Το στρες είναι κινητήριος δύναμη για τον οργανισμό, αλλά σε… λογικές ποσότητες και με πεπερασμένη διάρκεια. Ειδάλλως μπορεί να έχει πολλές και απρόσμενες συνέπειες στον οργανισμό. Μελέτες έχουν δείξει ότι το στρες παίζει σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη ή/και έξαρση παθήσεων και συμπτωμάτων, όπως:
- Ο πονοκέφαλος
- Η υπέρταση
- Τα καρδιολογικά προβλήματα
- Οι δερματοπάθειες
- Το άσθμα
- Η αρθρίτιδα
- Η κατάθλιψη
- Οι αγχώδεις διαταραχές
Το στρες αποτελεί επίσης συνηθισμένη αιτία διαταραχής του έμμηνου κύκλου, η οποία συχνά παρατηρείται σε κορίτσια εφηβικής ηλικίας. Μελέτη που είχε διεξαχθεί πριν από λίγα χρόνια στη Βρετανία είχε δείξει ότι περισσότερα από ένα στα τρία νεαρά κορίτσια (το 36%) «χάνουν» την περίοδό τους εξαιτίας του ακαδημαϊκού στρες. Μάλιστα το φαινόμενο είναι ιδιαιτέρως εμφανές την εποχή που γράφουν εξετάσεις.
Ο ρόλος του εγκεφάλου
Πώς μπορεί, όμως, το στρες να «κόψει» την περίοδο των κοριτσιών; Όπως εξηγεί η Dr. Swapna Kollikonda, μαιευτήρας-γυναικολόγος στο Νοσοκομείο Hillcrest, στο Οχάιο, η έμμηνος ρύση ρυθμίζεται από τον υποθάλαμο του εγκεφάλου. Η δομή αυτή εκτελεί σημαντικές λειτουργίες, μία από τις κυριότερες είναι η σύνδεση του νευρικού συστήματος με το ενδοκρινικό (ορμονικό), μέσω της υπόφυσης. Η υπόφυση είναι ο αδένας του εγκεφάλου.
Ο υποθάλαμος είναι ευαίσθητος στις επιδράσεις εξωγενών παραγόντων, όπως:
- Η άσκηση
- Ο ύπνος
- Το στρες
- Τα προβλήματα στην οικογένεια
Όταν ο υποθάλαμος λειτουργεί ομαλά, εκκρίνει χημικές ουσίες οι οποίες διεγείρουν την υπόφυση για να ενεργοποιήσει τις ωοθήκες και να αρχίσουν την παραγωγή οιστρογόνων και προγεστερόνης. Η έκκριση αυτών των ορμονών είναι απαραίτητη για να έχει η γυναίκα έμμηνο ρύση.
Όταν όμως ένα κορίτσι ή γυναίκα βρίσκεται σε κατάσταση έντονου στρες, ο οργανισμός της παράγει πολλή κορτιζόλη. Η υπερπαραγωγή αυτή διαταράσσει την οδό υποθάλαμος/υπόφυση/ωοθήκες, αποδιοργανώνοντας την ορμονική παραγωγή και οδηγώντας σε διαταραχή της εμμήνου ρύσεως.
«Αναλόγως με την ευαισθησία κάθε οργανισμού, η περίσσεια της κορτιζόλης μπορεί να καθυστερήσει την περίοδο, να την κάνει πιο «ελαφριά» απ’ ό,τι συνήθως ή ακόμα και να την διακόψει εντελώς», λέει η Dr. Kollikonda. «Επιπλέον, όταν το έντονο στρες συνεχίζεται για πολύ καιρό, η αμηνόρροια (σ.σ. απώλεια της εμμήνου ρύσεως) μπορεί να είναι παρατεταμένη».
Πότε να πάτε στον γιατρό
Αν έχετε αποκλειστεί το ενδεχόμενο μιας εγκυμοσύνη και ένα κορίτσι δεν έχει έμμηνο ρύση, καλό είναι να συμβουλευθεί έναν γιατρό, συνιστά η Dr. Kollikonda. Η ιατρική συμβουλή είναι ακόμα πιο σημαντική εάν το κορίτσι έχει χάσει δύο περιόδους ή αν η έμμηνος ρύση της είναι δραματικά διαφορετική απ’ ό,τι κατά το παρελθόν.
Τα κορίτσια (και οι γυναίκες) πρέπει να θυμούνται ότι τα οιστρογόνα και η προγεστερόνη δεν είναι απαραίτητα μόνο για να έχουν έμμηνο ρύση. Είναι απαραίτητα και για να έχουν:
- Σταθερή ψυχική διάθεση (χωρίς διακυμάνσεις)
- Καλή οστική υγεία
- Καλή καρδιολογική υγεία
Επιπλέον, μπορεί να πιστεύουν ότι το έντονο στρες είναι η αιτία της αμηνόρροιάς τους, αλλά στην πραγματικότητα να ευθύνονται άλλα υποκείμενα προβλήματα, όπως:
- Παθήσεις του θυρεοειδούς αδένα
- Το σύνδρομο των πολυκυστικών ωοθηκών
Η αντιμετώπιση
Όταν αποκλειστούν οι άλλες πιθανές αιτίες της αμηνόρροιας, ο γιατρός μπορεί κατ’ αρχάς να συστήσει τροποποιήσεις του τρόπου ζωής που θα εξισορροπήσουν την ορμονική παραγωγή και τον έμμηνο κύκλο.
Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι μπορεί να συστήσει στο κορίτσι να κάνει όλα εκείνα που κατά κανόνα δεν υφίστανται κατά τις πανελλήνιες εξετάσεις:
- Να γυμνάζεται καθημερινά
- Να τρέφεται καλά
- Να κοιμάται αρκετά
- Να γελάει πολύ
- Να βρίσκει λίγη ώρα για χαλάρωση κάθε μέρα
Αν τα μέτρα αυτά δεν αποδώσουν, μπορεί να συστήσει λήψη αντισυλληπτικών με οιστρογόνα και προγεστερόνη, για να εξισορροπήσει το ενδοκρινικό σύστημα.
«Το στρες είναι προσωπική υπόθεση. Οι συνέπειες που έχει η πολλή κορτιζόλη σε μία γυναίκα μπορεί να μην παρατηρούνται σε μία άλλη», τονίζει η Dr. Kollikonda. «Τα κορίτσια πρέπει να μάθουν να «ακούνε» το σώμα τους, να βρίσκουν τι το ενοχλεί και να λαμβάνουν μέτρα για να διορθώνουν τα πράγματα».
