Η διάγνωση της ΔΕΠΥ είναι μια διαδικασία 3 βημάτων. Κατά τη διάγνωση ενός ενήλικα για ΔΕΠΥ, ένας γιατρός αναζητά:
- Συμπτώματα ΔΕΠΥ που είναι προβληματικά για τη ζωή ενός ατόμου
- Εξωτερικούς παράγοντες που θα μπορούσαν να προκαλέσουν την εν λόγω συμπεριφορά
- Παρουσία άλλης διαταραχής ψυχικής υγείας
Ο ειδικός σε θέματα υγείας παιδιατρικής συμπεριφοράς, δρ. Michael Manos, εξηγεί πώς να εντοπίσετε και να διαχειριστείτε τα συμπτώματα της ΔΕΠΥ ενηλίκων.
Τι μπορεί να πυροδοτήσει τη ΔΕΠΥ στους ενήλικες
Παρόμοια με άλλες διαταραχές της διάθεσης, υπάρχουν κοινά ερεθίσματα που μπορούν να προκαλέσουν συμπτώματα που συμπίπτουν με παρορμήσεις ΔΕΠΥ όπως:
- Στρες
- Έλλειψη ύπνου
- Υποσιτισμός και κακή διατροφή
- Υπερδιέγερση
- Αλλαγές σε περιβαλλοντικούς παράγοντες, όπως η ευαισθησία στον ήχο, η θερμοκρασία και οι μυρωδιές
- Έλλειψη πραγματικού ενδιαφέροντος
Κατά τη διάγνωση της ΔΕΠΥ, οι γιατροί εξετάζουν 18 διαφορετικά συμπτώματα:
- 9 συμπτώματα απροσεξίας και
- 9 συμπτώματα υπερκινητικότητας
Για να διαγνωστεί ένα παιδί με ΔΕΠΥ, πρέπει να παρουσιάσει έξι από τα ακόλουθα συμπτώματα σε τουλάχιστον δύο διαφορετικά περιβάλλοντα (π.χ. στο σπίτι και στο σχολείο). Για τους ενήλικες, χρειάζεται μόνο να παρουσιάσουν πέντε ή περισσότερα από τα παρακάτω σε οποιοδήποτε περιβάλλον.
ΔΕΠΥ ενηλίκων: Τα 9 συμπτώματα απροσεξίας
1. Έλλειψη προσοχής στις λεπτομέρειες
Αν ποτέ αισθάνεστε ότι δεν μπορείτε να ανακαλέσετε από μνήμης κάποιες απλές λεπτομέρειες, αυτό είναι σημάδι ΔΕΠΥ. Ίσως ο/η σύντροφός σας να σας είπε ότι άφησε το εφεδρικό κλειδί για την πίσω πόρτα στο επάνω δεξί συρτάρι του κομοδίνου, αλλά εσείς κοιτάξατε στο επάνω αριστερό συρτάρι. Ή ίσως ετοιμάζετε μια παρουσίαση για τη δουλειά, αλλά παραλείψατε ορισμένα βασικά σημεία, επειδή την ολοκληρώσατε πολύ γρήγορα.
2. Δυσκολία παραμονής και ολοκλήρωσης μιας συγκεκριμένης εργασίας κάθε φορά
Μήπως στη δουλειά σας αναπηδάτε από την μια εργασία στην άλλη, απλά και μόνο επειδή “έχετε να κάνετε πολλά πράγματα”; Μπορεί να νομίζετε ότι είστε καλοί στην ταυτόχρονη διαχείριση πολλών υποχρεώσεων, αλλά αν έχετε π.χ. τρεις εργασίες ή δραστηριότητες που έχουν ολοκληρωθεί κατά 40% και νιώθετε την πίεση να ολοκληρώσετε έστω μία, αυτό μπορεί να είναι πρόβλημα για εσάς.
3. Δυσκολία στην ακούσετε με προσοχή κάποιον
Σας τυχαίνει να σας μιλάει κάποιος και το μυαλό σας να τρέχει αλλού; Δεν είναι ότι τους αγνοείτε εσκεμμένα, αλλά ίσως μια σκέψη να πέρασε που σας θύμισε μια αστεία ιστορία και ξαφνικά το μυαλό σας βρίσκεται κάπου αλλού περιμένοντας την ευκαιρία να τελειώσει ό,τι σας λέει για να μοιραστείτε τις δικές σας σκέψεις. Εάν σας έχουν πει ποτέ ότι δεν ακούτε συγκεκριμένες λεπτομέρειες ή ότι φαίνεστε απρόσεκτοι κατά τη διάρκεια των συνομιλιών, αυτό θα μπορούσε να είναι σημάδι ΔΕΠΥ.
4. Δεν κρατάτε ημερομηνίες και σχετικές υποσχέσεις
Προθεσμίες, γενέθλια, επέτειοι… οι σημαντικές λεπτομέρειες σχετικά με αυτά όχι μόνο σας διαφεύγουν από το μυαλό, αλλά δυσκολεύεστε να τηρήσετε τις υποσχέσεις που έχετε δώσει και να ολοκληρώσετε τις πραγματικές υποχρεώσεις. Και όταν οι σας κατακρίνουν και ζητούν εξηγήσεις, μπορεί να είναι δύσκολο να εξηγήσετε πώς πήγαν τα πράγματα τόσο άσχημα, ενώ είχατε πραγματικά τις καλύτερες προθέσεις.
5. Αποδιοργάνωση
Μπορεί να αποδιοργανωθείτε με διάφορους τρόπους. Ίσως δεν βάζετε τα πιάτα σας στο σωστό ντουλάπι ή ρίχνετε τα χρωματιστά ρούχα με τα λευκά στο ίδιο πλυντήριο. Κάποιος θα μπορούσε να ρίξει μια ματιά στον χώρο σας και να πιστέψει ότι είστε ακατάστατο άτομο ή ότι δυσκολεύεστε να βρείτε τα πράγματα που χρειάζεστε. Όπως και να το δεις, το σύστημα της οργάνωσής σου δεν λειτουργεί και γίνεται εμπόδιο στην έγκαιρη ολοκλήρωση των εργασιών.
6. Αναβλητικότητα
Αν και οι μέρες που αναβάλλετε τα πάντα για την τελευταία στιγμή στο σχολείο έχουν τελειώσει, η αναβλητικότητα μπορεί να αυξηθεί με πολλούς άλλους τρόπους στην ενήλικη ζωή. Μπορεί να μην είναι καν αντιληπτό σε εσάς στην αρχή. Αναβάλλετε να απαντήσετε σε γραπτά μηνύματα στο κινητό, ή να καλέσετε άτομα πίσω ή να βάλετε υπενθύμιση για κάποια εκδήλωση που σας ενδιαφέρει. Ίσως κλείνετε το ξυπνητήρι σας πάρα πολλές φορές και αντί να σηκωθείτε από το κρεβάτι και να ετοιμαστείτε για δουλειά, αναβάλλετε αυτές τις δραστηριότητες με αντάλλαγμα μερικά λεπτά ύπνου.
“Η αναβλητικότητα είναι η αποφυγή της έντονης προσοχής”, λέει ο δρ. Manos. “Είναι πιο εύκολο για τους ενήλικες με ΔΕΠΥ να αναβάλουν πράγματα που δεν θέλουν να κάνουν σε αντάλλαγμα για πράγματα που απαιτούν λιγότερη προσπάθεια”.
7. Χάνετε συχνά πράγματα
Δεν μπορείτε ποτέ να βρείτε τα κλειδιά του αυτοκινήτου σας και ξεχνάτε μονίμως κάπου το κινητό.
8. Αποσπάται εύκολα η προσοχή σας
Μπορεί να βρεθείτε στη μέση μιας συζήτησης και μετά θα συμβεί κάτι έξω από το παράθυρο που θα τραβήξει όλη σας την προσοχή. Ή, ίσως κοιτάτε το τηλέφωνό σας στη μέση μιας συνάντησης και ξαφνικά έχουν περάσει 30 λεπτά και δεν έχετε δώσει καθόλου προσοχή στο τι συζητιέται. Αυτό μπορεί να προκαλέσει σοβαρό άγχος εάν είστε τόσο αποσπασμένοι που γίνεται προφανές στους άλλους ότι δεν είστε 100% παρόντες.
9. Ξεχνάτε συχνά
Ημερομηνίες, χρονόμετρα μαγειρέματος, σημαντικά ραντεβού… το μυαλό σας απλά τα σπρώχνει κάτω από το χαλάκι. Επίσης, αν ξεχάσετε σημαντικές λεπτομέρειες που σας έχει πει ένας στενός φίλος, μέλος της οικογένειας, προϊστάμενος ή σημαντικός άλλος, μπορεί να φανείτε αδαείς ή ανίκανοι να προσέχετε τις ανάγκες τους.
“Όλοι είναι απρόσεκτοι κάποια στιγμή στη ζωή τους. Όλοι τείνουν να χάνουν ή να τοποθετούν λάθος κάτι”, λέει ο δρ. Manos. “Δεν είναι ότι οι ενήλικες με ΔΕΠΥ κάνουν κάτι διαφορετικό. Το κάνουν όμως τόσο συχνά που τους δημιουργεί πρόβλημα”.
ΔΕΠΥ ενηλίκων: Τα 9 συμπτώματα υπερκινητικότητας
1. Συνεχώς απασχολήστε με κάτι
Εάν δυσκολεύεστε να εστιάσετε σε μια σύσκεψη επειδή κάνετε doodling, κρατάτε σημειώσεις ή ψαχουλεύετε με το τηλέφωνό σας, αυτό μπορεί να θεωρηθεί ανησυχητικό. Το να δαγκώνετε τα νύχια σας ή να χτυπάτε τα πόδια σας μπορεί επίσης να είναι σημάδι ταραχής.
2. Σηκώνεστε συχνά από τη θέση σας
Σε συνδυασμό με το να αποσπάτε εύκολα η προσοχή σας, ίσως δυσκολεύεστε να κάθεστε στο γραφείο σας όλη την ημέρα, οπότε προγραμματίζετε αρκετά διαλείμματα για να φύγετε από τον χώρο εργασίας σας και στη συνέχεια πιέζεστε σε άλλες εργασίες και συζητήσεις. Αυτό δεν είναι εγγενώς πρόβλημα, εκτός εάν αυτές οι περίοδοι που σηκώνεστε και φεύγετε διαταράσσουν την ικανότητά σας να ολοκληρώσετε εργασίες.
3. Χρόνια ανησυχία
Τα δύο παραπάνω είναι σημάδια χρόνιας ανησυχίας αν τα κάνετε για πολύ καιρό. Και δεν είναι μόνο ότι αισθάνεστε ανήσυχοι τις ώρες που πρέπει να είστε παραγωγικοί, αλλά αισθάνεστε επίσης ανήσυχοι όταν πρέπει να είστε σε ηρεμία. Σηκώνεστε ποτέ από το κρεβάτι ή αναβάλλετε την ώρα του ύπνου επειδή αισθάνεστε ότι θα έπρεπε να κάνετε κάτι ενώ στην πραγματικότητα όλα θα μπορούσαν να περιμένουν μέχρι το πρωί; Εάν αυτή η ανησυχία σας διαταράσσει την ικανότητά σας να κοιμάστε, να εργάζεστε ή να είστε παραγωγικοί, μπορεί να αντιμετωπίζετε ΔΕΠΥ ενηλίκων.
4. Δυσκολία ενασχόλησης με ήρεμες δραστηριότητες
Εάν δεν μπορείτε να καθίσετε ακίνητοι, μπορεί να έχετε πρόβλημα να συμμετάσχετε σε δραστηριότητες όπως η ανάγνωση ενός βιβλίου, ο διαλογισμός ή η παρακολούθηση μιας ταινίας μεγάλου μήκους χωρίς να αποσπαστείτε ή να διακόψετε πολλές φορές τη δραστηριότητα. Μπορεί επίσης να δυσκολευτείτε να αποκοιμηθείτε εκτός κι αν παίζει κάποια μουσική ή ταινία στο παρασκήνιο για να απασχολήσει τις σκέψεις που τρέχουν στο μυαλό σας.
“Μερικές φορές οι άνθρωποι δεν μπορούν καν να καθίσουν και να δουν μια ταινία ακόμα κι αν η ταινία τους αρέσει”, λέει ο δρ. Manos.
5. Είστε πάντα εν κινήσει
Είστε το άτομο που απασχολείται με πολλές εργασίες ταυτόχρονα και δεν φαίνεται να επιβραδύνετε ποτέ, για τίποτα και για κανέναν. Κάθε λεπτό της ημέρας σας είναι γεμάτο με κάποιου τύπου δραστηριότητα και όταν εργάζεστε για να ολοκληρώσετε ένα πράγμα, στην πραγματικότητα αποσπάται η προσοχή σας με άλλα πράγματα στην πορεία.
“Εάν είστε από εκείνους τους ανθρώπους που είναι συνεχώς εν κινήσει, κάνουν συνεχώς πράγματα και είστε υπερ-εστιασμένοι σε διαφορετικούς τομείς, μπορεί να μην είναι πρόβλημα. Οι υπερκινητικοί άνθρωποι κάνουν πολλά”, λέει ο δρ. Manos. “Συχνά, όμως, οι ενήλικες με ΔΕΠΥ τείνουν να αναλαμβάνουν περισσότερα απ’ όσα πραγματικά μπορούν να ολοκληρώσουν. Αντί να ολοκληρώσουν τα πάντα, τείνουν να αποφεύγουν τις πρόσθετες εργασίες που μπορεί να έχουν συγκεντρώσει για τον εαυτό τους και αφήνουν τα πράγματα ημιτελή στην πορεία”.
6. Μιλάτε υπερβολικά
Η παρορμητικότητά σας τείνει να κυριαρχεί όταν λέτε μια ιστορία ή μερικές φορές νιώθετε την ανάγκη να μοιραστείτε υπερβολικά πολλές λεπτομέρειες σχετικά με αυτό που σκέφτεστε, απλώς και μόνο επειδή νιώθετε την ανάγκη να το βγάλετε από μέσα σας.
7. Πετάγεστε και μιλάτε ολοκληρώνοντας την πρόταση του άλλου
Φτάνεις γρήγορα στο θέμα και είσαι σχεδόν παρορμητικός όταν κάνεις μια συζήτηση. Μπορεί να μην σκοπεύεις απαραίτητα να διακόψεις κάποιον άλλο ενώ μιλάει, αλλά το μυαλό σου απλά… κινείται πιο γρήγορα από το στόμα σου. Όταν συμβαίνει αυτό, τείνετε να επιταχύνετε τον ρυθμό της κουβέντας για να ταιριάξει καλύτερα στον δικό σας, υπερβολικό ρυθμό, έστω και ακούσια.
8. Δυσκολία αναμονής στις ουρές
Είτε πρόκειται για το ταμείο στο σουπερμάρκετ, είτε για την κίνηση στον δρόμο, είστε μονίμως ανυπόμονοι στις μεγάλες ουρές, είστε οξύθυμοι και θέλετε ότι όλοι πρέπει να φύγουν από μπροστά σας. Αυτό τροφοδοτείται σε μεγάλο βαθμό από τη χρόνια ανησυχία που δημιουργείται όταν τα πράγματα γύρω σας αρχίζουν να επιβραδύνουν.
9. Παραβιάζετε τα προσωπικά όρια των άλλων
Όταν είστε υπερκινητικοί, το μυαλό και το σώμα σας μπορεί να κινούνται τόσο γρήγορα ώστε τα όρια των άλλων μπορεί να μην είναι ευδιάκριτα για εσάς. Ίσως μπαίνετε σε δωμάτια χωρίς να χτυπάτε την πόρτα, παρεμβαίνετε σε συζητήσεις όταν δεν χρειάζεται η γνώμη σας, ή ίσως νιώθετε την ανάγκη να έχετε πάντα τον τελευταίο λόγο σε μια διαμάχη. Αυτές οι παρορμητικές ενέργειες μπορεί εύκολα να φαίνονται σαν μέρος της προσωπικότητάς σας, αλλά θα μπορούσαν επίσης να είναι σημάδια ΔΕΠΥ εάν προκαλούν προβλήματα στις σχέσεις σας.
