Η αλλεργική ρινίτιδα είναι μια από τις συχνότερες μορφές ρινίτιδας στα παιδιά σχολικής και εφηβικής ηλικίας.Yπολογίζεται ότι το 40% των ατόμων με αλλεργική ρινίτιδα αφορά σε παιδιά και αποτελεί μια από τις συχνές αιτίες επίσκεψης στον παιδίατρο.
Ως ρινίτιδα ορίζεται η φλεγμονή του βλεννογόνου της μύτης. Η φλεγμονή μπορεί να είναι αποτέλεσμα προσβολής του βλεννογόνου από κάποιο μικρόβιο ή ιό, αποτέλεσμα τραυματισμού του, ή αποτέλεσμα επαφής με κάποια ουσία στην οποία είναι αλλεργικό το άτομο. Συνεπώς αλλεργική ρινίτιδα είναι η χρόνια φλεγμονή του βλεννογόνου της μύτης σαν αποτέλεσμα της επαφής με κάποιο αλλεργιογόνο. Η αλλεργική ρινίτιδα διαχωρίζεται σε διαλείπουσα και επίμονη. Στη διαλείπουσα τα συμπτώματα διαρκούν <4 μέρες τη βδομάδα ή <4 συνεχόμενες βδομάδες, ενώ η επίμονη διαρκεί >4 μέρες τη βδομάδα και για > 4 βδομάδες. Αναλόγως της βαρύτητας των συμπτωμάτων μπορεί να είναι ήπια, μέτρια ή σοβαρή.
Ποια είναι τα συμπτωματα της αλλεργικής ρινίτιδας?
Η αλλεργική ρινίτιδα χαρακτηρίζεται από συμπτώματα όπως ρινική καταρροή, φταρνίσματα, ρινική συμφόρηση, ένρινη ομιλία, αναπνοή από το στόμα και κνησμό της μύτης. Μπορεί να συνοδεύεται από «φαγούρα» στον ουρανίσκο του στόματος, δακρύρροια και κεφαλαλγία. Πολύ συχνά το παιδί ακουμπά την παλάμη του χεριού του στην άκρη της μύτης και την πιέζει επειδή το φαγουρίζει («αλλεργικός χαιρετισμός») ή μπορεί να παρουσιάσει μαύρους κύκλους στα κάτω βλέφαρα. Η κορύφω ση των συμπτωμάτων ακολουθεί χρονικά τη μέγιστη έκθεση σε αλλεργιογόνο, όμως αυτά εμμένουν ακόμα και μετά την απομάκρυνση του αλλεργιογόνου από το περιβάλλον.
Άλλα νοσήματα συνδεόμενα με την αλλεργική ρινίτιδα είναι το άσθμα, η παραρρινοκολπίτιδα, οι ρινικοί πολύποδες, η μέση ωτίτιδα με υγρό, η υπερτροφία αδενοειδών εκβλαστήσεων, οι διαταραχές λόγου, η ανεπαρκής ανάπτυξη και το σύνδρομο αποφρακτικής άπνοιας του ύπνου.
Συχνότερα εκλυτικά αίτια («αλλεργιογόνα») είναι οι γύρεις (ποσοστο>50%), και ακολουθούν η οικιακή σκόνη, τα γρασίδια, η αλλαγή του καιρού και το τρίχωμα των ζώων. Αναφορικά με την εποχή εμφάνισης το 60% των παιδιών εμφανίζουν εποχικά συμπτώματα ( κυρίως την άνοιξη).
Πως επηρεάζει η αλλεργική ρινίτιδα την ποιότητα ζωής των παιδιών?
Παρά το γεγονός ότι δεν αποτελεί επικίνδυνη για τη ζωή νόσο, επηρεάζει αρνητικά την ποιότητα ζωής, την κοινωνικότητα, τις επιδόσεις στο σχολείο στα παιδιά και στη δουλειά στους ενήλικες. Αποτελεί ένα από τα συχνότερα αίτια χαμένων ημερών από το σχολείο, ενώ συχνά η φυσική παρουσία των μαθητών στο σχολείο συνυπάρχει με «απουσία» από τη γνωστική διαδικασία λόγω των συμπτωμάτων της ρινίτιδας. Έχει συσχετιστεί με διαταραχές της συμπεριφοράς, όπως σύγχυση, ευερεθιστότητα, επιθετικότητα, απομόνωση, αδυναμία προσήλωσης, άγχος, διαταραχές ύπνου με σημαντική υπνηλία στη διάρκεια της μέρας, απάθεια, ακόμα και κατάθλιψη. Τα αλλεργικά άτομα στην περίοδο της γυρεοφορίας των αλλεργιογόνων παρουσιάζουν μειωμένη ενέργεια, ευχαρίστηση και διάθεση για δραστηριότητα και ταυτόχρονα αυξημένη κόπωση κυρίως πνευματική.
Η διάγνωση της αλλεργικής ρινίτιδας είναι πρωτίστως κλινική και στηρίζεται στο ιστορικό και τα συμπτώματα, ενώ έλεγχος με δερματικές δοκιμασίες και αιματολογικές εξετάσεις θα οδηγήσει στα ενδεχόμενα αλλεργιογόνα και θα βοηθήσει στη συνολική θεραπευτική αντιμετώπιση του ασθενούς.
Ποια είναι η αντιμετώπιση της αλλεργικής ρινίτιδας?
1. Στην αποφυγή του αλλεργιογόνου, όπου αυτό είναι εφικτό. Επίσης καλό είναι να αποφεύγονται και άλλοι ερεθιστικοί παράγοντες, όπως κάπνισμα γονιών στο σπίτι, έντονες οσμές, απότομες αλλαγές θερμοκρασίας, στρεσογόνες καταστάσεις κλπ. Προσοχή στα κατοικίδια ζώα τα οποία πρέπει να απομακρύνονται από το υπνοδωμάτιο των παιδιών.
2. Στη φαρμακευτική αγωγή που έχει ως στόχο τον έλεγχο των συμπτωμάτων και τη βελτίωση της ποιότητας ζωής και περιλαμβάνει τα αντιισταμινικά (κυρίως πλέον τα νεότερα), τα τοπικά (ρινικά) κορτικοστεροειδή και τα αντιλευκοτριενικά. Τα αντιβιοτικά και τα αποσυμφορητικά δεν έχουν θέση στη θεραπεία της αλλεργικής ρινίτιδας, ενώ μακροχρόνια χρήση τοπικών αποσυμφορητικών (άνω των 5 ημερών) ενέχει τον κίνδυνο της φαρμακευτικής ρινίτιδας.
3. Στην ειδική ανοσοθεραπεία που γίνεται σε επιλεγμένες περιπτώσεις βαριάς αλλεργικής ρινίτιδας και αποτελεί τη μόνη οριστική θεραπεία της . Πρόκειται για μακροχρόνια αγωγή με «εμβόλια» που στόχο έχει την απευαισθητοποίηση του ασθενούς.
Συμπερασματικά , η αποτελεσματική θεραπεία των παιδιών με ρινίτιδα, αρχικά με αποφυγή του υπεύθυνου αλλεργιογόνου και στη συνέχεια με νεότερα αντιισταμινικά, ρινικά στεροειδή ή/και αντιλευκοτριενικά σύμφωνα με την κρίση του γιατρού τους, βελτιώνει σημαντικά τις επιδόσεις και την κοινωνικότητά τους και αυξάνει την αυτοπεποίθηση τους.
