Πότε είναι ύποπτα για καρκίνο τα συμπτώματα της ουρολοίμωξης (κυστίτιδας). Ποια χαρακτηριστικά έχει το αίμα στα ούρα όταν οφείλεται στον καρκίνο. Τι πρέπει να κάνουν οι ασθενείς.
Ο καρκίνος της ουροδόχου κύστεως είναι η πέμπτη συχνότερη κακοήθης νόσος και η έκτη συχνότερη αιτία θανάτου από καρκίνο στη χώρα μας. Ωστόσο τα μισά τουλάχιστον κρούσματά του σχετίζονται με τον τρόπο ζωής και γι’ αυτό μπορούν να προληφθούν.
Σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα στοιχεία του Παγκόσμιου Παρατηρητηρίου Καρκίνου (Global Cancer Observatory), περισσότερα από 5.600 άτομα στην Ελλάδα μαθαίνουν ετησίως ότι πάσχουν από καρκίνο της κύστης. Επιπλέον, οι ασθενείς που χάνουν κάθε χρόνο τη ζωή τους εξαιτίας του υπερβαίνουν τους 1.500.
Οι άνδρες που πάσχουν από τη νόσο είναι περισσότεροι από τις γυναίκες, καθώς ετησίως αποτελούν σχεδόν το 85% των νέων περιστατικών.
Κατά την διερεύνηση αιματουρίας (αίμα στα ούρα) που ανιχνεύθηκε στην ανάλυση ούρων
Κατά την διερεύνηση εντόνων και επίμονων ενοχλημάτων από την κύστη (π.χ. τσούξιμο, συχνουρία)
Σε τυχαίο απεικονιστικό έλεγχο (π.χ. σε ένα υπερηχογράφημα κάτω κοιλίας)
Συμπτώματα ουρολοίμωξης
Πολλοί ασθενείς εμφανίζουν σαν πρώτο σύμπτωμα την αιματουρία και η διάγνωση τίθεται εγκαίρως. Υπάρχουν όμως και ασθενείς που εμφανίζουν επίμονο «τσούξιμο» κατά την ούρηση, λίγη συχνουρία, ίσως επιτακτική ανάγκη για ούρηση και λίγο πόνο στην κύστη. Ωστόσο τα συμπτώματα αυτά δεν τους θορυβούν και συχνά αποδίδονται, ακόμα και από μη ειδικούς ιατρούς, σε κυστίτιδα. Έτσι, χορηγούνται στον ασθενή αντιβιοτικά και, όταν βελτιωθούν κάπως τα συμπτώματα, εκείνος νομίζει ότι έγινε καλά.
Ωστόσο ο καρκίνος εξακολουθεί να υποβόσκει και να τροφοδοτεί τα συμπτώματα της «κυστίτιδας». Αυτό είναι και το πιο επικίνδυνο.
Πότε είναι ύποπτο το αίμα στα ούρα
Το αίμα στα ούρα συνήθως δεν γίνεται εμφανές δια γυμνού οφθαλμού στα αρχικά στάδια του καρκίνου στην κύστη. Γίνεται όμως αντιληπτό ως μικροαιματουρία στην ανάλυση ούρων.
Με την πάροδο του χρόνου και καθώς εξελίσσεται ο καρκίνος της ουροδόχου κύστεως, η αιμορραγία αυξάνεται και τελικά μπορεί να γίνει ορατή στα ούρα.
Η αιματουρία που προκαλεί ο καρκίνος της ουροδόχου κύστεως έχει ορισμένα χαρακτηριστικά γνωρίσματα:
Είναι ανώδυνη
Είναι διαλείπουσα (παρουσιάζεται σε ακατάστατα χρονικά διαστήματα)
Είναι απρόκλητη (δεν προκαλείται π.χ. από κάποιο μικροτραυματισμό)
Είναι ολική. Αυτό σημαίνει πως ο ασθενής βλέπει τα ούρα του να έχουν χρώμα σαν του τσαγιού καθ’ όλη τη διάρκεια της ούρησης, από την έναρξη έως το τέλος της.
Το αίμα είναι πολύ
Απαραίτητο είναι ακόμα όποιος βλέπει τα ούρα του άλλοτε να έχουν το χρώμα του τσαγιού και άλλοτε το φυσιολογικό κίτρινο/υποκίτρινο χρώμα, να συμβουλεύεται δίχως καθυστέρηση έναν ουρολόγο ιατρό. Η διαλείπουσα, δηλαδή η διακοπτόμενη εμφάνιση της αιματουρίας εφησυχάζει πολλούς ασθενείς, αλλά είναι λάθος.
Καθυστερημένη διάγνωση
Τα συμπτώματα αυτά έχουν μεγάλη σημασία διότι δυστυχώς ο καρκίνος της ουροδόχου κύστεως συχνά καθυστερεί να διαγνωστεί. Πιο αναλυτικά:
Μόνο οι μισοί καρκίνοι της ουροδόχου κύστεως γίνονται αντιληπτοί σε αρχικά στάδια, όταν οι πιθανότητες επιτυχούς αντιμετώπισης είναι σημαντικά αυξημένες
Σχεδόν ο ένας στους τρεις έχουν εισδύσει στις βαθύτερες στοιβάδες του εσωτερικού τοιχώματος της κύστης (διηθητικοί καρκίνοι) μέχρι να διαγνωστούν
Στο περίπου 4% των περιπτώσεων ο καρκίνος της ουροδόχου κύστεως έχει ήδη προκαλέσει απομακρυσμένες μεταστάσεις όταν γίνεται αντιληπτός
Οι υπόλοιποι όγκοι έχουν εξαπλωθεί στους παρακείμενους ιστούς ή στους λεμφαδένες εκτός κύστεως
Τσιγάρο και έκθεση σε χημικά στην εργασία
Ο πιο ισχυρός παράγοντας κινδύνου για καρκίνο στην κύστη είναι το κάπνισμα. Μελέτες έχουν δείξει πως οι καπνιστές διατρέχουν τριπλάσιο κίνδυνο να τον εκδηλώσουν σε σύγκριση με τους μη καπνιστές. Υπολογίζεται ότι το κάπνισμα προκαλεί τουλάχιστον τα μισά περιστατικά καρκίνου της κύστης σε άνδρες και γυναίκες.
Σύμφωνα με την Αμερικανική Εταιρεία Καρκίνου (ACS), ορισμένα βιομηχανικά χημικά επίσης σχετίζονται με τον καρκίνο αυτό. Μεταξύ αυτών συμπεριλαμβάνονται αρωματικές αμίνες όπως η βενζιδίνη και η βήτα-ναφθυλαμίνη, που μερικές φορές χρησιμοποιούνται στη βιομηχανία βαφών.
Υπάρχουν επίσης οργανικά χημικά που σχετίζονται με τον καρκίνο της κύστης. Οι βιομηχανίες που εγκυμονούν αυξημένο κίνδυνο συμπεριλαμβάνουν εκείνες των:
Καουτσούκ
Δέρματος
Υφασμάτων
Χρωμάτων
Εκτυπώσεων
Άλλοι επαγγελματίες υψηλού κινδύνου είναι:
Βαφείς
Μηχανουργοί
Τυπογράφοι
Κομμωτές (πιθανώς λόγω της μεγάλης έκθεσης στις βαφές των μαλλιών)
Οδηγοί φορτηγών (πιθανώς λόγω μεγάλης έκθεσης στις αναθυμιάσεις του ντίζελ)
Ιδιαίτερα αυξημένος κίνδυνος υπάρχει όταν τα προαναφερθέντα επαγγέλματα υψηλού κινδύνου συνδυάζονται με το κάπνισμα.
Άλλοι παράγοντες κινδύνου
Ο καρκίνος της κύστης προσβάλλει κυρίως ηλικιωμένους ανθρώπους, γι’ αυτό και η ηλικία είναι ένας σημαντικός παράγοντας κινδύνου. Η μέση ηλικία των ασθενών κατά τη διάγνωση είναι τα 73 έτη. Υπάρχει, όμως, ένα 10% των περιστατικών που καταγράφονται σε μεσήλικες κάτω των 55 ετών, διευκρινίζει ο κ. Πούλιας.
Άλλοι παράγοντες κινδύνου είναι:
Το φύλο (ο καρκίνος της κύστης είναι πιο συχνός στους άνδρες)
Το οικογενειακό ιστορικό της νόσου
Διάφορες συγγενείς (εκ γενετής) παθήσεις της κύστης
Διάφορες επίκτητες παθήσεις της κύστης κ.λπ.
Τον κίνδυνο για καρκίνο της κύστης μπορεί να αυξήσει και το φάρμακο πιογλιταζόνη, ειδικά όταν χορηγείται σε υψηλές δόσεις. Το ίδιο και η λήψη διατροφικών συμπληρωμάτων που περιέχουν το συστατικό αριστολοχικό οξύ (κυρίως από βότανα της οικογένειας της αριστολοχίας).
Η κατανάλωση μη ασφαλούς νερού, που περιέχει αρσενικό, επίσης είναι παράγοντας κίνδυνου. Το ίδιο και η ελλιπής κατανάλωση νερού που έχει ως συνέπεια μειωμένη ούρηση, η οποία δίνει την ευκαιρία στα κάθε είδους χημικά να λιμνάζουν στην ουροδόχο κύστη.
Θεραπεία και πιθανότητες υποτροπής
Ο καρκίνος της ουροδόχου κύστεως αντιμετωπίζεται αναλόγως με παράγοντες, όπως:
Το στάδιο της νόσου
Η ηλικία
Η γενικότερη κατάσταση της υγείας του ασθενούς
Οι πιθανότητες ιάσεως
Σε πολλές περιπτώσεις απαιτούνται περισσότερα από ένα είδη θεραπείας, με τη χειρουργική αφαίρεση του καρκίνου να αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο της αντιμετώπισης.
Μετά τη θεραπεία, όμως, απαιτείται προσεκτική, μακροχρόνια παρακολούθηση του ασθενούς, διότι τα ποσοστά υποτροπής είναι αυξημένα.
Οι πιθανότητες υποτροπής εξαρτώνται από το βαθμό κακοήθειας και το στάδιο του αρχικού όγκου. Σε βάθος πενταετίας «κυμαίνονται από περίπου 65% για τους πρώιμους καρκίνους έως περίπου 75% στους πιο προχωρημένους.
