Ο αυχένας αποτελεί ίσως την πιο ευαίσθητη, και πιο σημαντική περιοχή του ανθρωπίνου σώματος. Στηρίζει το κεφάλι πάνω στο θώρακα, αποτελεί ουσιαστικά την ανατομική γέφυρα που συνδέει τον εγκέφαλο με το υπόλοιπο σώμα. Κάθε λειτουργική, η ανατομική βλάβη στην περιοχή δημιουργεί δυσκολίες στην καθημερινή δραστηριότητα, επηρεάζοντας σημαντικά την ποιότητα ζωής του πάσχοντος.
Αυχεναλγία σημαίνει πόνος στην περιοχή του αυχένα και αποτελεί σύμπτωμα (όχι νόσημα) που συνοδεύει πολλές παθήσεις. Πολύ συχνά αναφέρεται, όχι και τόσο σωστά, ως αυχενικό σύνδρομο, με σκοπό την περιγραφή της επέκτασης του πόνου στην περιοχή του ώμου, στην ανώτερη θωρακική μοίρα, στο βραχίονα, ή ακόμα σε ολόκληρο το άνω άκρο.
ΑΙΤΙΑ – ΣΥΧΝΟΤΗΤΑ
Η κύρια αιτία αυχεναλγίας στις ημέρες μας αποτελεί η μηχανική καταπόνηση των ανατομικών στοιχείων, των μυών, των συνδέσμων, των αρθρώσεων αλλά και των μεσοσπονδύλίων δίσκων ως αποτέλεσμα των καθημερινών δραστηριοτήτων. Θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως «συνέπεια» του σύγχρονου τρόπου ζωής, από την στιγμή που εκείνοι που υποφέρουν περισσότερο είναι άτομα που στην πλειοψηφία τους εργάζονται σε γραφείο. Οι πολλές ώρες προσήλωσης μπροστά στον ηλεκτρονικό υπολογιστή, η παρατεταμένη οδήγηση, η κακή στάση του σώματος, οδηγούν στον ευθειασμό (απώλεια φυσιολογικής λόρδωσης) της αυχενικής μοίρας με αποτέλεσμα τον μυϊκό σπασμό στην περιοχή (εικ.1.). Θα πρέπει ωστόσο να αναφέρουμε ότι αυχεναλγία μπορεί να προκληθεί, λιγότερο συχνά, εξαιτίας φλεγμωνωδων παθήσεων (αυτοάνοσα νοσήματα, μικροβιακοί παράγοντες κ.τ.λ), τραυματισμού (δίκην μαστιγίου) της περιοχής και νεοπλασμάτων.
Εικόνα 1
Η συχνότητα εμφάνισης διεθνώς εκτιμάται περίπου στο 10-18% του γενικού πληθυμού, προσβάλλοντας συχνότερα τις γυναίκες και τα άτομα μέσης ηλικίας ενώ αυξάνει με την πρόοδο της ηλικίας1,2,9,10. Επομένως η δυσμενής επίπτωση της στο σύστημα υγείας, στην οικονομία της χώρας είναι προφανής. Αποτελεί μαζί με την οσφυαλγία την 4η αιτία επίσκεψης στον ιατρό, ενώ κατέχει επίσης την 4η θέση ως αιτία συνταγογράφησης φαρμακευτικών σκευασμάτων.
ΚΛΙΝΙΚΗ ΕΙΚΟΝΑ
Ασθενής παρουσιάζει πόνο στις ακανθώδεις αποφύσεις των σπονδύλων, αλλά κυρίως παρασπονδυλικά του αυχένα, στους μύες, με επέκταση στην ινιακή χώρα προς το κρανίο, ή ακόμα και μεταξύ των ωμοπλατών. (εικ.2) Παρατηρείται επίσης, δυσκαμψία, περιορισμός δηλαδή στις κινήσεις της κεφαλής τόσο στις στροφές όσο και στην κάμψη και έκταση.
Ο πόνος δεν είναι ιδιαίτερα έντονος ωστόσο επηρεάζει την λειτουργική κατάσταση και την διάθεση του ασθενούς. Παρουσιάζει υφέσεις που σχετίζονται με τον περιορισμό των «αλγογόνων» δραστηριοτήτων, αλλά και εξάρσεις που οφείλονται στην διατήρηση των «κακών συνηθειών». Συχνά επίσης αναφέρεται ως συνοδό σύμπτωμα κεφαλαλγία ή ακόμα και ζάλη.
Σε προσβολή των νευρικών ριζών ό πόνος αντανακλά στην περιοχή που κατανομής του νεύρου, ενώ συχνά συνυπάρχουν και αιμωδίες (μουδιασματα). Στην περίπτωση της μυελοπάθειας (βλάβη νωτιαίου μυελού) η κλινική εικόνα είναι βαρύτερη, και ποικίλει ανάλογα την έκταση της προσβολής (διαταραχή των λεπτών κινήσεων, αστάθεια βάδισης κ.τ.λ.)
Εικόνα 2
ΚΛΙΝΙΚΗ ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ
Η προσεκτική λήψη του ιστορικού, αναφορικά με τον χαρακτήρα, την διάρκεια, αλλά και η διερεύνηση πιθανών αλγογόνων δραστηριοτήτων ή συνθηκών ύφεσης των συμπτωμάτων αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο της διαγνωστικής προσέγγισης του ασθενούς.
Η επισκόπηση καθώς και η λεπτομερής κ κλινική εξέταση του ασθενούς μπορούν να δώσουν σημαντικές πληροφορίες για τα ακριβή αιτία της αυχεναλγίας και τον πιθανό εργαστηριακό έλεγχο (εξετάσεις αίματος, απεικονιστικό έλεγχο) που μπορεί να ακολουθήσει.
Οι απλές ακτινογραφίες και η αξονική τομογραφία (CT) δίδουν πληροφορίες για την ανατομία της περιοχής. Ωστόσο δεν είναι συνήθως χρήσιμες σαν πρώτες εξετάσεις σε ασθενείς με αυχεναλγία μυοσυνδεσμικού τύπου (σύνδρομο κακής στάσης). Η Μαγνητική Τομογραφία (MRI) είναι η απεικονιστική εξέταση εκλογής στις περιπτώσεις νευρολογικής σημειολογίας (ριζίτιδα, μυελοπάθεια) δίδοντας πληροφορίες για την φύση και το μέγεθος του προβλήματος. (Εικ.3.)
Εικόνα 3
ΘΕΡΑΠΕΙΑ – ΟΔΗΓΙΕΣ ΠΡΟΦΥΛΑΞΕΙΣ
Στην οξεία φάση και στις περιπτώσεις που υπάρχει περιορισμός στην κίνηση, συνιστάται η τοποθέτηση μαλακού κολάρου στον αυχένα με στόχο την διάταση και συνεπώς την χαλάρωση και την λύση του μυϊκού σπασμού. Η χορήγηση αναλγητικών είναι απαραίτητη για την αντιμετώπιση του πόνου, ενώ τα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη και τα μυοχαλαρωτικά φάρμακα θα πρέπει να χορηγούνται μόνο καθ’ υπόδειξη του θεράποντος ιατρού. Η φυσικοθεραπεία έχει απόλυτη ένδειξη για την λύση του μυϊκού σπασμού των αυχενικών μυών αρχικά και την σταθεροποίηση του αυχένα σε επόμενη φάση.
Η άρση των αλγογόνων παραγόντων και η καθημερινή θεραπευτική γυμναστική (διατατικές ασκήσεις για τον αυχένα και τους ώμους) αποτελεί την βάση για έναν αυχένα ελεύθερο συμπτωμάτων.
Όταν η εργασία είναι καθιστική, η διατήρηση της οσφυϊκής λόρδωσης, η χρήση καρέκλας με πλάγια υποστηρίγματα για τα χέρια, η διατήρηση του κεφαλιού στην ευθεία χωρίς πρόσθια κλίση καθώς και η έγερση και η βάδιση για μερικά λεπτά κάθε σαράντα πέντε λεπτά αποτελούν χρηστικές οδηγίες για την διατήρηση ενός υγιούς αυχένα. (εικ.4.)
Ωστόσο το θεραπευτικό πρόγραμμα θα πρέπει να εξατομικεύεται με βάση τα κλινική εικόνα, τα εργαστηριακά και απεικονιστικά δεδομένα κάθε ασθενούς.
Εικόνα 4
