Πόσο συχνός είναι ο πόνος στη μέση ή την πλάτη στα παιδιά;
Υπολογίζεται ότι ένα 10% με 30% των παιδιών, συμπεριλαμβανομένων και των εφήβων, έχουν σε κάποια στιγμή στη ζωή τους παρουσιάσει πόνο στη σπονδυλική στήλη. Στα μικρότερα παιδιά ο πόνος συνηθέστερα εντοπίζεται στη μέσο της πλάτης, ενώ στους εφήβους μπορεί να εμφανιστεί στη πλάτη ή χαμηλότερα στη μέση.
Ο πόνος στη μέση είναι σπάνιος στις ηλικίες κάτω των 7 ετών, ενώ μετά την ηλικία των 10 ετών εμφανίζει σταδιακή αύξηση. Έτσι έχει αναφερθεί ότι το 7% των 12-χρονων έχουν αισθανθεί πόνο στη μέση, ενώ στην ηλικία των 18 ετών το ποσοστό αυτό αυξάνεται στο 50%. Συχνές υποτροπές πόνου στη μέση μπορεί να παρουσιαστούν στο 5% με 20% των παιδιών.
Ο πόνος στη μέση στα παιδιά μπορεί να είναι προάγγελος πόνου στην ενήλικη ζωή;
Ιστορικό πόνου στη παιδική ηλικία προδιαθέτει σε πόνο στην ενήλικη ζωή.
Υπάρχει θετική συσχέτιση με οικογενειακό ιστορικό πόνου στη μέση;
Η ύπαρξη ατόμων με οσφυαλγία στην οικογένεια, προδιαθέτει στη ανάπτυξη παραπόνων για οσφυαλγία από τα παιδιά. Ένας λόγος μπορεί να είναι η μίμηση ή η προσπάθεια να τραβήξουν την προσοχή. Επιπλέον, η συμπεριφορά των γονέων μπορεί να είναι υπεύθυνη για την εμφάνιση οσφυαλγίας στα παιδιά.
Το στρες μπορεί να προκαλέσει πόνο στη μέση στα παιδιά;
Το ψυχολογικό στρες και οι διάφοροι ψυχοκοινωνικοί στρεσογόνοι παράγοντες στην οικογένεια ή το σχολείο μπορεί να προκαλέσουν την εμφάνιση πόνου στη σπονδυλική στήλη. Ύπαρξη ατόμων στην οικογένεια με πόνο στη μέση μπορεί επίσης να οδηγήσει το παιδί σε μιμητισμό για κερδίσει την προσοχή. Στις περιπτώσεις πόνου που σχετίζεται με το στρες η κλινική εξέταση και οι απεικονιστικές εξετάσεις είναι φυσιολογικές ενώ συχνά συνυπάρχουν προβλήματα συμπεριφοράς ή και άλλα συμπτώματα όπως πονοκέφαλο ή πόνο στη κοιλιά. Ένας ειδικός ψυχολόγου ή παιδοψυχίατρος μπορεί να βοηθήσει σημαντικά.
Η καθιστική ζωή και η έλλειψη σωματικής δραστηριότητας σχετίζεται με την εμφάνιση πόνου στη σπονδυλική στήλη στα παιδιά;
Η έλλειψη σωματικής δραστηριότητας έχει ενοχοποιηθεί για πόνο στη μέση. Η μεταφορά στο σχολείο με το αυτοκίνητο, η αποφυγή δραστηριότητας κατά τα διαλείμματα του σχολείου και οι ώρες που παραμένουν αδρανή τα παιδιά παρακολουθώντας τηλεόραση ή βίντεο έχουν συσχετιστεί έχουν συσχετιστεί με αυξημένη επίπτωση πόνου στη σπονδυλική στήλη. Δεν είναι όμως τελείως βέβαιο ότι η μειωμένη δραστηριότητα προκαλεί πόνο ή αν απλά τα παιδιά που πονούν για κάποιο άλλο λόγο αποφεύγουν τη δραστηριότητα.
Είναι πιο συχνός ο πόνος στη μέση σε παιδιά που ασχολούνται με αθλητικές δραστηριότητες;
Φαίνεται ότι υπάρχει συσχέτιση μεταξύ οσφυαλγίας και αθλητικών δραστηριοτήτων, αν και δεν υπάρχει ομοφωνία για αυτό. Υπάρχουν μελέτες που αναφέρουν ότι τα παιδιά που ασχολούνται με ανταγωνιστικό αθλητισμό (πρωταθλητισμό), έχουν διπλάσια πιθανότητα να εμφανίσουν οσφυαλγία σε σχέση με τα παιδιά που κάνουν αθλητισμό για ψυχαγωγία.
Η κολύμβηση έχει συσχετιστεί με μείωση της πιθανότητας πόνου στη σπονδυλική στήλη στα παιδιά.
Η σχολική τσάντα ή άλλα βάρη που σηκώνουν τα παιδιά μπορούν να προκαλέσουν πόνο στη μέση;
Η μεταφορά φορτωμένης σχολικής τσάντας ευθύνεται για την εμφάνιση πόνου στη μέση ή τη πλάτη στα παιδιά. Το βάρος της σχολικής τσάντας δεν θα πρέπει να ξεπερνά το 10% του βάρους του παιδιού. Έτσι, εάν το παιδί ζυγίζει 30 κιλά, το βάρος της σχολικής τσάντας θα πρέπει να είναι λιγότερο από 3 κιλά. Όταν η τσάντα είναι κρεμασμένη στον ένα μονάχα ώμο υπάρχει πρόσθετη επιβάρυνση καθώς προκαλεί αλλαγή στην στάση του σώματος.
Η παχυσαρκία επηρεάζει;
Δεν υπάρχει σαφής συσχέτιση μεταξύ του σωματικού βάρους ή του ύψους στην εμφάνιση πόνου στη μέση στα παιδιά.
Ο πόνος σε ένα παιδί συνήθως οφείλεται σε κάποια συγκεκριμένη αιτία, δηλαδή σε κάποια πάθηση, ή σε απλή καταπόνηση της σπονδυλικής στήλης;
Όταν ένα μικρό παιδί αναφέρει έντονο πόνο, συνήθως υπάρχει κάποια παθολογική αιτία η οποία πρέπει να διευκρινιστεί. Στα μεγαλύτερα παιδιά είναι πιο πιθανό να οφείλεται σε απλή καταπόνηση, αλλά θα πρέπει πάντα να αποκλείονται σοβαρότερες παθήσεις.
Πότε πρέπει να ανησυχήσουμε όταν ένα παιδί παραπονιέται ότι πονάει στη σπονδυλική στήλη;
Παιδιά ηλικίας κάτω των 4 χρονών, συμπτώματα που επιμένουν, παιδί που περιορίζει τις δραστηριότητες του, συστηματικά συμπτώματα όπως πυρετός, απώλεια βάρους, κακουχία, αίσθημα κόπωσης, ενοχλήματα που προοδευτικά αυξάνονται, νυκτερινός πόνος και νευρολογικά συμπτώματα όπως πόνος ή αδυναμία στα χέρια ή τα πόδια. Στις περιπτώσεις αυτές χρειάζεται άμεση διερεύνηση του προβλήματος.
Μπορεί ο πόνος στη μέση ή τη πλάτη να μην οφείλεται σε πάθηση της σπονδυλικής στήλης;
Διάφορες παθήσεις μπορεί να προκαλέσουν πόνο στη πλάτη. Μερικά παραδείγματα είναι η πυελονεφρίτιδα, ή δρεπανοκυτταρική αναιμία, ακόμα και ιώσεις.
Πότε πρέπει να γίνονται ακτινογραφίες σε παιδιά με πόνο στη σπονδυλική στήλη;
Πολλές μελέτες έχουν δείξει ότι η απλή ακτινογραφία είναι η πιο χρήσιμη εξέταση. Ακτινογραφίες της μέσης πρέπει να λαμβάνονται σε κάθε παιδί μικρότερο των 4 χρονών που παρουσιάζει πόνο στη μέση για πάνω από 1 μήνα. Επίσης ακτινογραφίες πρέπει να λαμβάνονται στα παιδιά που ο πόνος τα ξυπνά από τον ύπνο τους καθώς και σε αυτά που παρουσιάζουν γενικότερα συμπτώματα όπως πυρετό, απώλεια βάρους κλπ. Γενικά όμως τα παιδία και οι έφηβοι χωρίς σημαντικά ευρήματα από την κλινική εξέταση από το γιατρό, με πόνο μικρής χρονικής διάρκειας ή με μικροκακώσεις θα πρέπει να αποφεύγουν τις ακτινογραφίες.
Τι άλλες απεικονιστικές εξετάσεις μπορούν να βοηθήσουν;
Αν οι ακτινογραφίες είναι αρνητικές, αλλά ο γιατρός υποψιάζεται ότι υπάρχει κάτι παθολογικό, το σπινθηρογράφημα οστών μπορεί να βοηθήσει. Το σπινθηρογράφημα δεν παρέχει συνήθως επακριβή διάγνωση αλλά είναι πολύ ευαίσθητο στις περιπτώσεις μόλυνσης, όγκων και κακώσεων που δεν είναι εμφανή στην απλή ακτινογραφία.
Αν η νευρολογική εξέταση παρουσιάζει παθολογικά ευρήματα θα πρέπει να γίνεται μαγνητική τομογραφία. Η μαγνητική τομογραφία είναι η καλύτερη εξέταση για τον έλεγχο του μυελού και των νεύρων καθώς και για το έλεγχο μιας πιθανής δισκοκήλης, μόλυνσης ή όγκου. Το πρόβλημα όμως είναι ότι η μαγνητική τομογραφία στα πολύ μικρά παιδιά συχνά απαιτεί γενική αναισθησία διότι δεν μένουν ακίνητα όσο χρόνο χρειάζεται η εξέταση.
Η αξονική τομογραφία παρόλο που γενικότερα έχει ξεπεραστεί για τον έλεγχο της σπονδυλικής στήλης, παραμένει η εξέταση επιλογής όταν υπάρχει μια οστική βλάβη καθώς είναι η εξέταση που απεικονίζει καλύτερα τα οστά.
Χρειάζονται εξετάσει αίματος για τον έλεγχο προβλημάτων σπονδυλικής στήλης στα παιδιά;
Η γενική αίματος, η ταχύτητα καθίζησης και η CRP (C αντιδρώσα πρωτεΐνη) είναι οι πιο χρήσιμες εξετάσεις. Πρέπει να γίνονται σε περιπτώσεις πόνου σε πολύ μικρά παιδιά, καθώς και στα παιδιά που παρουσιάσουν νυκτερινό πόνο ή έχουν γενικότερα συμπτώματα όπως πυρετό, απώλεια βάρους για να αποκλειστεί η μόλυνση καθώς και πιο σπάνιες καταστάσεις όπως το λέμφωμα ή η λευχαιμία.
Αν υπάρχει υποψία ρευματολογικής πάθησης θα πρέπει να γίνεται ρευματολογικός έλεγχος.
Ποιες είναι οι πιο συχνές αιτίες πόνου στα παιδιά;
Ο πόνος μπορεί πολλές φορές να οφείλεται σε ένα τράβηγμα, αλλά πέρα από αυτό άλλες συχνές αιτίες είναι η δισκίτιδα, η σπονδυλολίσθηση, η σκολίωση και η νεανική κύφωση.
Μπορεί ο πόνος να οφείλεται σε σοβαρότερες αιτίες όπως ένας όγκος;
Ο πόνος που ξυπνά το παιδί τη νύκτα μπορεί να οφείλεται σε όγκο ή μόλυνση. Ο συχνότερος καλοήθης όγκος είναι το οστεοειδές οστέωμα, το οποίο προκαλεί επώδυνη σκολίωση. Άλλοι όγκοι είναι το ηωσινόφιλο κοκκίωμα, η ανευρυσματική κύστη. Ο πόνος όμως μπορεί να οφείλεται και σε άλλες παθήσεις όπως το λέμφωμα ή η λευχαιμία ή σε όγκους του νωτιαίου μυελού. Ευτυχώς αυτές είναι από τις σπάνιες αιτίες πόνου.
Τι είναι τα τραβήγματα και τι μπορούμε να κάνουμε γι’ αυτά;
Είναι τραβήγματα στους μυς ή τους συνδέσμους της σπονδυλικής στήλης που μπορούν να συμβούν κατά τις καθημερινές δραστηριότητες, την άθληση ή το παιχνίδι. Η ανάπαυση και η αποφυγή των δραστηριοτήτων που προκαλούν τον πόνο και τα παυσίπονα είναι συνήθως αρκετά για την αντιμετώπισή τους. Η ανάρρωση αναμένεται σε διάστημα μερικών εβδομάδων. Αν ο πόνος παραμείνει μπορεί να βοηθήσει η φυσικοθεραπεία με διατάσεις και ενδυνάμωση των μυών της πλάτης.
