Η έρευνα πραγματοποιήθηκε σε δείγμα 9.726 ανδρών και γυναικών που κάλεσαν στη Συμβουλευτική Γραμμή Σεξουαλικής Υγείας στο χρονικό διάστημα 2004-2008. Από το συνολικό δείγμα οι διαζευγμένοι είναι 1.945 και οι έγγαμοι είναι 5.836.
Είναι γεγονός ότι στην Ελλάδα τα διαζύγια αυξάνονται όλο και πιο πολύ με την πάροδο των ετών. Υπολογίζεται ότι στις ημέρες μας 1 στους 4 γάμους καταλήγει σε διαζύγιο. Η αύξηση του ποσοστού των διαζυγίων είναι μεγάλη αν αναλογιστεί κανείς ότι στη δεκαετία του 80 το αντίστοιχο ποσοστό ήταν 1 στους 10 γάμους. Επιπλέον, υπολογίζεται ότι το 2010 περίπου 1 στους 2 γάμους θα φτάνει σε διαζύγιο.
Οι πιο επιρρεπείς ηλικίες για οριστική ρήξη της σχέσης είναι μεταξύ 40 και 50, οπότε έρχεται η πρώτη κρίση της μέσης ηλικίας, «τι έκανα, τι δεν έκανα στη ζωή μου» και ο προβληματισμός τι κάνω από εδώ και πέρα. Τα 2/3 των διαζυγίων γίνονται σε αυτή την ηλικία, όταν έχουν μεγαλώσει λίγο τα παιδιά τους και θεωρητικά, θα μπορούσαν να χαρούν πια τη ζωή τους ως ζευγάρι. Η έξοδος των παιδιών από το σπίτι είναι συχνά σημαντική αφορμή για την κρίση της συζυγικής σχέσης.
Παλαιότερα ήταν ο άντρας που έφευγε από τον γάμο. Η σημερινή πραγματικότητα είναι διαφορετική, καθώς οι γυναίκες ζητούν πια διαζύγιο. Ο άντρας φεύγει για να ξαναζήσει τα νιάτα του, να ξαναβρεί την πρώιμη σεξουαλικότητά του. Η γυναίκα είναι πιο προσγειωμένη. Σκέφτεται: «μ’ αυτόν τον άνδρα θα περάσω τα υπόλοιπα χρόνια μου; Δεν ενδιαφέρεται για μένα…, το μυαλό του είναι εκεί» κ.λπ.». Η γυναίκα αναζητά μια πιο ολοκληρωμένη σχέση και αυτό γίνεται κυρίως από τη στιγμή που τα παιδιά μεγαλώνουν και φεύγουν από το σπίτι. Μέχρι τότε η σχέση της με τα παιδιά, της έδινε ουσιαστικό νόημα και ενδιαφέρον. Το ενδιαφέρον της μετατοπίζεται εν συνεχεία στη σχέση της με τον άντρα της ή διαφορετικά στην επαγγελματική της καριέρα.
Στην κλινική πρακτική διαφαίνεται ότι πιο εύκολα στις μέρες μας τα ζευγάρια οδηγούνται σε ρήξη και σε χωρισμό, ενώ πιο δύσκολα επιλέγουν να διεκδικήσουν μια σχέση. Στην αγωνία για το τέλειο, το μοναδικό και το αψεγάδιαστο, στην ενασχόληση με το «εγώ» και όχι με το «εμείς», πολλοί από μας σήμερα αδυνατούμε να δούμε την κρίση στην σχέση μας σαν ευκαιρία για αναδόμηση και ανανέωση και επιλέγουμε τον λιγότερο απαιτητικό δρόμο της «φυγής». Ωστόσο, οι άνθρωποι παντρεύονται και ξαναπαντρεύονται γιατί το έχουν ανάγκη! Ο γάμος μπορεί να εξυπηρετεί κοινωνικές, θεσμικές, οικονομικές ανάγκες, αλλά η σημαντικότερη είναι η ψυχολογική. Είναι η ανάγκη για ασφάλεια, για συντροφικότητα, το αίσθημα της συναισθηματικής σιγουριάς, η ανάγκη για αγάπη και η ανάγκη για κατανόηση. Είναι η ανάγκη για απόλυτη αποκλειστικότητα. Για αυτό και περισσότερο από 50% των διαζευγμένων προχωράει σε επόμενο γάμο, ενώ δεν είναι σπάνιο να ξαναπαντρεύονται τον-την ίδια σύζυγο.
Το διαζύγιο αποτελεί για το άτομο μια ψυχοτραυματική εμπειρία που μπορεί να επιφέρει μια σειρά προβλημάτων και δυσκολιών στη μετέπειτα ζωή του. Ένα από τα προβλήματα αυτά μπορεί να είναι οι σεξουαλικές δυσλειτουργίες, αλλά και τα ψυχολογικά προβλήματα. Πράγματι, από τα αποτελέσματα που προέκυψαν από την έρευνα της Συμβουλευτικής Γραμμής Σεξουαλικής Υγείας προέκυψε ότι οι διαζευγμένοι άνδρες και γυναίκες έχουν μεγαλύτερη πιθανότητα να εμφανίσουν σεξουαλικά προβλήματα σε σύγκριση με τους έγγαμους. Οι διαζευγμένοι άνδρες είναι πιο «ευάλωτοι» σε προβλήματα στύσης και εκσπερμάτισης, ενώ οι διαζευγμένες γυναίκες «υποφέρουν» από μειωμένη ερωτική επιθυμία, δυσκολία στην εφύγρανση του κόλπου και τον οργασμό αλλά και πόνο κατά τη σεξουαλική επαφή.
Οι σεξουαλικές δυσλειτουργίες στους άνδρες αφορούν κυρίως τη στυτική δυσλειτουργία και προβλήματα εκσπερμάτισης. Η στυτική δυσλειτουργία αναφέρεται στη μόνιμη ή παροδική αδυναμία απόκτησης ή διατήρησης στύσης κατά τη διάρκεια της σεξουαλικής επαφής. Τα προβλήματα εκσπερμάτισης περιλαμβάνουν κυρίως την πρόωρη, την ανεσταλμένη και την παλίνδρομη εκσπερμάτιση. Κατά την πρόωρη εκσπερμάτιση ο άνδρας δεν έχει βουλητικό έλεγχο της εκσπερμάτισης, η οποία μπορεί να συμβεί ακόμη και στα προκαταρκτικά παιγνίδια. Η ανεσταλμένη εκσπερμάτιση αναφέρεται στη δυσκολία του άνδρα να εκσπερματίσει κατά τη σεξουαλική επαφή, ενώ κατά την παλίνδρομη εκσπερμάτιση ο άνδρας έχει την αίσθηση ότι εκσπερματίζει, αλλά το σπέρμα καταλήγει στην ουροδόχο κύστη.
Οι γυναίκες αντίστοιχα μπορεί να εκφράζουν μειωμένη ή και καθόλου επιθυμία για σεξουαλική επαφή. Επιπλέον, είναι πιθανό να έχουν δυσκολία στην εφύγρανση του κόλπου και στο να έχουν οργασμό. Επίσης, σε σεξουαλικές δυσλειτουργίες που χαρακτηρίζονται από αίσθημα πόνου, όπως η δυσπαρεύνια και ο κολεόσπασμος, οι γυναίκες μπορεί να νιώσουν πόνο μη οργανικής αιτιολογίας κατά τη διάρκεια της σεξουαλικής επαφής.
Η διαπίστωση ότι οι έγγαμοι είναι λιγότερο επιρρεπείς σε σεξουαλικές δυσλειτουργίες μπορεί να δικαιολογηθεί από το γεγονός ότι αισθάνονται περισσότερο συναισθηματική ασφάλεια και πληρότητα μέσα στο γάμο και έχουν καλύτερη επικοινωνία με το/τη σύζυγο. Η καλή επικοινωνία και η συναισθηματική ασφάλεια αποτελούν στοιχεία που ενισχύουν την υγιή σεξουαλική ζωή.
Επιπλέον, οι έγγαμοι φαίνεται να έχουν μεγαλύτερη συχνότητα σεξουαλικών επαφών. Πράγματι τα άτομα με ενεργή σεξουαλική ζωή ωφελούν την υγεία τους, καθώς κατά τη διάρκεια της σεξουαλικής επαφής ο εγκέφαλος εκλύει ορμόνες οι οποίες δρουν θετικά στη σωματική υγεία προφυλάσσοντας για παράδειγμα από κεφαλαλγίες και υπέρταση.
Όσον αφορά την ψυχολογική διάσταση του διαζυγίου, το 12% των διαζευγμένων παρουσιάζει κάποια ψυχική διαταραχή. Απó το ποσοστό αυτό το 56% των διαζευγμένων παρουσιάζουν συναισθηματικές διαταραχές με κυρίαρχη την κατάθλιψη, το 24% παρουσιάζει αγχώδεις διαταραχές, ενώ μικρότερα ποσοστά παρουσιάζουν διαταραχές προσωπικότητας και σχιζοφρενικές διαταραχές.
Από τα παραπάνω στοιχεία προκύπτει ότι η κατάθλιψη είναι η συχνότερη διαταραχή σε διαζευγμένους άνδρες και γυναίκες που αντιμετωπίζουν κάποια ψυχική νόσο. Χαρακτηριστικά συμπτώματα της κατάθλιψης είναι το έντονο άγχος και η ευερεθιστότητα, ανησυχία, εκνευρισμός, έντονη θλίψη, απελπισία, χαμηλή αυτοεκτίμηση, απαισιοδοξία, ευσυγκινησία, φόβος μοναξιάς, δυσκολία στη λήψη αποφάσεων, έλλειψη συγκέντρωσης, απώλεια ευχαρίστησης σε δραστηριότητες που πρωτύτερα θα ευχαριστούσαν το άτομο, απόσυρση από τις κοινωνικές σχέσεις ή ακόμη και από συγγενικά πρόσωπα. Συχνά συνυπάρχουν σωματικά συμπτώματα χωρίς να υπάρχει παθολογική αιτία, όπως διαταραχές στον ύπνο (αϋπνία ή έντονη υπνηλία), πονοκέφαλοι, διαταραχές της διατροφής (βουλιμία ή άρνηση φαγητού και απρόσμενες διακυμάνσεις του βάρους με εμφανή αύξηση ή μείωση), υπερβολική κούραση-αδυναμία ή έντονη εξάντληση. Στις αγχώδεις διαταραχές κυρίαρχα συναισθήματα είναι το έντονο άγχος και ο φόβος και μάλιστα συχνά μπορεί να συνυπάρχουν με συναισθηματικές διαταραχές. Πράγματι, οι αλλαγές που επιφέρει το διαζύγιο, όπως αλλαγή κατοικίας, των οικονομικών δεδομένων, του χρόνου που περνάει ο γονιός με τα παιδιά, εφόσον υπάρχουν, μπορεί να επηρεάσουν αρνητικά την ψυχολογική κατάσταση του ατόμου.
Από τους διαζευγμένους που έχουν κάποια ψυχική νόσο, το 36 % επιστρέφει και μένει με τους γονείς του, το 12% μένει μόνο, ενώ το ποσοστό είναι αρκετά μικρό στους διαζευγμένους που συμβιώνουν με σύντροφο(2%). Αυτό μπορεί να αποτελεί μία ένδειξη του πόσο η σχέση και η συμβίωση μπορεί να έχει θετική επίδραση στη ζωή ενός ατόμου που έχει πάρει διαζύγιο και φαίνεται να τον προφυλάξει από το ψυχολογικό πρόβλημα. Η σχέση αποτελεί ένα θετικό μήνυμα για την συναισθηματική πληρότητα του ατόμου και η ισορροπημένη προσωπική ζωή συσχετίζεται με την ψυχική υγεία στον άνθρωπο.
Το έτος 2007-2008 παρατηρήθηκε αύξηση των διαζυγίων της τάξεως του 11%, σε σχέση με τον προηγούμενο χρόνο. Στους 10 χωρισμούς οι 7 που αποφασίζουν να χωρίσουν είναι γυναίκες και οι 3 μόνο άντρες. Η γυναίκα επενδύει λογικά στο γάμο και ειδικά όταν υπάρχει παιδί. Για αυτό και οι γυναίκες που παίρνουν την πρωτοβουλία να πάρουν διαζύγιο είναι μητέρες.
Η γυναίκα οδηγείται σε αυτή την απόφαση κυρίως λόγω του ότι:
- δεν καλύπτεται συναισθηματικά
- δεν καλύπτονται οι προσδοκίες της σε σχέση με το παιδί της, θεωρώντας μη ικανό το σύζυγο-σύντροφο για αυτές τις ανάγκες.
Ουσιαστικά η γυναίκα έχει ξεπεράσει τον άνδρα της. Και μία σοβαρή παράμετρος σε αυτό είναι ο οικονομικός παράγοντας, καθώς η γυναίκα σήμερα δεν στηρίζεται οικονομικά στον σύζυγό της.
Στους γάμους που δεν υπάρχει παιδί φαίνεται πως ο άνδρας έχει τάση να χωρίζει τη γυναίκα, χωρίς κάτι τέτοιο να αξιολογείται στατιστικά.
Οι λόγοι που οδηγούν τον άνδρα να χωρίσει είναι :
- η αυταρχική- καταπιεστική και απαξιωτική στάση της συζύγου
- η μη κάλυψη των σεξουαλικών προσδοκιών του
- η συναισθηματική κρίση του ίδιου, κυρίως στη μέση ηλικία, η λεγόμενη κρίση μέσης ηλικίας.
Συμβουλευτική Γραμμή Σεξουαλικής Υγείας
210 7.79.79.79
Δευτέρα – Παρασκευή 10.00-14.00 και 16.00-20.00
Ένα ανοιχτό παράθυρο στην πρόληψη και τη σωστή ενημέρωση
για την ψυχική και σεξουαλική υγεία.
