Η Blue Monday είναι, υποτίθεται, η πιο καταθλιπτική μέρα του χρόνου. Συχνά αυτό αποδίδεται σε ένα “κοκτέιλ” από τις κακές καιρικές συνθήκες, την μεταχριστουγεννιάτικη κατάπτωση, τα τεταμένα οικονομικά και τις ανέφικτες πρωτοχρονιάτικες αποφάσεις για μεγάλες αλλαγές.
Είναι όμως η Blue Monday στην πραγματικότητα η πιο θλιβερή μέρα του χρόνου;
Η σύντομη απάντηση είναι ΟΧΙ. Ο όρος Blue Monday επινοήθηκε για πρώτη φορά το 2004 από τον Cliff Arnall, έναν ψυχολόγο και life coach, όταν τον προσέγγισε η βρετανική ταξιδιωτική εταιρεία Sky Travel για να βρει μια φόρμουλα για να καθορίσει την πιο καταθλιπτική ημέρα του έτους. Η Blue Monday έγινε στη συνέχεια το επίκεντρο μιας διαφημιστικής καμπάνιας της Sky Travel που σχεδιάστηκε για να ενθαρρύνει τις κρατήσεις για διακοπές που, όπως έλεγε η εταιρεία, “θα ανακουφίσουν λίγη από τη δυστυχία της Blue Monday”.
Ωστόσο, ο τρόπος που κατέληξε ο Arnall σε αυτό το συμπέρασμα έχει απορριφθεί από την επιστημονική και ακαδημαϊκή κοινότητα.
“Η μειωμένη ψυχική διάθεση του χειμώνα είναι μια φυσιολογική απόκριση στις διακοπές των Χριστουγέννων και στο τέλος των εορτασμών. Αλλά η παθολογία τέτοιων φυσιολογικών συναισθημάτων σε κάποια μορφή ‘οξείας κατάθλιψης’, όπως η Blue Monday, είναι λάθος”, είπε ο Craig Jackson, καθηγητής στην ψυχολογία υγείας στο Birmingham City University στην Αγγλία.
«Δεν υπάρχουν αξιόπιστα ερευνητικά στοιχεία που να αποδεικνύουν ότι η Blue Monday είναι πιο καταθλιπτική από οποιαδήποτε άλλη μέρα ή ακόμα και από την πιο καταθλιπτική μέρα του χρόνου», πρόσθεσε.
Οι δείκτες δημόσιας υγείας, όπως η θνησιμότητα, η απουσία λόγω ασθένειας, η ψυχιατρική νοσηρότητα, ακόμη και οι εκτιμήσεις θανάτων ή οι απόπειρες αυτοκτονίας δεν δείχνουν καμία αύξηση την τρίτη Δευτέρα του Ιανουαρίου κάθε έτους ή περίπου εκείνες τις μέρες σε σύγκριση με άλλες ημέρες του Ιανουαρίου, είπε ο Jackson.
«Ο μοναδικός τρόπος με τον οποίο αυτή η ημερομηνία μπορεί να θεωρηθεί πιο καταθλιπτική από άλλες οφείλεται στο ότι τα μεγάλα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης λένε στους ανθρώπους ότι ‘σήμερα είναι Blue Monday’ και έτσι μπορεί να απλά να προκαλείται ένα φαινόμενο αυτοεκπληρούμενης προφητείας. Οι άνθρωποι πρέπει να γνωρίζουν ότι αυτό δεν είναι επιστημονικό γεγονός», είπε ο Jackson.
Η Blue Monday, λοιπόν, δεν πρέπει να θεωρείται τίποτα περισσότερο από ένα κόλπο διαφήμισης και διόγκωσης στα ΜΜΕ, είπε ο Τζάκσον.
Άλλο κατάθλιψη και άλλο Blue Monday
Ωστόσο, ο Jackson σημείωσε ότι οι χειμερινοί μήνες μπορούν πράγματι να διαδραματίσουν ρόλο καταλύοντας ή ανυψώνοντας τα συναισθήματα κατάθλιψης και άγχους. Η εποχιακή συναισθηματική διαταραχή (SAD), που μερικές φορές αναφέρεται ως «χειμερινή κατάθλιψη», είναι ένα φαινόμενο που επηρεάζει το 1-10% των ανθρώπων.
“Με απλά λόγια, η SAD είναι μια μορφή κατάθλιψης, με συμπτώματα που κυμαίνονται από ήπια έως σοβαρά, τα οποία εμφανίζονται κυρίως κατά τους χειμερινούς μήνες. Μπορεί να προκληθούν ή να επιδεινωθούν από την έλλειψη φυσικού φωτός της ημέρας καθώς και από κοινωνικούς λόγους, όπως η μειωμένη δραστηριότητα και ο ελεύθερος χρόνος επειδή οι μέρες είναι πιο σύντομες και πιο κρύες”, είπε ο Jackson.
Πρότεινε επίσης ότι μπορεί να υπάρχει σύνδεση μεταξύ των διαφόρων χειμερινών ασθενειών και της μειωμένης δραστηριότητας που θα μπορούσε να συμβάλει σε ποσοστά κατάθλιψης κατά τη διάρκεια του χειμώνα. Μία έρευνα έδειξε ότι ο κρύος καιρός μπορεί να μειώσει την ανοσία και να κάνει τους ανθρώπους πιο ευάλωτους στους ιούς.
“Δεν υπάρχει καμία σχέση μεταξύ των ασθενών με SAD και της Blue Monday”, είπε ο Jackson.
Blue Monday: Ένα παραπλανητικό κόλπο και τίποτα περισσότερο
Οι επιστήμονες επικριτές της αρχικής “έμπνευσης” του Arnall έχουν φτάσει στο σημείο να προτείνουν ότι ο όρος Blue Monday θα μπορούσε να είναι δυνητικά επιζήμιος για την ευημερία των ανθρώπων.
“Είναι σίγουρα ηθικά αμφισβητήσιμο να χρησιμοποιούμε ένα τέχνασμα για να ξεγελάσουμε τον κόσμο, ώστε να πιστέψει ότι είναι σχεδόν προορισμένος να αισθάνεται δυστυχισμένος”, είπε ο Τζάκσον. Το χειρότερο, ωστόσο, είναι ότι:
Η έννοια της Blue Monday είναι παραπλανητική για άτομα που πραγματικά παλεύουν με προβλήματα ψυχικής υγείας και σκέψεις αυτοκτονίας.
Μπορεί λανθασμένα να πιστεύουν ότι είναι… προορισμένοι να αισθάνονται χάλια εκείνη την ημέρα ή να υποθέσουν ότι θα αισθανθούν καλύτερα μόλις περάσει η Blue Monday.
Η κατάθλιψη είναι ένα περίπλοκο ζήτημα υγείας. Τα στοιχεία που έχει δημοσιεύσει ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) υποδηλώνουν ότι περίπου 280 εκατομμύρια άνθρωποι παγκοσμίως έχουν αυτήν τη στιγμή κατάθλιψη.
Η κατάθλιψη μπορεί να προκαλέσει μια σειρά συμπτωμάτων και ποικίλλει από ήπια έως μείζονα.
Έχει επίσης πολλές αιτίες, όπως χημικές ανισορροπίες, κοινωνικές διαταραχές, αντιδράσεις σε δύσκολες συνθήκες, δυσμενή γεγονότα παιδικής ηλικίας ή προηγούμενες τραυματικές εμπειρίες, που δεν είναι πλήρως κατανοητές.
“Το να ξεγελάσουμε την κατανόησή μας για την κατάθλιψη και την κακή διάθεση δεν κάνει καλό σε κανέναν. Η Blue Monday είναι κάτι άσχετο με αυτά. Οι άνθρωποι είναι ελεύθεροι να αγνοήσουν και να αμφισβητήσουν αυτό το ηλίθιο τέχνασμα όποτε βγαίνει στην επιφάνεια«, κατέληξε ο Jackson.
