Η Ελλάδα οφείλει να κάνει σημαντικά βήματα για να εναρμονίσει την νομοθεσία της με τις υπόλοιπες χώρες της Ευρώπης, σύμφωνα με τις νέες συστάσεις του ΟΗΕ, οι οποίες συγκεντρώνονται στη Σύμβαση των Δικαιωμάτων των Ατόμων με Αναπηρίες.
“Είναι η πιο κατάλληλη εποχή για το αναπηρικό κίνημα να θέσει τις ερωτήσεις του προς την κυβέρνηση και η τελευταία να απαντήσει, για το πώς θα ενσωματώσει τις Συστάσεις του ΟΗΕ, πώς θα εναρμονίσει τη νομοθεσία της χώρας και εν τέλει, πώς θα προχωρήσει στην εφαρμογή της Σύμβασης, ώστε τα άτομα με αναπηρία, χρόνιες παθήσεις και οι οικογένειές τους να απολαύσουν πλήρως τα δικαιώματά τους, σε ισότιμη βάση με όλο τον κόσμο”, αναφέρει η Εθνική Συνομοσπονδία των Ατόμων με Αναπηρία (ΕΣΑμεΑ).
Τι ζητά ο ΟΗΕ για την εφαρμογή της Σύμβασης των Δικαιωμάτων των Ατόμων με Αναπηρίες
Οι συστάσεις αφορούν άμεσα στην Ελλάδα, στην οποία η κρίση των τελευταίων ετών, εκτός από τις μεγάλες επιπτώσεις που είχε στο βιοτικό επίπεδο των ατόμων με αναπηρία, χρόνιες παθήσεις και στις οικογένειες τους, είχε μεγάλο αντίκτυπο και στο θέμα των δικαιωμάτων.
“Σήμερα, στη λεγόμενη μεταμνημονιακή εποχή, πρέπει να μπει ψηλά στις προτεραιότητες της Πολιτείας η διασφάλιση άσκησης των δικαιωμάτων των ατόμων με αναπηρία, ώστε να μη καθιστούν παρίες της κοινωνίας”, αναφέρουν τα μέλη της ΕΣΑμεΑ.
Η Επιτροπή των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρίες, στις 29 Οκτωβρίου, δημοσίευσε τις τελικές Παρατηρήσεις και Συστάσεις της προς την ελληνική κυβέρνηση, δηλαδή, το τι πρέπει δηλαδή να πράξει η Ελλάδα την επόμενη περίοδο, τόσο σε νομοθετικό όσο και εφαρμοστικό πλαίσιο, ώστε να ευθυγραμμιστεί με τις διατάξεις της Σύμβασης.
Βασικά σημεία των παρατηρήσεων και συστάσεων του ΟΗΕ
Υποχρεώσεις της Πολιτείας (άρθρα 1-4)
- Εναρμόνιση του νομικού και διοικητικού πλαισίου για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία
- Ανάπτυξη μιας ολοκληρωμένης εθνικής στρατηγικής και σχεδίου δράσης για την εφαρμογή της Σύμβασης, με σαφή χρονοδιαγράμματα, δείκτες αναφοράς και πιστώσεις προϋπολογισμού.
- Εξάλειψη στη νομοθεσία της υποτιμητικής γλώσσας που αναφέρεται στα άτομα με αναπηρία.
- Νομοθετικά μέτρα για τη διασφάλιση της προστασίας από τις διακρίσεις λόγω αναπηρίας.
Ισότητα και μη διάκριση (άρθρο 5)
Βελτίωση της εφαρμογής προτύπων για συγκεκριμένα μέτρα και εξατομικευμένη στήριξη στον δημόσιο και ιδιωτικό τομέα, ιδιαίτερα στα σχολεία και σε σχέση με τους πρόσφυγες, τους αιτούντες άσυλο και τους μετανάστες με αναπηρία.
Γυναίκες και κορίτσια με αναπηρία (άρθρο 6)
- Υιοθέτηση μιας αποτελεσματικής πολιτικής για να διασφαλιστεί η πλήρης προστασία των γυναικών και των κοριτσιών με αναπηρία κατά των διακρίσεων και η απόλαυση των δικαιωμάτων τους, σύμφωνα με τη Σύμβαση.
- Αποτελεσματικά μέτρα για την πρόληψη και καταπολέμηση της πολλαπλής και διατομεακής διάκρισης και της έμφυλης βίας κατά των γυναικών και των κοριτσιών με αναπηρία. (…)
Παιδιά με αναπηρία (άρθρο 7)
Μέριμνα για την ταχεία αποϊδρυματοποίηση των παιδιών με αναπηρία και αποτελεσματικά μέτρα που θα εγγυώνται το δικαίωμά τους να φροντίζονται από τους γονείς τους, την ευρύτερη οικογένεια, την ασφαλή ανάδοχη οικογένεια ή την θετή οικογένεια. (…)
Μ.Μ.Ε. και αναπηρία (άρθρο 8)
- Θέσπιση υποχρεωτικών κανόνων, έτσι ώστε τα Μ.Μ.Ε. να παρουσιάζουν/αναφέρονται στην αναπηρία και στα άτομα με αναπηρία κατά τρόπο και ορολογία συμβατούς με τους σκοπούς της Σύμβασης.
- Διασφάλιση της πρόσβασης των ατόμων με αναπηρία στις υπηρεσίες των παρόχων υπηρεσιών μέσων μαζικής ενημέρωσης και επικοινωνίας.
- Δημιουργία Υπηρεσίας στο Εθνικό Συμβούλιο Ραδιοτηλεόρασης (Ε.Σ.Ρ.) για τη διάχυση της διάστασης της αναπηρίας στο σχεδιασμό των εκπομπών, διαφημίσεων κ.λπ. (…) και για την κατάρτιση και εφαρμογή κωδίκων δεοντολογίας στην προβολή θεμάτων αναπηρίας.
- Η Ε.Ρ.Τ. (…) ως δημόσιος φορέας ραδιοτηλεόρασης, χρηματοδοτούμενος από τους Έλληνες πολίτες, δηλαδή και από τα άτομα με αναπηρία, με χρόνιες παθήσεις και τις οικογένειές τους, με εκπαιδευτικό μεταξύ άλλων ρόλο, ΠΡΕΠΕΙ και ΟΦΕΙΛΕΙ να παρουσιάζει την Αναπηρία ως μέρος της ανθρώπινης ποικιλομορφίας, προωθώντας στην εξάλειψη του στίγματος και της διάκρισης λόγω αναπηρίας. (…) Παράλληλα οφείλει να διασφαλίζει την πρόσβαση των ατόμων με αναπηρία στις υποδομές όλων των σταθμών και ιστοτόπων της, σε όλα της τα προγράμματα καθώς και στο παραγόμενο περιεχόμενο και προϊόν.
Προσβασιμότητα (άρθρο 9)
Θέσπιση απαραίτητων μέτρων που θα εγγυώνται την προσβασιμότητα του δομημένου περιβάλλοντος, των αγαθών και υπηρεσιών και ιδίως του συστήματος μεταφορών στις αστικές και αγροτικές περιοχές, στα δημόσια μέσα ενημέρωσης και στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και θα παρέχουν κατάρτιση σε παρόχους υπηρεσιών, μηχανικούς, αρχιτέκτονες και πολεοδόμους για τα προβλήματα προσβασιμότητας που αντιμετωπίζουν τα άτομα με αναπηρία. (…)
Καταστάσεις κινδύνου και έκτακτων ανθρωπιστικών αναγκών (άρθρο 11)
- Άμεση διασφάλιση ότι η αξιολόγηση της ευαλωτότητας των ατόμων με αναπηρία, και ιδιαίτερα των παιδιών με αναπηρία, που είναι πρόσφυγες, αιτούντες άσυλο και άτομα σε καταστάσεις που προσομοιάζουν με αυτή του πρόσφυγα πραγματοποιείται συστηματικά με την άφιξη τους στο συμβαλλόμενο Κράτος, από εκπαιδευμένο προσωπικό και με βάση το δικαιωματικό μοντέλο προσέγγισης της αναπηρίας και με συγκεκριμένες κατευθυντήριες γραμμές για την ταυτοποίηση των ατόμων με αναπηρία. (…)
- Παροχή εγγυήσεων ότι οι συνθήκες στις εγκαταστάσεις υποδοχής σέβονται την αξιοπρέπεια των ατόμων με αναπηρία, και ιδιαίτερα των παιδιών, που είναι πρόσφυγες, αιτούντες άσυλο ή άτομα σε καταστάσεις που προσομοιάζουν με αυτή του πρόσφυγα, και να μεριμνά για την ομαλή μεταφορά τους στην ηπειρωτική χώρα.
Ελευθερία και ασφάλεια του ατόμου (άρθρο 14)
Κατάργηση όλων των νόμων που επιτρέπουν την ακούσια στέρηση της ελευθερίας λόγω αναπηρίας, τερματισμός της χρήσης αναγκαστικής θεραπείας και περιοριστικών και καταναγκαστικών μεθόδων.
Απαλλαγή από βασανιστήρια και σκληρή, απάνθρωπη ή ταπεινωτική μεταχείριση ή τιμωρία (άρθρο 15)
Αποτελεσματικά μέτρα ώστε οι συνθήκες διαβίωσης των ατόμων με αναπηρία στα ιδρύματα και σε οποιουδήποτε τύπου εγκαταστάσεις, συμπεριλαμβανομένων των συνθηκών διαβίωσης στα κέντρα υποδοχής και κράτησης για πρόσφυγες, αιτούντες άσυλο, και άτομα σε καταστάσεις που προσομοιάζουν με αυτή του πρόσφυγα, να σέβονται την αξιοπρέπεια των ατόμων με αναπηρία και να συμμορφώνονται με τις διατάξεις του Άρθρου 15 της Σύμβασης.
Αυτόνομη διαβίωση και ένταξη στην κοινότητα (άρθρο 19)
- Ολοκληρωμένη εθνική στρατηγική, με σαφή και χρονικά δεσμευτικά μέτρα και διάθεση επαρκών πόρων, για αποτελεσματική αποϊδρυματοποίηση σε όλα τα επίπεδα και σε κάθε Περιφέρεια της χώρας.
- Θεσμοθέτηση του Προσωπικού Βοηθού και ανάπτυξη των Στεγών Ανεξάρτητης και Υποστηριζόμενης Διαβίωσης με τη δημιουργία νέων, σε κάθε Δήμο της χώρας. (…)
Ελευθερία της έκφρασης και της γνώμης και πρόσβαση στην πληροφορία (άρθρο 21)
Οι πάροχοι υπηρεσιών προς το κοινό, ειδικότερα οι δημόσιοι ραδιοτηλεοπτικοί οργανισμοί, οι τηλεπικοινωνιακοί φορείς και οι δημόσιες βιβλιοθήκες, σταδιακά θα πρέπει να προσφέρουν στα άτομα με αναπηρία πληροφορία σε προσβάσιμες μορφές, όπως η νοηματική γλώσσα, η γραφή Braille, η μορφή εύκολης ανάγνωσης (Easy-to-Read) και η χρήση επιγραφών, με βάση ένα πλάνο δράσης που θα είναι συγκεκριμένο και θα παρακολουθείται. (…)
Εκπαίδευση (άρθρο 24)
- Συνεκτική στρατηγική για τη συμπεριληπτική εκπαίδευση στο γενικό εκπαιδευτικό σύστημα. (…)
- Προσβασιμότητα των δομών πρωτοβάθμιας, δευτεροβάθμιας και τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, σύμφωνα με τη Σύμβαση, προωθώντας τον Καθολικό Σχεδιασμό, λήψη ειδικών μέτρων και εξατομικευμένη στήριξη μαθητών/φοιτητών με αναπηρία (όπως προσβάσιμα και προσαρμοσμένα υλικά, συμπεριληπτικά προγράμματα σπουδών, συμπεριληπτικές τεχνολογίες πληροφορίας και επικοινωνίας για μαθητές και φοιτητές με αναπηρία), καθώς και προώθηση της προσβάσιμης ψηφιακής εκπαίδευσης.
Υγεία (άρθρο 25)
- Σταθερή, συνεχιζόμενη, μακροπρόθεσμη στρατηγική που θα περιλαμβάνει αποτελεσματικά και εναρμονισμένα μέτρα τα οποία θα εγγυώνται την πρόσβαση δίχως εμπόδια των ατόμων με αναπηρία σε όλες τις υπηρεσίες υγείας. (…)
- Προσβάσιμες εγκαταστάσεις υγείας, εξοπλισμός και εργαλεία, με έμφαση στη διασφάλιση πρόσβασης γυναικών και κοριτσιών με αναπηρία σε υπηρεσίες σεξουαλικής και αναπαραγωγικής υγείας, στις αστικές και αγροτικές περιοχές.
Αποκατάσταση (άρθρο 26)
- Σύσταση Διεύθυνσης Αποκατάστασης στο Υπουργείο Υγείας για την αναβάθμιση των παρεχόμενων υπηρεσιών αποκατάστασης ιδιαίτερα για τα άτομα με κινητική αναπηρία, καθώς και με άλλες αναπηρίες. (…)
- Εκσυγχρονισμό και επαναστελέχωση του Εθνικού Κέντρου Αποκατάστασης ως σημείο αναφοράς και παράλληλη δημιουργία δικτύου νέων Μονάδων Αποκατάστασης για την αύξηση των κλινών αποκατάστασης.
Εργασία και απασχόληση (άρθρο 27)
Εφαρμογή μιας εθνικής στρατηγικής για την απασχόληση και επαγγελματική κατάρτιση των ατόμων με αναπηρία και χρόνιες παθήσεις με μετρήσιμους και ελέγξιμους στόχους, η οποία να θέτει τις προϋποθέσεις για τη μετάβαση από τον αποκλεισμό τους στην πλήρη και ισότιμη συμμετοχή τους στον κόσμο της εργασίας, ως παραγωγικοί και ενεργοί πολίτες, όπως το Σύνταγμα της χώρας και το άρθρο 27 της Σύμβασης επιτάσσουν.
Δίκαιο ασφαλιστικό σύστημα για όλους- δίκαιη φορολόγηση (άρθρο 28)
Σχεδιασμός και εφαρμογή ενός δίκαιου ασφαλιστικού και συνταξιοδοτικού συστήματος, το οποίο μέσω της διατήρησης ή και ενίσχυσης του εισοδήματος των ατόμων με αναπηρία, με χρόνιες παθήσεις και των οικογενειών τους, θα συμβάλει στη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης και στη διαφύλαξη της αξιοπρέπειάς τους. (…)
Συμμετοχή στην πολιτιστική ζωή, την αναψυχή, τον ελεύθερο χρόνο και τον αθλητισμό (άρθρο 30)
- Συμπεριληπτικές και προσβάσιμες εγκαταστάσεις και υπηρεσίες τουρισμού, αναψυχής, ελεύθερου χρόνου και αθλητικών δραστηριοτήτων, για την ίση πρόσβαση και συμμετοχή των ατόμων με αναπηρία, και ειδικά των παιδιών με αναπηρία.
- Υιοθέτηση όλων των απαιτούμενων μέτρων που θα διασφαλίζουν την αποτελεσματική υλοποίηση σε εθνικό επίπεδο της σχετικής νομοθεσίας της ΕΕ που θεσπίστηκε μετά την κύρωση της Συνθήκης του Μαρρακές για τη Διευκόλυνση της πρόσβασης σε δημοσιευμένα έργα για τα άτομα που είναι τυφλά, τα άτομα με μειωμένη όραση ή με πρόβλημα ανάγνωσης εντύπων με άλλο τρόπο. (…)
