Η λέξη ΑΓΧΟΣ προέρχεται από το ρήμα που συναντάμε στα αρχαία ελληνικά “άγχω” (πιέζω δυνατά το λαιμό, πνίγω, στραγγαλίζω).
Πρόκειται για αίσθημα εσωτερικής δυσφορίας που προέρχεται από ανεξήγητο φόβο επικείμενου κινδύνου. Το άγχος θεωρείται σύνθετο συναίσθημα που συναντάτε αργότερα στην ανάπτυξη του ατόμου και κάνει την εμφάνιση του χωρίς σαφή ή σημαντική για την ζωή απειλή και για το οποίο υπάρχει επίγνωση. Το άγχος συχνά σχετίζεται με καταστάσεις ή γεγονότα που δυσκολευόμαστε να αντιμετωπίσουμε. Ο τρόπος που βλέπουμε τα πράγματα επίσης επηρεάζει τα επίπεδα του άγχους. Αν έχουμε υψηλές προσδοκίες, το πιθανότερο είναι να έχουμε περισσότερο άγχος.
Το άγχος σας μπορεί να έχει σχέση με εξωτερικούς παράγοντες, όπως είναι:
– Η εργασία
– Η οικογένεια
– Η κοινωνία
– Το περιβάλλον
– Τα απρόβλεπτα γεγονότα
Το άγχος μπορεί όμως να οφείλεται και σε εσωτερικούς παράγοντες, όπως είναι:
– Οι μη ρεαλιστικές ή υψηλές προσδοκίες
– Η τελειομανία
– Η αρνητική συμπεριφορά, τα αρνητικά συναισθήματα
– Η ανεύθυνη συμπεριφορά
– Οι ανθυγιεινές συνήθειες.
Όταν το άγχος γίνεται ‘παθολογικό’ τότε αποτελεί ψυχική διαταραχή που μπορεί να εκδηλωθεί με:
-Φόβους (αγοραφοβία, διαταραχή κοινωνικού άγχους, ειδικές φοβίες)
-Έμμονες ιδέες και τελετουργίες (ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή)
-Αναβίωση τραυματικών γεγονότων (οξεία αντίδραση στο στρες, διαταραχή μετά από ψυχοτραυματικό στρες)
-Χρόνιες ανήσυχες σκέψεις (γενικευμένη αγχώδης διαταραχή)
-Επεισόδια παροξυσμικού άγχους με έντονα σωματικά συμπτώματα μεγάλης έντασης (διαταραχή πανικού).
Τα συμπτώματα του άγχους εκφράζονται συνηθέστερα ως σωματικά συμπτώματα όπως:
δύσπνοια ή ταχύπνοια , ναυτία, έμετο, ξηροστομία, ανορεξία ή δυσκαταποσία, σφίξιμο, πόνο στο στήθος, αίσθημα παλμών, ζάλη, κεφαλαλγία, αιμωδίες, τρόμο, θάμβος όρασης κτλ.
Εκτός από τα σωματικά συμπτώματα που προαναφέραμε όποιος υποφέρει από άγχος μπορεί να παρουσιάσει ενδείξεις έντονου θυμού ακόμα και με ασήμαντη αφορμή αλλά και κατάθλιψη, τύψεις και ενοχές. Έτσι μπορούμε να φτάσουμε σε σημείο να κυριαρχούμαστε από ένα σωρό ανασφάλειες και ακαθόριστους φόβους αδυνατώντας να ανταπεξέλθουμε στις ανάγκες και τις υποχρεώσεις της καθημερινής μας ζωής. Κάποιες φορές μάλιστα, όταν το άγχος είναι πολύ έντονο, μπορεί να φτάσουμε στο σημείο να ξεσπάσουμε μέχρι και σε κρίσεις πανικού.
Επίσης μπορεί να είναι αποτέλεσμα κάποιας άλλης παθολογικής διαταραχής (νευρολογικής, ενδοκρινολογικής, καρδιοαγγειακής, ρευματολογικής κτλ) καθώς και λήψης διαφόρων φαρμάκων.
Η αιτιολογία του άγχους είναι πολυπαραγοντική (γενετικοί, βιολογικοί και ψυχολογικοί παράγοντες καθώς και η επίδραση του περιβάλλοντος) συμπεριλαμβανομένης και της κληρονομικότητας σύμφωνα με τελευταίες έρευνες.
Πώς αντιμετωπίζονται οι καταστάσεις άγχους;
Το φυσιολογικό άγχος που εκλύεται από προβλήματα και γεγονότα της καθημερινής ζωής δεν απαιτεί φαρμακευτική αντιμετώπιση, καθώς αναχαιτίζεται όταν το άτομο ενημερωθεί κατάλληλα και καθησυχαστεί.
Το άγχος που οφείλεται σε οργανικές αιτίες (σωματικές ασθένειες ή φάρμακα) πρέπει να αντιμετωπίζεται αιτιολογικά. Όταν όμως, η οργανική αιτία δεν μπορεί να αντιμετωπισθεί πλήρως ή όταν παραμένει το άγχος μετά τη θεραπεία του αιτιολογικού παράγοντα, τότε το άτομο πρέπει να αναζητήσει θεραπεία. Στις περιπτώσεις όπου το άγχος συνοδεύει κάποια ψυχιατρική διαταραχή (π.χ. κατάθλιψη), η θεραπεία πρέπει να εστιάζει στην αντιμετώπιση της πρωτογενούς αιτίας. Όταν το άγχος είναι έντονο, ανυπόφορο και οδηγεί σε δυσπροσαρμοστικές συμπεριφορές, απαιτεί θεραπευτική αντιμετώπιση.
Η θεραπεία των διαφορετικών αυτών διαταραχών συνήθως περιλαμβάνει φαρμακοθεραπεία ή ψυχοθεραπεία ή και καλυτέρα συνδυασμό τους. Ψυχοθεραπεία όπως γνωσιακή-συμπεριφορική και υποστηρικτική, εάν τα συμπτώματα είναι σοβαρά και προκαλούν δυσλειτουργία. Τα φάρμακα περιλαμβάνουν αγχολυτικά, , αντικαταθλιπτικά και β-αναστολείς. Η υποστήριξη και κατανόηση από την οικογένεια και τούς φίλους (αφού πρώτα και οι ίδιοι κατανοήσουν καλυτέρα ότι αφορά το άγχος) αποτελεί ένα σημαντικό παράγοντα αλλά και μέρος της θεραπευτικής αντιμετώπισης.
