Ο 1 στους 3 Έλληνες δηλώνει καπνιστής, 1 στους 3 πρώην καπνιστής, ενώ μεγάλη μείωση της καπνιστικής συνήθειας παρατηρείται ανάμεσα στους εφήβους. Τα στοιχεία αυτά προέκυψαν από δύο νέες μελέτες που διεξήχθησαν από το Ινσιτούτο Δημόσιας Υγείας του Αμερικανικού Κολλεγίου Ελλάδας και την Ελληνική Αντικαρκινική Εταιρεία.
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα των ερευνών, ο επιπολασμός του καπνίσματος ανάμεσα στους ενήλικες φτάνει το 27,5% (πλησιάζοντας τον μέσο όρο της Ευρωπαϊκης Ένωσης) και βαίνει μειούμενος, ενώ σε σύγκριση με τα στοιχεία πριν από την κρίση εμφανίζει σημαντική μείωση, καθώς άγγιζε το 40%. Αξίζει να σημειωθεί ότι από το 27% των καπνιστών το 17,9% του είναι συστηματικοί καπνιστές, ενώ το 9,6% είναι περιστασιακοί, δηλαδή καπνίζουν λιγότερα από 7 τσιγάρα την εβδομάδα.
Σε ότι αφορά στους μαθητές, εφήβους, εκεί κατά την τελευταία 20ετία καταγράφεται μείωση των καπνιστών της τάξης του 15%. Ωστόσο, σε αυτήν την κατηγορία του πληθυσμού, που είναι και η πιο ευαίσθητη παρατηρείται αύξηση της χρήσης του ηλεκτρονικού τσιγάρου την τελευταία πενταετία, από το 16,7% το 2014 στο 357% το 2019.
Στον σκληρό πυρήνας τον καπνιστών, ωστόσο, παραμένουν τα άτομα μέσης ηλικίας (35-55 ετών), οι οποίοι παρά τις συστάσεις εμμένουν στην καπνιστική συνήθεια μη υπολογίζοντας τις συνέπειες.
Πρόεδρος Αντικαρκινικής Εταιρείας: “Βιομηχανίες παραγωγής εξαρτημένων ανθρώπων”
Όσο για το προφίλ των καπνιστών και τις προτιμήσεις τους; Φαίνεται ότι έχουν αλλάξει τα τελευταία χρόνια. ‘Οπως επεσήμανε ο πρόεδρος της Ελληνικής Αντικαρκινικής Εταιρείας, κ. Ευάγγελος Φιλόπουλος:
«Το τσιγάρο είναι η πιο συχνή επιλογή για τους καπνιστές, ακολουθεί το στριφτό, ακολουθούν τα νέα προϊόντα του καπνού και τα ηλεκτρονικά τσιγάρα, που είναι σε μικρότερο ποσοστό στην Ελλάδα. Εκείνο που παρατηρείται είναι μια αύξηση του θερμενόμενου καπνίσματος, που πρέπει όμως, να γνωρίζουμε ότι δεν είναι ακίνδυνο, υπάρχει ένα τεράστιο μάρκετινκ και αν σκεφτεί κανείς ότι οι εταιρείες που το βγάζουν διπλασίασαν τα κέρδη τους από την προώθηση αυτών των προϊόντων, ενώ έχαναν ποσοστό αγοράς τα προηγούμενα χρόνια από τα κανονικά τσιγάρα. Αυτό πρέπει να μας κρατήσει σε εγρήγορση. Το ίδιο και το ηλεκτρονικό τσιγάρο, αλλά ευτυχώς σε λιγότερα αποσοστά στην Ελλάδα από την Αμερική. Είδατε τα προβλήματα που εμφανίστηκαν στην Αμερική που καταγράφηκαν θάνατηφόρα κρούσματα. Γι’αυτό είμαστε ενάντια στο ηλεκτρονικό τσιγάρο. Πολλοί μάλιστα κάνουν και ηλεκτρονικό τσιγάρο και κανονικό τσιγάρο και πρέπει να τονίσουμε ότι δεν είναι μέθοδος διακοπής καπνίσματος το ηλεκτρονικό τσιγάρο. Μιλάμε για βιομηχανία παραγωγής εξαρτημένων ανθρώπων”
Ο κ. Παναγιώτης Μπεχράκης, Διευθυντής του Ινστιτούτου Δημόσιας Υγείας και Πρόεδρος της Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων για την εφαρμογή του Αντικαπνιστικού Νόμου του Υπουργείου Υγείας, παρουσίασε τα αποτελέσματα της δημοσκόπησης για την έκθεση των Ελλήνων στο παθητικό κάπνισμα, τα οποία εμφανίζονται ανησυχητικά στη χώρα μας.
Σύμφωνα με αυτά:
- το 94,6% των πολιτών εκτίθεται σε παθητικό κάπνισμα σε ετήσια βάση,
- το 72% δηλώνει ότι νιώθει θυμό όταν επισκέπτεται κλειστούς δημόσιους χώρους που δεν απαγορεύεται το κάπνισμα
- 8 στους 10 Έλληνες πιστεύουν πως η μη εφαρμογή του νόμου για το παθητικό κάπνισμα αποτελεί σημείο πολιτιστικής υποβάθμισης της χώρας
- το 87,5% θεωρεί σημαντικό τον εθνικό στόχο για τη μείωση του καπνίσματος
- το 96% επικροτεί την ανάπτυξη στοχευμένων δραστηριοτήτων για τη μείωση του καπνίσματος στη σχολική ηλικία
Ο κ. Μπεχράκης δήλωσε χαρακτηριστικά:
«Είναι η πρώτη φορά που το κράτος έχει τη βούληση να εφαρμόσει τον Νόμο για την προστασία από το Παθητικό Κάπνισμα και αυτό εκδηλώνεται ποικιλοτρόπως με την προτεραιοποίηση του θέματος από τον ίδιο τον Πρωθυπουργό της χώρας και από το έμπρακτο ενδιαφέρον του Υπουργού Υγείας, σε σύντομο χρονικό διάστημα. Τα αποτελέσματα που παρουσιάστηκαν αποδεικνύουν ότι η κοινωνία είναι πλέον ώριμη για την αποδοχή της εφαρμογής του Νόμου, η αποτελεσματικότητα της οποίας είναι απολύτως εξασφαλισμένη» ανέφερε ο κ. Μπεχράκης, εκφράζοντας την αισιοδοξία του ως Επικεφαλής της Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων για τον Έλεγχο του Καπνίσματος στην Ελλάδα για την εφαρμογή του Νόμου που προστατεύει τη Δημόσια Υγεία όλου του πληθυσμού.
Το ηλεκτρονικό τσιγάρο στην εφηβεία είναι μέσω εθισμού των νέων στη νικοτίνη
Η Ομότιμη Καθηγήτρια Ιατρικής Σχολής, κ. Άννα Κοκκέβη, Επιστημονική Υπεύθυνη των ερευνών του ΕΠΙΨΥ, παρουσίασε τα στοιχεία που αποδεικνύουν τη μεταστροφή της νοοτροπίας της νέας γενιάς, όπως αποτυπώνεται με τη μείωση του καπνίσματος για τους έφηβους – μαθητές της ΣΤ΄ Δημοτικού, της Β΄ Γυμνασίου και της Α΄ Λυκείου, ηλικίας 11½, 13 ½ και 15½ ετών αντίστοιχα:
- Το 15,5% των εφήβων ηλικίας 11-15 ετών, έχουν καπνίσει έστω και μία φορά σε όλη τους τη ζωή
- Το κάπνισμα δεν διαφέρει σημαντικά μεταξύ των φύλων, με εξαίρεση το κάπνισμα σε όλη τη ζωή μεταξύ των 15χρονων (υψηλότερο στα κορίτσια 34,4% έναντι 27,5% στα αγόρια)
- Την τελευταία 20ετία (1998-2018), το κάπνισμα τουλάχιστον μία φορά σε όλη τη ζωή των 15χρονων μειώθηκε από 46,3% σε 30,9% και το καθημερινό κάπνισμα από 13,7% σε 8,1%.
- Επιπλέον, το πρόσφατο κάπνισμα (τουλάχιστον μία φορά τις τελευταίες 30 ημέρες πριν τη διεξαγωγή της έρευνας) μειώθηκε από 26% σε 17,4%
- Μεταξύ των 15χρονων που αναφέρουν χρήση ηλεκτρονικού τσιγάρου (έστω μια φορά σε όλη τη ζωή), ποσοστό 32,3% δεν έχουν καπνίσει ποτέ συμβατικό τσιγάρο.
- Το ποσοστό των 15χρονων μαθητών που έχουν κάνει χρήση ηλεκτρονικού τσιγάρου έχει διπλασιαστεί σε σχέση με το 2014 (15,4%)
Τα μηνύματα που λαμβάνουμε από τη νέα γενιά, όπως προκύπτει από τα πιο πάνω στοιχεία είναι θετικά, καθώς διαπιστώνεται αλλαγή συμπεριφοράς και τάσεων. Παρόλα αυτά, θα πρέπει να σημειωθεί ότι το 2018, χρήση ηλεκτρονικού τσιγάρου έστω και μία φορά σε όλη τη ζωή ανέφερε ένας στους τρεις 15χρονους (36,7%), σε υψηλότερο ποσοστά τα αγόρια (39,7%) συγκριτικά με τα κορίτσια (33,7%). Η χρήση ηλεκτρονικού τσιγάρου από τους εφήβους γεννά το ερώτημα του κατά πόσον αυτό μπορεί να αποτελει «πύλη εισόδου» των ανηλίκων στο κάπνισμα.
«Η διαχρονική παρακολούθηση της συμπεριφοράς του καπνίσματος στους εφήβους και οι έγκαιρες παρεμβάσεις πρόληψης θα πρέπει να αποτελούν προτεραιότητα στον τομέα της δημόσιας υγείας, με δεδομένο πως σε αυτή την ηλικία ξεκινούν και υιοθετούνται επικίνδυνες συμπεριφορές για την υγεία οι οποίες συνεχίζονται και στην ενήλικη ζωή» ανέφερε η κ. Κοκκέβη.
