Ζευγάρια που προχωρούν σε κρυοσυντήρηση γονιμοποιημένων ωαρίων με σκοπό την αξιοποίησή τους σε πολλαπλές προσπάθειες εξωσωματικής γονιμοποίησης, μπορεί να εγκαταλείψουν στη συνέχεια πολλά από αυτά στην κατάψυξη, όταν καταφέρουν τον επιθυμητό στόχο της απόκτησης παιδιού, ή εάν τελικά εγκαταλείψουν τις προσπάθειες.
Στην χώρα μας υπολογίζονται περισσότερα από 40 χιλιάδες, τα εγκαταλελειμμένα έμβρυα στις Μονάδες Εξωσωματικής Γονιμοποίησης όλης της χώρας, γεγονός το οποίο δημιουργεί πολλά εκκρεμή νομικά και ηθικά ζητήματα.
Εθνική Αρχή Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής: Διεύρυνση στις ομάδες των δικαιούχων ζευγαριών
Αν και με την ψήφιση του πρόσφατου νόμου για την Υποβοηθούμενη Αναπαραγωγή, δημιουργήθηκε και στη χώρα μας ένα πιο σύγχρονο νομικό πλαίσιο, το οποίο -μεταξύ άλλων- αυξάνει τα ηλικιακά όρια των γυναικών και διευρύνει τον αριθμό των υπογόνιμων ζευγαριών που δικαιούνται να προβούν σε υποβοηθούμενη αναπαραγωγή, περιλαμβάνοντας π.χ. τα θετικά στην HIV λοίμωξη άτομα, είναι πολλά ακόμη όσα πρέπει να γίνουν.
Ο νόμος αναμένεται να επεκταθεί στην χορήγηση του δικαιώματος απόκτησης παιδιού και στα ομοφυλόφιλα ζευγάρια, ενώ πολλά αιτήματα έχουν κατατεθεί στην Εθνική Αρχή, και από διεμφυλικούς.
Σε υψηλή προτεραιότητα επίσης, βρίσκεται και το θέμα των εγκαταλελειμμένων εμβρύων, που και αυτό συζητήθηκε στην πρόσφατη Επιστημονική Συνάντηση, την οποία διοργάνωσε το περασμένο Σαββατοκύριακο (17-18 Δεκεμβρίου) στους Δελφούς, η Εθνική Αρχή Ιατρικώς Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής.
Η συνάντηση έγινε μετά από πρόσκληση της Εθνικής Αρχής στους εκπροσώπους όλων των Μονάδων Εξωσωματικής Γονιμοποίησης της χώρας, ώστε να καταγραφούν οι παρατηρήσεις τους ως προς την εφαρμογή του νόμου και να υπάρξουν εισηγήσεις για τη βελτίωση του νομοθετικού πλαισίου.
Ο γενικός γραμματέας της Ελληνικής Εταιρείας Αναπαραγωγικής Ιατρικής, Κωνσταντίνος Πάντος, ο οποίος συμμετείχε στο Συνέδριο των Δελφών, υποστηρίζει πως η Εθνική Αρχή έχει τη διάθεση να βελτιώσει ακόμη περισσότερο την εφαρμογή διατάξεων του νόμου:
“Η εξωσωματική γονιμοποίηση είναι μια εξελισσόμενη διαδικασία και η Εθνική Αρχή έχει τη διάθεση να προσπαθήσει να προλάβει τις διάφορες αλλαγές στις κοινωνικές αντιλήψεις, παρά να έπεται αυτών. Κι αυτό είναι πάρα πολύ καλό. Έρχεται δηλαδή να βοηθήσει, να συνδράμει, να ελέγξει και να επιβλέψει, παρά να είναι απλά ένας «τιμωρητικός» μηχανισμός, που να τιμωρεί βάσει των διατάξεων. Έρχεται να καλύψει ό,τι κενά υπάρχουν στις ανάγκες της κοινωνίας μας. Λαμβάνοντας υπόψη όλες τις νέες εξελίξεις. Αφουγκράζεται την κοινωνία και τις ανάγκες των Μονάδων Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής”, αναφέρει ο γιατρός.
Τράπεζα εμβρύων για εγκατατελειμμένα έμβρυα
Ο υπερβολικά υψηλός αριθμός των 40.000 εγκαταλελειμμένων κρυοσυντηρημένων εμβρύων στις Μονάδων Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής όλης της χώρας, έχει προβληματίσει τους επικεφαλής των Μονάδων, αλλά και την ίδια την Εθνική Αρχή.
Το νομοθετικό πλαίσιο στη χώρα μας είναι ανεπαρκές για να αντιμετωπίσει αυτό το πρόβλημα και για τον λόγο αυτό, η ανάγκη δημιουργίας μιας Εθνικής ή Δημόσιας Τράπεζας αναδύεται επιτακτική.
Ο κ. Πάντος υποστηρίζει πως πολλοί τάσσονται πλέον υπέρ της δημιουργίας μιας Τράπεζας, στην οποία να συγκεντρώνεται αυτό το γενετικό υλικό, πάντα με τη συναίνεση των βιολογικών γονέων.
“Ήδη φαίνεται ότι πολλοί πλέον τάσσονται υπέρ της δημιουργίας μιας -άλλοι τη λέγανε Δημόσια, άλλοι την έλεγαν Εθνική Τράπεζα- για έμβρυα τα οποία έχουν εγκαταλειφθεί και ξεχαστεί, και να μπει σαν μια ακόμη επιλογή των ζευγαριών. Δηλαδή από την αρχή να ξέρουν και να υπογράφουν, πως εάν δεν αξιοποιηθούν τα έμβρυα τους, θα πάνε σε Δημόσια Τράπεζα”, υποστηρίζει.
Η Τράπεζα αυτή, για την διατήρηση των κατεψυγμένων εμβρύων, θα είναι ενδεχομένως μεταξύ άλλων και μια ακόμη «δεξαμενή» υιοθεσίας εμβρύων για υπογόνιμα ζευγάρια, σημειώνει ο γιατρός και προσθέτει:
“Με συγκατάθεση πάντα των βιολογικών γονέων -εάν εγκαταλειφθούν αυτά τα έμβρυα- θα μπορούν τελικά να πάνε για υιοθεσία. Το θέμα είναι ότι προς το παρόν δεν ελήφθη κάποια τελική απόφαση”, λέει.
Μία από τις προτάσεις που έγιναν από την Εθνική Αρχή είναι το κράτος, να ενισχύσει με επιπλέον κίνητρα τις νέες γυναίκες που επιθυμούν να μπουν σε διαδικασία κατάψυξης ωαρίων για κοινωνικούς λόγους.
Επίσης, τέθηκε επί τάπητος η πρόταση να προκριθεί η λύση της κατάψυξης ωαρίων, έναντι της κατάψυξης εμβρύων.
Τι ισχύει με τα εγκαταλελειμμένα έμβρυα σε χώρες του εξωτερικού
Η εξωσωματική γονιμοποίηση απαιτεί έναν σημαντικό αριθμό γονιμοποιημένων εμβρύων. Γι’ αυτό και το άγχος των περισσότερων ζευγαριών εστιάζεται στο πως θα έχουν πολλά έμβρυα, και όχι στο εάν κάποια στο τέλος θα περισσέψουν.
Αυτό, όμως, συμβαίνει συχνά και στο τέλος τα μη χρησιμοποιημένα έμβρυα παραμένουν στην κατάψυξη χωρίς κανένας να τα αναζητήσει.
Στις χώρες του εξωτερικού δεν υπάρχει ενιαίο νομοθετικό πλαίσιο για την αντιμετώπιση των περιπτώσεων αχρησιμοποίητων κρυοσυντηρημένων έμβρύων.
- Κάποιες από τις επιλογές που υπάρχουν είναι οι εξής:
- Αποθήκευση εμβρύων για έναν επόμενο κύκλο
- Δωρεά σε ένα άλλο υπογόνιμο ζευγάρι «δωρεά ή υιοθεσία εμβρύου»
- Δωρεά στην Επιστήμη (για επιστημονική έρευνα)
- Απόψυξη εμβρύων και ταφή
Η κατάψυξη εμβρύων αποτελεί ένα πολύπλοκο νομικό ζήτημα, το οποίο πρέπει να αντιμετωπιστεί και να τεθεί συγκεκριμένο πλαίσιο και στη χώρα μας, όπως λένε οι ειδικοί.
