Η παράλυση προσώπου μπορεί να οφείλεται σε παράλυση τύπου Bell, τραύμα, όγκους ή συγγενείς καταστάσεις (Moebius). Προκαλεί απώλεια της έκφρασης του προσώπου, δυσλειτουργία της ομιλίας, της μάσησης και της όρασης οδηγώντας συχνά σε κοινωνική απομόνωση. Η Πλαστική Χειρουργική μπορεί να βοηθήσει με μια σειρά επεμβάσεων ανάλογα με τον ασθενή και το πρόβλημα: σκοπός είναι η προστασία του οφθαλμού και η δημιουργία συμμετρίας στην κίνηση και την ηρεμία.
Ανόρθωση μετώπου: Η παράλυση του μετωπιαίου κλάδου του προσωπικού νεύρου προκαλεί πτώση στο μέτωπο και δυσκολία στην όραση. Η ανόρθωση μετώπου αποκαθιστά την θέση του κατά την ηρεμία και όχι στην κίνηση. Γίνεται με μία τομή πάνω από το φρύδι (direct brow lift) ή κρύβεται σε μια φυσιολογική πτυχή του μετώπου. Αν απαιτείται μικρότερος βαθμός ανόρθωσης, μπορεί να γίνει με μια τομή στο όριο του τριχωτού (frontal brow lift) ή μέσα στα μαλλιά (coronal brow lift). Η τομή γίνεται πλάγια στο δέρμα για να μην καταστρέψει τους θυλάκους των τριχών, και το μέτωπο ανορθώνεται και στερεώνεται με ράμματα στη νέα θέση. Σε πολλές περιπτώσεις η αφαίρεση της περίσσειας του δέρματος στα άνω βλέφαρα και η επέμβαση στην υγιή πλευρά του προσώπου μπορεί να βελτιώσει το αισθητικό αποτέλεσμα.
Κλείσιμο του βλεφάρου: Η απώλεια της ικανότητας για το κλείσιμο του βλεφάρου είναι από τα πιο σημαντικά προβλήματα στην παράλυση προσώπου. Μπορεί να προκαλέσει ερεθισμό του ματιού (επιπεφυκίτιδα), έλκος στον κερατοειδή ακόμη και τύφλωση. Λίπανση του κερατοειδή επιτυγχάνεται αρχικά με τεχνητά δάκρυα και κλείσιμο του ματιού κατά τη νύχτα. Αν στην συνέχεια το κλείσιμο του ματιού δεν αποκατασταθεί, απαιτείται μια πιο μόνιμη λύση: εμφύτευση βάρους χρυσού στο άνω βλέφαρο για το κλείσιμο του με την επίδραση της βαρύτητας.
Λαγόφθαλμος συνεπεία παράλυσης του προσωπικού νεύρου
Ευτυχώς η ικανότητα για το άνοιγμα του ματιού δεν ελέγχεται από το προσωπικό αλλά από το κοινό κινητικό νεύρο. Έτσι ο συνδυασμός ανοίγματος του βλεφάρου και κλεισίματος του λόγω βαρύτητας από τον χρυσό, αποτελεί μια πολύ καλή προσομοίωση της φυσιολογικής λειτουργίας του ματιού.
Η διαδικασία ξεκινάει με την επιλογή του σωστού βάρους του χρυσού. Δοκιμάζονται μια σειρά από βάρη στο άνω βλέφαρο και εκείνο που προκαλεί το κλείσιμο του ματιού χωρίς λαγόφθαλμο είναι το σωστό. Στην συνέχεια γίνεται μια τομή στην βλεφαρική σχισμή και το βαρίδι τοποθετείται στο άνω βλέφαρο πάνω από τις βλεφαρίδες.
Βάρη χρυσού για εμφύτευση στο άνω βλέφαρο
Μεταφορές γειτονικών μυών: Μεταφορές γειτονικών μυών (κροταφίτης και μασητήρας) γίνονται συνήθως σε ασθενείς με μόνιμη παράλυση και ατροφία των μυών του προσώπου για την ανύψωση της γωνίας του στόματος κατά την ηρεμία και το χαμόγελο. Σφίξιμο των δοντιών, ενεργοποιεί τους μύες αυτούς με αποτέλεσμα την ανύψωση της γωνίας του στόματος. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι οι μύες αυτοί νευρώνονται από το τρίδυμο και όχι από το προσωπικό νεύρο.
Ο κροταφίτης επιλέγεται συχνά λόγω της φοράς του και δίνει μια προσανατολισμένη κίνηση προς τα άνω. Η μεταφορά του μασητήρα δημιουργεί μια πιο οριζόντια κίνηση στη γωνία του στόματος. Αξιοποιώντας τον κροταφίτη και τον μασητήρα υπάρχει η δυνατότητα δημιουργίας ενός πιο φυσιολογικού χαμόγελου αυξημένης ισχύος.
Ασθενής με παράλυση προσώπου σε χαμόγελο
Η μεταφορά του κροταφίτη γίνεται μέσω τομής face lift μπροστά από το αυτί με επέκταση στο τριχωτό της κεφαλής. Στην συνέχεια παρασκευάζεται το κεντρικό τμήμα του μυός και με την περιτονία του συρράπτεται στην γωνία του στόματος. Η περιοχή του κροταφικού οστού που «αδειάζει» με την μεταφορά του μυός μπορεί να γεμίσει με λίπος ή συνθετικά εμφυτεύματα.
Συνήθως, γίνεται υπερδιόρθωση της γωνίας του στόματος και η συμμετρία του προσώπου αποκαθίσταται σταδιακά μετά την 3η μετεγχειρητική εβδομάδα.
Αποκατάσταση του λαγόφθαλμου και του εκτροπίου
Βελτίωση της συμμετρίας στο χαμόγελο
Εκτομή μυών: Η εκτομή μυών και η μείωση της λειτουργικότητας τους είναι μια σχετικά απλή αλλά αποτελεσματική μέθοδος για τη βελτίωση της συμμετρίας του προσώπου ιδιαίτερα στο κάτω χείλος.
Ο επιχείλιος της κάτω γνάθου είναι ο κλάδος προσωπικού νεύρου που είναι υπεύθυνος για τον έλεγχο των μυών του κάτω χείλους. Μερικές φορές σε συγγενείς καταστάσεις λείπει ή τραυματίζεται κατά την διάρκεια αισθητικών ή άλλων ογκολογικών επεμβάσεων. Τότε η φυσιολογική πλευρά του προσώπου μπορεί να γίνει υπερκινητική και η επιλεκτική εξασθένιση των μυών της μπορεί να συμβάλει στην αποκατάσταση της συμμετρίας. Παράλληλα, η βράχυνση και η συρραφή των μυών της πάσχουσας πλευράς μπορεί να βοηθήσει στην περαιτέρω ενίσχυση της συμμετρίας.
Η συμμετρία μπορεί να επιτευχθεί προσωρινά με τοπική αναισθησία ή με Botox: με ξυλοκαϊνη διαρκεί 1-2 ώρες και με ενέσεις Botox 3-6 μήνες. To Botox έχει αποδειχθεί ιδιαίτερα αποτελεσματικό στην αντιμετώπιση της συνκινησίας και της υπερκινητικότητας στην υγιή πλευρά.
Αν ο/η ασθενής είναι ικανοποιημένος/η με τη βελτίωση της συμμετρίας με την τοπική αναισθησία ή το Botox τότε το αποτέλεσμα μπορεί να γίνει μόνιμο με την εκτομή των αντίστοιχων μυών.
Ανόρθωση Προσώπου (Face Lift): Η ανόρθωση του προσώπου μπορεί να βελτιώσει την εικόνα στον λαιμό και τις παρειές προκειμένου να επιτευχθεί συμμετρία μετά την παράλυση. Υπάρχουν διάφορες τεχνικές περιορισμένης ανόρθωσης με placation ή lateral SMASectomy, και εκτεταμένης ανόρθωσης του προσώπου (U- facelift) με αναδίπλωση ή και παρασκευή του SMAS (Superficial Myoapeneurotic System) ανάλογα με το πρόσωπο και το πρόβλημα που έχουμε να αντιμετωπίσουμε.
Το κάθε πρόσωπο είναι διαφορετικό και ως τέτοιο πρέπει να προσεγγίζεται. Αν το όριο του τριχωτού είναι χαμηλά οι τομές θα πρέπει να γίνονται μέσα σε αυτό, επειδή κρύβονται καλύτερα. Αντίθετα αν είναι ψηλά, οι τομές μπορεί να γίνουν στο όριο προκειμένου να μην «σηκωθεί» και άλλο το τριχωτό. Η τομή του face lift ακολουθεί το περίγραμμα του αυτιού, γύρω από το λοβίο και φέρεται προς τα πίσω σε περιοχή που κρύβεται εύκολα από τα μαλλιά ή από το make up. Συνήθως γίνεται και μια μικρή τομή στο όριο του πηγουνιού μέσω της οποίας γίνεται, τις περισσότερες φορές, λιποαναρρόφηση στο λαιμό ή αναδίπλωση του πλατύσματος με ράμματα. Τέλος, αφού ανορθωθούν οι βαθύτεροι ιστοί, το δέρμα φέρεται προς τα άνω και πίσω και η περίσσεια αφαιρείται.
Ανόρθωση μέσου τριτημορίου του προσώπου (Mid-Face Lift): Η ανόρθωση του μέσου τριτημορίου του προσώπου μπορεί να βελτιώσει την εικόνα στην περιοχή μεταξύ των ματιών και της κάτω γνάθου προκειμένου να επιτευχθεί συμμετρία μετά την παράλυση.
Το midface-lift μπορεί να αποτελεί τμήμα μιας μεγαλύτερης επέμβασης ή γίνεται ανεξάρτητα. Ένας τρόπος, είναι από την τομή της κάτω βλεφαροπλαστικής οπότε το μέσο τριτημόριο του προσώπου ανασηκώνεται κάθετα και λοξά προς τα πάνω. Στην συνέχεια αφαιρείται η περίσσεια του δέρματος.
Άλλος τρόπος, είναι από μία τομή στην κροταφική περιοχή: το πρόσωπο, «ανασηκώνεται» πάνω από το κρανίο και στην συνέχεια άλλη μία τομή γίνεται μέσα στο στόμα για να βοηθήσει την ανασήκωση του προσώπου. Με 2 ράμματα αναρτάται το μέσο τριτημόριο του προσώπου (malar fat pad και SOOF, SubOrbicularisOculiFat) στην κροταφική περιτονία.
Τέλος, άλλος τρόπος για την ανόρθωση του μέσου τριτημορίου του προσώπου, είναι το MACS-Lift (Minimal Access Cranial Suspension Lift): μία μικρή τομή γίνεται κατά μήκος του ορίου του τριχωτού της κεφαλής στην κροταφική περιοχή η οποία συνεχίζεται στο περίγραμμα του ωτός μέχρι το λοβίο. Στην συνέχεια όλο το πρόσωπο ανασηκώνεται με 2 ράμματα στην περιοχή της γνάθου και ακόμη ενός στην παρειά. Τα ράμματα αναρτώνται στην κροταφική περιτονία και το περιόστεο του οφθαλμικού κόγχου. Το MACS-Lift είναι ιδανικό κυρίως για άνδρες λόγω της απουσίας ουλής πίσω από το αυτί που κρύβεται δύσκολα.
*Ο Ιωάννης Λιαπάκης είναι μέλος της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Πλαστικής Χειρουργικής (ΕBOPRAS) και Διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Κρήτης
OpsisClinical Πλαστική, Επανορθωτική και Αισθητική Χειρουργική
http://www.myplasticsurgery.gr
