Ο εγκέφαλός μας με τα 300 περίπου δις κύτταρά του (νευρώνες) και τα 10 τρις συνάψεων μεταξύ των νευρώνων, θα μπορούσε να θεωρηθεί ένας υπέροχος υπολογιστής που οργανώνει και ελέγχει απλές σωματικές λειτουργίες έως σύνθετες νοητικές και συναισθηματικές καταστάσεις.
Σε πολλές καταστάσεις διάφοροι παράγοντες ωθούν τον εγκέφαλό μας σε αποκλίσεις ως προς τον τρόπο οργάνωσης και ελέγχου αυτών των λειτουργιών. Οι παράγοντες αυτοί συνοψίζονται στα εξής:
- Κληρονομικότητα
- Περιγεννητικοί παράγοντες
- Τραυματισμοί
- Συναισθηματικοί παράγοντες
- Περιβαλλοντικοί παράγοντες
- Διατροφικές συνήθειες
Η απόδοσή μας λοιπόν καθορίζεται από το πόσο αρμονικά λειτουργεί ο εγκέφαλός μας.
Συνήθως στα περιστατικά που καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε στο αντικείμενό μας οι ανεπάρκειες είναι λειτουργικές και όχι δομικές. Αυτό, σε συνδυασμό με την ικανότητα του εγκεφάλου μας να μαθαίνει νέους τρόπους ως προς τη τροποποίηση της λειτουργίας του (νευροπλαστικότητα), μας δίνει τη δυνατότητα να αντιμετωπίσουμε ένα πολύ μεγάλο ποσοστό δυσλειτουργικών καταστάσεων. Οι μέθοδοι τροποποίησης της εγκεφαλικής λειτουργίας αφορούν:
- Την τροποποίηση μέσω εκπαίδευσης/ενίσχυσης νέων συμπεριφορών
- Την τροποποίηση της χημικής λειτουργίας του εγκεφάλου μέσω φαρμάκων
- Την τροποποίηση της ηλεκτρικής λειτουργίας του εγκεφάλου μέσω νευροανάδρασης
Κάθε κύτταρο του εγκεφάλου (νευρώνας) έχει στον άξονά του ηλεκτρικό φορτίο που ονομάζεται δυναμικό μεμβράνης. Ο όρος δυναμικό σημαίνει αποθηκευμένη ενέργεια όπως αυτή της μπαταρίας. Το ηλεκτρικό αυτό φορτίο αλλάζει κατά τη διαδικασία της επικοινωνίας μεταξύ των νευρώνων μέσω της απελευθέρωσης νευροχημικών ουσιών και ιόντων. Το ηλεκτροεγκεφαλογράφημα είναι η καταγραφή της αλλαγής του ηλεκτρικού φορτίου των νευρώνων. Η ηλεκτρική αυτή δραστηριότητα που παράγεται στους νευρώνες ονομάζεται εγκεφαλικά κύματα τα οποία είναι:
- δ: ύπνος
- θ: όνειρο
- α: χαλάρωση
- smr: χαλαρή εστίαση
- β: εστιασμός
- β2: ένταση
Κάθε νοητική, συναισθηματική και φυσιολογική λοιπόν κατάσταση στην οποία μπορεί να περιέλθουμε έχει ένα αντίστοιχο ηλεκτροχημικό υπόβαθρο το οποίο θα καθορίσει τη ποιότητά της.
Η νευροανάδραση είναι το πεδίο εκείνο που ασχολείται με την εγκεφαλική λειτουργία ,έτσι όπως αυτή επηρεάζει τη λειτουργικότητά μας σε νοητικό, συναισθηματικό και φυσιολογικό επίπεδο, και προσφέρει τη δυνατότητα να μάθουμε να διαχειριζόμαστε την δραστηριότητα αυτή με τρόπο που μας κάνει αποτελεσματικότερους, μαθαίνοντας να αναγνωρίζουμε και τροποποιούμε πληροφορίες για την εγκεφαλική μας λειτουργία, η οποία μεταφράζεται σε οπτικά και ακουστικά σήματα από σύστημα υπολογιστών συνδεδεμένα με ένα τύπο ηλεκτροεγκεφαλογράφου.
Η νευροανάδραση ξεκίνησε την εφαρμογή της σε ερευνητικό και πρακτικό επίπεδο στα τέλη της δεκαετίας του ’60 από το νευροψυχολόγο Dr Barry Sterman και μέχρι σήμερα έχει αναπτυχθεί ένα ευρύ πεδίο δυσλειτουργικών καταστάσεων που αντιμετωπίζονται με την εφαρμογή της.
Ενδεικτικά κάποια από τα πεδία αυτά είναι:
Καταστάσεις που σχετίζονται με στρες, κατάθλιψη, σύνδρομο διάσπασης προσοχής με ή χωρίς υπερκινητικότητα, μαθησιακές δυσκολίες, πονοκέφαλοι έντασης, ημικρανίες,διαταραχές ύπνου, διαταραχές στην πρόσληψη τροφής, γνωσιακά συμπτώματα, νευρολογικά και κινητικά συμπτώματα, ενδοκρινολογικές καταστάσεις,προβλήματα του ανοσοποιητικού συστήματος και πολλές άλλες καταστάσεις, ακόμα και σε περιπτώσεις όπου οι απαιτήσεις για αυξημένα επίπεδα απόδοσης είναι αυξημένες χωρίς να υπάρχει κάποιο ιδιαίτερο πρόβλημα.
Η νευροανάδραση είναι μια εκπαιδευτική διαδικασία, ένα είδος εκπαίδευσης δεξιοτήτων. Ο υπολογιστής λειτουργεί ως προπονητής προκειμένου να μας βοηθήσει να φέρουμε τον εγκέφαλό μας σε μια συγκεκριμένη κατάσταση «χαλαρής εστίασης». Η διαδικασία μάθησης για την εκπαίδευση των εγκεφαλικών κυμάτων είναι η ίδια με τη διαδικασία εκμάθησης οδήγησης ή οποιασδήποτε άλλης κατάστασης που απαιτεί το σωστό συνδυασμό νοητικών, συναισθηματικών και φυσιολογικών δεξιοτήτων.
Το σύστημα αποτελείται από δύο υπολογιστές οι οποίοι παίρνουν πληροφορίες μέσω οπτικής ίνας από ένα είδος δικάναλου ηλεκτροεγκεφαλογράφου. Στον υπολογιστή του ειδικού της νευροανάδρασης γίνεται μια ανάλυση των εγκεφαλικών κυμάτων που καταγράφονται από τα ηλεκτρόδια, γεγονός που μας δίνει τη δυνα τότητα να:
- Εντοπιστούν οι αποκλίσεις από το Μ.Ο. ως προς το εύρος (την ένταση) των εγκεφαλικών κυμάτων κατά την αρχική αξιολόγηση
- Να καθοριστούν τα πρωτόκολλα εκπαίδευσης βάσει των επικρατουσών συχνοτήτων εγκεφαλικών κυμάτων ,των αποκλίσεων τους ως προς το εύρος τους σύμφωνα με τις νόρμες και των συνεπαγόμενων νοητικών, συναισθηματικών & φυσιολογικών συμπτωμάτων. Υπάρχουν συγκεκριμένα πρωτόκολλα κατάλληλα για διαφορετικές καταστάσεις. Το κάθε πρωτόκολλο καθορίζεται βάσει των ιδιαιτέρων αναγκών του ατόμου.
- Να υπάρχει η συνεχής παρακολούθηση και καταγραφή της πορείας των συνεδριών και η παρέμβαση τις κατάλληλες χρονικές στιγμές.
Στον υπολογιστή του εκπαιδευόμενου υπάρχουν κάποιου τύπου βιντεοπαιγνίδια τα οποία ζητείται απο το άτομο να παίξει. Οι μεταβλητές των παιγνιδιών τροποποιούνται στιγμιαία από την εγκεφαλική δραστηριότητα που καταγράφεται από τα ηλεκτρόδια, η οποία με τη σειρά της εξαρτάται από τη ροή πληροφοριών που έρχεται από συγκεκριμένα εγκεφαλικά συστήματα που αποτελούνται από πολλά δίκτυα νευρώνων. Είναι δηλαδή το συνδυαστικό αποτέλεσμα κυματοειδούς ηλεκτροχημικής δραστηριότητας των νευρώνων η οποία μετριέται, φιλτράρεται και απεικονίζεται από τα πολύ ευαίσθητα όργανα του υπολογιστή. Το επίπεδο δυσκολίας των παιγνιδιών αυξάνεται προοδευτικά ώστε να επιτυγχάνεται ο στόχος που τίθεται από τα πρωτόκολλα εκπάιδευσης. Κατά τη διάρκεια της εκπαίδευσης παίρνουμε πληροφόρηση για τη δραστηριότητα του εγκεφάλου μας με οπτικό ή ακουστικό τρόπο έτσι ώστε επιβραβευόμαστε όταν επιτυγχάνουμε το στόχο ή ωθούμαστε να τροποποιήσουμε την δραστηριότητα αυτή στην αντίθετη περίπτωση.
Είναι δηλαδή μια ενεργητική μάθηση όπου προκαλούμε τον εγκέφαλο να αντιδράσει με συγκεκριμένο τρόπο.
Μέσω της εξάσκησης και της αυξανόμενης απόκτησης της επίγνωσης του «πώς είναι» η συγκεκριμένη κατάσταση των εγκεφαλικών κυμάτων που προσπαθούμε να επιτύχουμε, αποκτάμε την αυτόματη δεξιότητα να μπορούμε να διαχειριζόμαστε και να τροποποιούμε αποτελεσματικά την εγκεφαλική μας δραστηριότητα στην καθημερινή μας ζωή χωρίς πλέον την βοήθεια του υπολογιστή.
Με την Νευροανάδραση επιτυγχάνουμε:
- Αύξηση χαλάρωσης και μείωση της πίεσης και της ανησυχίας
- Ενισχυμένη δημιουργικότητα
- Αντοχή σε υψηλό φόρτο εργασίας για παρατεταμένες χρονικές περιόδους
- Δυνατότητα συγκέντρωσης και μείωση ποσοστού σφάλματος
- Συγχρονισμός και ισορροπία μεταξύ των δύο ημισφαιρίων
- Ευελιξία της σκέψης και καλύτερη ανταπόκριση στα ερεθίσματα
- Δυνατότητα να ξεπεραστούν οι παλινδρομήσεις και γρηγορότερη ανάταξη
- Αυτό-ρύθμιση
- Συναισθηματικός έλεγχος και αποτελεσματική προσαρμογή
- Συνειδητοποίηση που ενσωματώνεται αντιληπτικά στην πραγματικότητα
- Αυξημένο ανοσοποιητικό σύστημα
