Αλλάζουν τα δεδομένα στη θεραπεία του καρκίνου στη χώρα ύστερα από τη θετική γνωμοδότηση της ειδικής επιτροπής Ιοντιζουσών και Μη Ιοντιζουσών Ακτινοβολιών του Υπουργείου Υγείας η οποία είναι υπεύθυνη για την έγκριση νέων θεραπειών , στο σχετικό φάκελο που κατέθεσε ο ανεξάρτητος πλέον περιφερειακός σύμβουλος Αλέξης Κοκολάκης .
Η εξέλιξη αυτή ανοίγει το δρόμο για την εγκατάσταση κέντρου θεραπείας με πρωτόνια στην Κρήτη, τεχνολογικά της πιό σύγχρονης και ιατρικά πιο αποτελεσματικής μεθόδου ακτινοθεραπείας στον κόσμο. Το έργο αυτό, θα δημιουργήσει νέες θέσεις εργασίας σε πολλά ερευνητικά πεδία και στις ιατρικές επιστήμες. Θα προσδώσει κύρος και υπεραξία στον τόπο μας αλλά θα δημιουργήσει και τις προϋποθέσεις για την ένταξη της Κρήτης στον παγκόσμιο χάρτη του ιατρικού και χειμερινού τουρισμού όπου και άλλοι τομείς υγείας μπορούν να ακολουθήσουν σε αυτήν την κατεύθυνση.
Στο άκουσμα αυτής της είδησης ο επιστημονικός διευθυντής του Ιταλικού ογκολογικού κέντρου για αδρονική θεραπεία (CNAO) στην Παβία, και συντονιστής του Προγράμματος ULICE (Union of Light Ion Centres in Europe- Ένωση Ευρωπαϊκών Κέντρων με ελαφρά ιόντα), καθηγητής Ρομπέρτο Ορέκια δήλωσε χαρακτηριστικά ‘Ένα κέντρο σωματιδιακής θεραπείας στην Κρήτη όχι μόνο θα κάλυπτε μερικώς η πλήρως τις ανάγκες της Ελλάδας, αλλά θα μπορούσε να αποτελέσει κέντρο αναφοράς για τη Νότια Ευρώπη, την Μέση Ανατολή και την Βόρεια Αφρική’.
Τι είναι η ακτινοθεραπεία πρωτονίων
Πρόκειται για μια μέθοδο ακτινοβόλησης των όγκων με πρωτόνια (θετικά φορτισμένα σωματίδια), η οποία κατατάσσεται στις ακτινοθεραπείες υψηλής ακρίβειας (στερεοτακτική ακτινοθεραπεία). Για την εφαρμογή της απαιτείται ένας ογκώδης και ακριβός επιταχυντής σωματιδίων (κύκλοτρο ή συγχρονοκύκλοτρο) και εγκαταστάσεις που καταλαμβάνουν συνολικά το μέγεθος ενός… γηπέδου μπάσκετ! Τέτοιου είδους επιταχυντές μέχρι πρότινος διέθεταν ορισμένα εργαστήρια Πειραματικής Φυσικής, αλλά καθώς γινόταν σαφές ότι τα πρωτόνια μπορούν να έχουν εφαρμογή στην Ιατρική, τα εργαστήρια άρχισαν να «δανείζουν» για περιορισμένο χρόνο τους επιταχυντές τους σε δημόσια νοσοκομεία, τα οποία, προκειμένου να εξυπηρετήσουν περισσότερους ασθενείς, εφαρμόζουν συνδυαστική θεραπεία πρωτονίων και φωτονίων.
Ποιους αφορά
Θεωρητικά, ακτινοθεραπεία πρωτονίων μπορεί να γίνει σε κάθε καρκινικό όγκο, είτε ενηλίκων είτε ακόμη και παιδιών. Πρακτικά, όμως, αυτό εξαρτάται από το είδος του επιταχυντή που διαθέτει κάθε κέντρο. Οι επιταχυντές μικρής ενέργειας (70 ΜeV) είναι αποτελεσματικοί για το μελάνωμα της ίριδας του ματιού, ενώ για τους όγκους που βρίσκονται βαθύτερα στο σώμα και στο κρανίο απαιτούνται μεγαλύτερης ενέργειας μηχανήματα (>150 MeV). Ειδικότερα για τα παιδιά, τα πρωτόνια θεωρούνται καταλληλότερα σε σύγκριση με τα φωτόνια, δεδομένου ότι τα τελευταία επηρεάζουν περισσότερο τους γύρω υγιείς ιστούς, γεγονός που αυξάνει την πιθανότητα εμφάνισης νέων όγκων καθώς το παιδί μεγαλώνει. Με τα πρωτόνια εκτιμάται ότι αυτός ο κίνδυνος μειώνεται σημαντικά.
Πού εφαρμόζεται
Σήμερα η ακτινοθεραπεία πρωτονίων εφαρμόζεται σε δημόσια και ιδιωτικά κέντρα της Ευρώπης, της Αμερικής και της Ιαπωνίας, ενώ βρίσκονται υπό κατασκευή περισσότερα από 20 νέα κέντρα διεθνώς.
Στην Ευρώπη τα περισσότερα κέντρα είναι δημόσια, έχουν περιορισμένες θέσεις θεραπείας και δέχονται ασθενείς μετά από αυστηρή επιλογή. Η θεραπεία που προσφέρουν αφορά κυρίως:
• Μη μεταστατικούς ενδοκρανιακούς όγκους της βάσης του κρανίου σε παιδιά και ενηλίκους -με ποσοστά πενταετούς επιβίωσης, που σε ορισμένες μορφές όγκων, όπως το χαμηλής κακοήθειας χονδροσάρκωμα, αγγίζουν το 94%.
• Το μελάνωμα της ίριδας -με ποσοστό ίασης 98%, γεγονός που σημαίνει ότι διασώζεται το μάτι του ασθενούς.
• Τον καρκίνο του προστάτη με καλύτερη προστασία του ορθού (παχέος εντέρου), σε σύγκριση με τα φωτόνια.
Στις ΗΠΑ τα κέντρα είναι κατά κανόνα ιδιωτικά και προσφέρουν θεραπεία για περισσότερα είδη καρκίνων. Ωστόσο, η κάλυψη του υπέρογκου κόστους από τις ιδιωτικές ασφαλιστικές εταιρείες παραμένει ένα ακανθώδες ζήτημα.
Το μέλλον ανήκει στα πρωτόνια;
Τα τελευταία χρόνια γίνεται ένας αγώνας δρόμου μεταξύ των κέντρων πρωτονίων της Ιαπωνίας, της Αμερικής και της Ευρώπης ώστε να παραχθούν πρωτόνια από συσκευές λέιζερ, ούτως ώστε να μειωθεί το κόστος και ο όγκος των σημερινών μηχανημάτων. Μάλιστα, εκτιμάται ότι την επόμενη πενταετία θα είναι δυνατή η θεραπεία με πρωτόνια από λέιζερ για το μελάνωμα του οφθαλμού. Οι εξελίξεις αυτές θεωρείται ότι θα καταστήσουν τη θεραπεία πρωτονίων πιο προσιτή από πλευράς κόστους και εγκαταστάσεων, ενώ θα μπορούσαν ακόμη και να οδηγήσουν στην αντικατάσταση της ακτινοθεραπείας φωτονίων (ακτίνων Χ) με τα πρωτόνια.
