Είναι πλέον εφικτό: Σταματήστε το βιολογικό σας ρολόι βάζοντας απλά το χρόνο στην κατάψυξη.
Η κατάψυξη ωαρίων, γνωστή και ως κρυοσυντήρηση ώριμων ωαρίων, δεν είναι απλά μία επένδυση στο όνειρο, είναι μία επένδυση ζωής για τις γυναίκες που θέλουν να αποκτήσουν το δικό τους παιδί, όχι τώρα αλλά στο μέλλον.
Πολλές γυναίκες επιθυμούν να δώσουν μία παράταση στα χρόνια τεκνοποίησης για διάφορους προσωπικούς λόγους και η μέθοδος της κατάψυξης ωαρίων είναι μια ελκυστική επιλογή. Είναι ένας τρόπος να «σταματήσει» το βιολογικό ρολόι της γυναίκας και να διατηρηθούν τα νεότερα και πιο υγιή ωάρια.
Καθώς οι γυναίκες μεγαλώνουν, αυξάνεται η πιθανότητα χρωμοσωμικών ανωμαλιών του εμβρύου όπως και ο κίνδυνος αποβολής, γενετικών ανωμαλιών ή διαταραχών που καθιστούν τη σύλληψη πιο δύσκολη.
Γίνεται αντιληπτό ότι με την κατάψυξη των ωαρίων παραμερίζονται αυτά τα εμπόδια και η γυναίκα μπορεί να αποκτήσει το μωρό που θα αποκτούσε χρόνια πριν.
Η κατάψυξη των ωαρίων είναι μια διαδικασία κατά την οποία τα ωάρια μιας γυναίκας εξάγονται, καταψύχονται και αποθηκεύονται για μελλοντική χρήση. Η κατάψυξη ωαρίων προσφέρει την ευκαιρία διατήρησης της γονιμότητας πριν εξαντληθεί η ωοθηκική εφεδρεία. Όσο νεότερη είναι η γυναίκα, τόσο καλύτερη η ποιότητα των ωαρίων και τόσο περισσότερες οι πιθανότητες για μια μελλοντική εγκυμοσύνη.
Τι σημαίνει ακριβώς η κατάψυξη των ωαρίων;
Με πολύ απλά λόγια, είναι μια μέθοδος που χρησιμοποιείται για να σώσει την ικανότητα των γυναικών να μείνουν έγκυες στο μέλλον.
Τα ωάρια συλλέγονται από τις ωοθήκες, καταψύχονται και αποθηκεύονται για μελλοντική χρήση. Ένα κατεψυγμένο ωάριο μπορεί να αποψυχθεί, να γονιμοποιηθεί με το σπέρμα σε εργαστήριο και να εμφυτευτεί στη μήτρα.
Όπως και με την υποβοηθούμενη αναπαραγωγή/εξωσωματική γονιμοποίηση η γυναίκα θα ακολουθήσει θεραπεία γονιμότητας για την παραγωγή περισσότερων ωαρίων.
Σε ποιες γυναίκες αφορά η μέθοδος της κατάψυξης ωαρίων;
Η κατάψυξη ωαρίων μπορεί να είναι ευεργετική για μία σειρά από λόγους για τις γυναίκες που επιθυμούν να διατηρήσουν τη γονιμότητά τους για το μέλλον, συμπεριλαμβανομένων:
Γυναίκες οι οποίες επιθυμούν ή είναι επιβεβλημένο να καθυστερήσουν να τεκνοποιήσουν προκειμένου να εκπληρώσουν εκπαιδευτικούς, επαγγελματικούς ή άλλου είδους προσωπικούς στόχους.
Επειδή η γονιμότητα είναι γνωστό ότι μειώνεται με την ηλικία, η κατάψυξη ωαρίων σε νεαρή αναπαραγωγική ηλικία θα εξασφαλίσει υψηλότερα ποσοστά επιτυχίας για την επίτευξη μιας μελλοντικής εγκυμοσύνης.
Σε αντίθεση με την επίδραση του χρόνου στην ποιότητα των ωαρίων η μήτρα δεν επηρεάζεται από την ηλικία και έτσι γυναίκες μέχρι την ηλικία των 50, δύναται να τεκνοποιήσουν, σύμφωνα και με την ελληνική νομοθεσία.
Τα κρυοσυντηρημένα ωάρια αποθηκεύονται στους -196 βαθμούς με τη σύγχρονη μέθοδο της υαλοποίησης χωρίς να υπάρχει καμία υποβάθμιση της ποιότητας με την πάροδο του χρόνου.
Γυναίκες με οικογενειακό ιστορικό πρόωρης εμμηνόπαυσης.
Ορισμένες μορφές πρόωρης εμμηνόπαυσης (πρόωρη ωοθηκική ανεπάρκεια) έχουν κληρονομικό υπόβαθρο και η κατάψυξη ωαρίων προσφέρει μια μοναδική ευκαιρία στις γυναίκες αυτές να διατηρήσουν τη γονιμότητα τους πριν εξαντληθεί η ωοθηκική τους εφεδρεία.
Γυναίκες οι οποίες αρνούνται να καταψύξουν έμβρυα για θρησκευτικούς ή/και ηθικούς λόγους.
Μετά από μια τυπική διαδικασία εξωσωματικής γονιμοποίησης, πολλές ασθενείς έχουν περίσσεια εμβρύων. Η απόφαση για την κρυοσυντήρηση αυτών των αχρησιμοποίητων εμβρύων μπορεί να είναι μια ηθικά και θρησκευτικά πολύπλοκη επιλογή για πολλούς. Η απόφαση να γονιμοποιήσουν μόνο όσα ωάρια θα χρησιμοποιηθούν κατά τη διαδικασία της εξωσωματικής γονιμοποίησης και να κρυοσυντηρήσουν τα υπόλοιπα, μπορεί να προσφέρει μια εναλλακτική λύση για τους ασθενείς με τις ανωτέρω ανησυχίες.
Γυναίκες οι οποίες διαγιγνώσκονται με καρκίνο.
Η κρυοσυντήρηση ωαρίων προσφέρει μια ευκαιρία να διατηρηθεί η γονιμότητα της ασθενούς πριν υποβληθεί σε χημειοθεραπεία ή ακτινοβολία. Οι περισσότερες από αυτές τις θεραπείες καταστρέφουν τα αποθέματα ωαρίων και οδηγούν σε παροδική η μόνιμο μη αμηνόρροια και συνεπώς υπογονιμότητα.
Το πλάνο πραγματοποίησης της διαδικασίας κρυοσυντήρησης ωάριων ποικίλει ανάλογα με την ηλικία της ασθενούς, το είδος του καρκίνου, καθώς και το γενικότερο πρωτόκολλο αντιμετώπισης της κακοήθειας.
Πότε θα πρέπει να πραγματοποιηθεί η κατάψυξη ωάριων;
Όσο νεότερη είναι η ασθενής τόσο καλύτερη η ποιότητα των ωάριων και τόσο μεγαλύτερες είναι οι πιθανότητες για μια μελλοντική εγκυμοσύνη.
Ιδανική είναι η ηλικία μεταξύ 30-36 έτη, ή ακόμη νωρίτερα αν πρόκειται για περιπτώσεις που αφορά σε ασθενείς με καρκίνο ή άλλη γνωστή πάθηση με επίδραση στην ωοθηκική εφεδρεία.
Μία γυναίκα γεννιέται μ’ έναν συγκεκριμένο αριθμό ωάριων (περίπου 200.000-2.500.000 ) και κάθε μήνα μειώνονται τόσο σε αριθμό όσο και κυτταρική ακεραιότητα. Η μείωση αυτή εξηγεί γιατί μια γυναίκα στα 40 της έχει μόνο ένα 5 τοις εκατό πιθανότητα εγκυμοσύνης κάθε μήνα, και ότι τα ωάρια έχουν αυξημένη πιθανότητα για ανευπλοειδία μετά την ηλικία των 42.
Κάποιες βασικές εργαστηριακές εξετάσεις γονιμότητας, οι οποίες συμπεριλαμβάνουν και μια υπερηχογραφική αξιολόγηση των ωοθηκικών αποθεμάτων, δίνουν μια σαφέστερη εικόνα τόσο της ποσότητας των ωάριων που απομένουν στη γυναίκα όσο και της ποιότητας αυτών.
Με τη βοήθεια του ειδικού ιατρού αναπαραγωγής, γίνεται η αξιολόγηση των αποτελεσμάτων και έτσι η κάθε γυναίκα μπορεί να επιλέξει την κατάλληλη χρονική στιγμή για να πραγματοποιήσει τη διαδικασία.
Πώς λειτουργεί η κατάψυξη ωάριων;
Τόσο το σπέρμα όσο και τα έμβρυα έχει αποδειχθεί ότι δεν είναι εύκολο να κρυοσυντηρηθούν. Τα ωάρια είναι τα μεγαλύτερα κύτταρα στο ανθρώπινο σώμα και περιέχουν μεγάλη ποσότητα νερού.
Όταν παγώσουν οι κρύσταλλοι πάγου οι οποίοι σχηματίζονται μπορούν να καταστρέψουν τα κύτταρα. Τα τελευταία χρόνια η μέθοδος της υαλοποίησης έδωσε τη λύση στο παραπάνω πρόβλημα και πλέον η διαδικασία κατάψυξης έχει πλέον ευρέως εφαρμοστεί με εξαιρετικά αποτελέσματα.
Πώς και που γίνεται η κατάψυξη ωαρίων;
Ο εξειδικευμένος στα θέματα γονιμότητας γιατρός θα συστήσει κατ’ αρχήν μία σειρά εξετάσεων προκειμένου να αξιολογήσει τα αποθέματα των ωοθηκών και τη γενικότερη κατάσταση υγείας, πριν ξεκινήσει ο κύκλος διέγερσης των ωοθηκών, όπως συμβαίνει σε κάθε κύκλο υποβοηθούμενης αναπαραγωγής ή εξωσωματικής γονιμοποίησης.
Η διέγερση των ωοθηκών πραγματοποιείται με ενέσιμα ορμονικά φάρμακα. Μετά την διέγερση, λαμβάνονται τα ωάρια, εκτιμάται η ωριμότητά τους και αυτά που είναι ώριμα διατηρούνται σε κρυοσυντήρηση.
Η υαλοποίηση είναι η μέθοδος επιλογής για την κρυοσυντήρηση των ωαρίων, και αυτό επιτυγχάνεται με εξαιρετικά γρήγορη ψύξη σε υγρό άζωτο όπου μπορούν να αποθηκευτούν. Με τον τρόπο αυτό το εσωτερικό των κυττάρων αποκτά τη δομή ενός γυαλιού και έτσι δεν δημιουργούνται κρύσταλλοι, οι οποίοι ευθύνονται σε σημαντικό βαθμό για τη μη βιωσιμότητα των ωαρίων.
Αν ωστόσο για κάποιους λόγους αντενδείκνυται η χορήγηση φαρμάκων, τότε μπορεί γίνει συλλογή των ωαρίων στη διάρκεια του φυσικού κύκλου ή να εφαρμοσθεί η mini‐IVF. Με τη χρήση της mini‐IVF είτε δεν απαιτούνται καθόλου ενέσεις, είτε χρειάζονται πολύ λίγες για να διεγερθούν οι ωοθήκες.
Στις σύγχρονες μονάδες εξωσωματικής γονιμοποίησης υπάρχει πλέον σημαντική εμπειρία στην κρυοσυντήρηση των ωαρίων και η όλη διαδικασία πραγματοποιείται μετά από στενή συνεργασία των ειδικευμένων γυναικολόγων και εμβρυολόγων.
Πώς θα χρησιμοποιηθούν τα κατεψυγμένα ωάρια στο μέλλον;
Όταν η γυναίκα είναι έτοιμη να χρησιμοποιήσει τα κατεψυγμένα ωάρια, τότε αυτά τοποθετούνται σε ειδικό διάλυμα και αξιολογούνται. Τα ωάρια που επέζησαν της διαδικασίας κατάψυξης γονιμοποιούνται με το σπέρμα, και τα γονιμοποιημένα ωάρια θα καλλιεργηθούν έως ότου τα έμβρυα να είναι έτοιμα να μεταφερθούν στη μήτρα για την επίτευξη εγκυμοσύνης.
Πόσο καιρό μπορεί τα ωάρια να παραμένουν κατεψυγμένα;
Η ελληνική νομοθεσία ορίζει τη μέγιστη επιτρεπόμενη διάρκεια κρυοσυντήρησης των ωαρίων τα 20 χρόνια. Η διάρκεια της κρυοσυντήρησης ωαρίων μπορεί να παραταθεί για 5 χρόνια μετά από έγγραφη αίτηση. Βάσει αποδεδειγμένων επιστημονικών στοιχείων η αποθήκευση των κατεψυγμένων ωάριων δεν επηρεάζει την ποιότητα των ωαρίων.
Η μόρφωση και η καριέρα μπορούν πλέον να συμβαδίσουν αρμονικά με την δυνατότητα της μητρότητας, αλλά ακόμα και αν αυτός ο συνδυασμός δεν μπορεί να επιτευχθεί για διάφορους λόγους, η επιστήμη δίνει τη λύση.
Το βιολογικό ρολόι δεν χτυπά πια απειλητικά, ούτε γίνεται εμμονή. Πρέπει όλοι και όλες να αντιληφθούμε ότι αυτό είναι το νέο φυσιολογικό. Η κατάψυξη ωαρίων είναι από τα μεγαλύτερα δώρα της επιστήμης στη γυναίκα, είναι το δώρο της επιλογής.
Πόσα ωάρια πρέπει να κρυοσυντηρηθούν για να επιτευχθεί μια εγκυμοσύνη;
Η ιδανική για την κατάψυξη ωαρίων ηλικία είναι μεταξύ 30 και 36 ετών ή ακόμη νωρίτερα αν πρόκειται για ασθενείς με καρκίνο ή άλλη γνωστή πάθηση που επιδρά αρνητικά στη γονιμότητα.
Επιστημονικές μελέτες έχουν δείξει ότι σε γυναίκες ηλικίας μέχρι 38 ετών, τα ποσοστά επιβίωσης των ωάριων μετά την απόψυξή τους είναι 75% όπως και το ποσοστό γονιμοποίησης. Αυτό σημαίνει ότι αν μία γυναίκα έχει 10 ωάρια κατεψυγμένα, τα 7 αναμένεται να επιβιώσουν μετά την απόψυξη και 5 έως 6 αναμένεται να γονιμοποιηθούν και να γίνουν έμβρυα. Συνήθως 2 έμβρυα μεταφέρονται σε γυναίκες μέχρι 38 ετών.
Είναι η κατάψυξη ωαρίων ασφαλής;
Μέχρι σήμερα, περίπου 6000 μωρά έχουν γεννηθεί από κατεψυγμένα ωάρια Η μεγαλύτερη μελέτη που δημοσιεύθηκε με πάνω από 900 μωρά από κατεψυγμένα ωάρια δεν έδειξε αυξημένο ποσοστό γενετικών ανωμαλιών σε σύγκριση με το γενικό πληθυσμό, ούτε αυξημένα ποσοστά χρωμοσωμικών ανωμαλιών σε σύγκριση με τα έμβρυα που προέρχονται από φρέσκα ωάρια. Το 2014 μια νέα μελέτη έδειξε ότι οι επιπλοκές κατά τη διάρκεια της κύησης μετά από απόψυξη ωάριων δεν αυξήθηκαν. Υπήρξαν επίσης πάνω από 300.000 παιδιά που γεννήθηκαν σ’ όλο τον κόσμο από κατεψυγμένα έμβρυα, χρησιμοποιώντας κατά κύριο λόγο τεχνικές κρυοσυντήρησης αργής κατάψυξης, χωρίς αύξηση γενετικών ανωμαλιών.
Όλα τα παραπάνω στοιχεία είναι καθησυχαστικά και όλο και περισσότερες μελέτες πραγματοποιούνται καθώς η ανάγκη για κρυοσυντήρηση των ωάριων συνεχώς αυξάνεται.
Υπάρχουν κίνδυνοι από τη διαδικασία κατάψυξης εμβρύων;
Η κατάψυξη των ωαρίων ενέχει διάφορους κινδύνους, που σχετίζονται κυρίως με τη χρήση φαρμάκων γονιμότητας, όπως η υπερδιέγερση των ωοθηκών. Ωστόσο οι κίνδυνοι αυτοί είναι σπάνιοι και ο γιατρός θα πρέπει να ενημερώσει αναλυτικά τη γυναίκα για τυχόν επιπλοκές.
Τα παιδιά που γεννιούνται μετά από αυτή τη διαδικασία μπορεί να έχουν προβλήματα;
Η μέχρι σήμερα έρευνα δεν έχει δείξει καμία αύξηση του κινδύνου γενετικών ανωμαλιών στα μωρά που γεννιούνται μετά από την κατάψυξη ωαρίων. Περισσότερα από 6.000 μωρά έχουν γεννηθεί από κατεψυγμένα ωάρια, χωρίς αύξηση γενετικών ανωμαλιών.
Ποιο είναι το κόστος;
Το κόστος για την κατάψυξη ωαρίων είναι παρόμοιο μ’ εκείνο της εξωσωματικής γονιμοποίησης με μια επιπλέον όμως χρέωση για τα ενέσιμα φάρμακα τα οποία δε χορηγούνται από τον ΕΟΠΥΥ και μια τυπική ετήσια συνδρομή κρυοσυντήρησης της τάξεως των 200-300 ευρώ.
