ερμηνεία και επέβαλλαν ως λύση αυτό που νόμιζαν οι ίδιοι σωστό λ.χ κάθε κλάμα =πείνα τροφή. Έτσι το παιδί φτάνει στην εφηβεία παρουσιάζοντας την εικόνα του παιδιού-υποδείγματος, χωρίς ξεχωριστή υπόσταση, αλλά αισθανόμενο και συμπεριφερόμενο όπως θέλουν οι γονείς. Την εποχή της ανεξαρτητοποίησης τα χάνει και οι πρωτόγονες προσπάθειες που κάνει να απελευθερωθεί φέρνουν μόνο ανεπιθύμητα αποτελέσματα. Γι’ αυτό και στη θεραπεία ο θεραπευτής δεν πρέπει να δρα ισομορφικά με τους γονείς προσπαθώντας να επιβάλλει τις προσωπικές του λύσεις. Εξαίρεση σε αυτό βέβαια είναι η διαδικασία επανασίτησης.
Τα ανορεκτικά αγόρια παρουσιάζουν όμοια εικόνα εκτός από την αυξημένη δραστηριότητα και την ελαττωμένη λίμπιντο. Συνήθη συμπτώματα είναι η φοβική αποχή από το σχολείο, υπερβολική σωματική άσκηση, ναυτία και έμετοι, καθυστέρηση της ήβης, ταχεία κόπωση με επίμονο ισχυρισμό ότι έχουν κάποια αδιάγνωστη νόσο και άκαμπτο ισχυρισμό ότι είναι ανεξάρτητοι και δεν χρειάζονται συμπαράσταση, επίβλεψη ή συμβουλές από γονείς, δασκάλους ή φίλους. Αρκετά αγόρια παραμένουν αδιάγνωστα.
Διαφορική διάγνωση από
1) Σωματικές καταστάσεις που προκαλούν απώλεια βάρους όπως σύνδρομο δυσαπορρόφησης, όγκοι στον εγκέφαλο, AIDS, λανθάνουσες κακοήθειες (δεν έχουν όμως διαταραγμένη εικόνα σώματος και δεν επιθυμούν να χάσουν κιλά) και το σύνδρομο της άνω μεσεντερίου που ενίοτε αναπτύσσεται σε ΨΑ (=έμετοι οφειλόμενοι σε διαλείπουσα απόφραξη στη κένωση του στομάχου)
2) Κατάθλιψη όπου όμως δεν επιθυμούν να χάσουν κιλά
3) Σχ με παράξενες διατροφικές συνήθειες και απώλεια βάρους αλλά χωρίς διαταραγμένη εικόνα σώματος ή φόβο να μην πάρουν κιλά
4) Μερικά χαρακτηριστικά της ΨΑ είναι μέρος της εικόνας της κοινωνικής φοβίας, της OCD ή της σωματοδυσμορφικής δ. για να τεθούν όμως αυτές οι διαγνώσεις θα πρέπει να εκτείνονται αυτά τα χαρακτηριστικά σε τομείς έξω από το φαγητό και το σχήμα και βάρος του σώματος
5) Στη βουλίμια αντίθετα από την ΨΑ με βουλιμικά επεισόδια το ΣΒ είναι φυσιολογικό ή πάνω από το κανονικό
6)Φυσιολογικές δίαιτες
