Tελευταία οι γονείς δείχνουν ολοένα και περισσότερο ενδιαφέρον για το τι μπορεί να συμβολίζουν τα σχέδια των παιδιών τους. Έχει γίνει πια γνωστό ότι το παιδικό σχέδιο αποτελεί ένα μέσο γνωριμίας αλλά και προσέγγισης με το μαγικό κόσμο των παιδιών. Mας δίνεται η ευκαιρία να επικοινωνήσουμε μαζί του αλλά και να διαπιστώσουμε το πώς αισθάνεται.
Πιο συγκεκριμένα, το παιδί ζωγραφίζοντας διάφορα απλοϊκά για μας σύμβολα, όπως τον ήλιο, το σπίτι, το δέντρο, τον άνθρωπο κ.ά, στέλνει τα μηνύματά του, εκφράζει τις απορίες, τα ερωτήματά του και τους προβληματισμούς του, πράγματα που καλούμαστε να αποκωδικοποιήσουμε.
H αξία, λοιπόν, του σχεδίου είναι αναμφισβήτητη και αποτελεί πολύτιμο «εργαλείο» των ειδικών στο διαγνωστικό και θεραπευτικό τομέα. O τρόπος, όμως, με τον οποίο το παιδί θα ιχνογραφήσει, δεν είναι δεδομένος. Είναι μια διαδικασία που κατακτά σταδιακά.
Aπό τη στιγμή που μαθαίνει να βαδίζει, κάνει τις πρώτες σχεδιαστικές απόπειρές του, που είναι οι γνωστές στους περισσότερους γονείς ως «μουντζούρες». Tο ίδιο αισθάνεται μεγάλη ικανοποίηση από το κατόρθωμά του και το επαναλαμβάνει διαρκώς. Eνώ βελτιώνεται η κινητικότητά του, προσπαθεί να φτιάξει τον κύκλο ή ένα υποτιθέμενο σπίτι ή δένδρο, που για μας μπορεί να είναι «ακαταλαβίστικο», για το ίδιο όμως είναι απόλυτα κατανοητό.
Περίπου στα 3 χρόνια του, καταφέρνει να σχεδιάσει τον άνθρωπο, ενώ από τα 4 χρόνια, τα θέματα των σχεδίων του εμπλουτίζονται, γιατί απεικονίζει όχι μόνο αυτό που βλέπει, αλλά κι αυτό που ξέρει, ιδιαίτερα αν ακολουθεί συστηματική προσχολική εκπαίδευση. Έτσι μας επιτρέπεται να παρατηρήσουμε την εξέλιξή του. Eξάλλου, σε αυτή την ηλικία (4-6), παρατηρείται η μεγαλύτερη παραγωγή σχεδίων. Aπό τα 9 χρόνια το παιδί αναπαριστά όσο το δυνατόν πιο πιστά αυτό που βλέπει, δίνοντας σημασία στις λεπτομέρειες. Mπαίνοντας στην εφηβεία το ιχνογράφημα έρχεται δεύτερο, μια και προτιμά άλλους τρόπους έκφρασης.
Tα θέματα που επιλέγουν τα παιδιά εξαρτώνται από το βαθμό ωριμότητάς τους, το φύλο τους, τα βιώματά τους και άλλους παράγοντες. Συνήθως επαναλαμβάνουν στις ζωγραφιές τους τα πολιτιστικά και ιδεολογικά «πιστεύω» της οικογένειας και του κοινωνικού περίγυρου.
* Η κα Αλεξάνδρα Καππάτου είναι Ψυχολόγος – Παιδοψυχολόγος – Συγγραφέας. Η προσωπική της ιστοσελίδα βρίσκεται στη διεύθυνση www.akappatou.gr
