Τα κονδυλώματα είναι μία ιογενής λοίμωξη, μεταδιδόμενη απ’ ό,τι τουλάχιστον γνωρίζουμε μέχρι τώρα, σεξουαλικά και οφειλόμενη στον ιό των ανθρώπινων κονδυλωμάτων (H.P.V.).
Η λοίμωξη διακρίνεται σε δύο μεγάλες κατηγορίες: τα οξυτενή κονδυλώματα που παρουσιάζονται εξωτερικά όπως πχ στο αιδοίο, στον πρωκτό, στο πέος και τα επίπεδα κονδυλώματα που αφορούν τον κόλπο και τον τράχηλο.
Η πρώτη ομάδα δε θα μας απασχολήσει ιδιαίτερα διότι αφορά πάθηση που πρώτον είναι ορατή διά γυμνού οφθαλμού και δεύτερον δεν προκαλεί συνήθως σοβαρές βλάβες, η δε θεραπεία τους είτε φαρμακευτική, είτε επεμβατική είναι εύκολη.
Η δεύτερη ομάδα αφορά σε λοιμώξεις του κόλπου και του τραχήλου στη γυναίκα που έχουν ως μεγάλο μειονέκτημα το ότι δεν είναι ορατές, η δε διάγνωση της ύπαρξής τους προϋποθέτει απαραίτητα τη γυναικολογική εξέταση καθώς και αρχικά τον κυτταρολογικό έλεγχο (τεστ PAP).
Υπάρχουν 80 περίπου τύποι του συγκεκριμένου ιού (HPV). Από αυτούς, η μεγάλη πλεοψηφία είναι συνήθως «αθώοι», δε μπορούν δηλαδή να προκαλέσουν σοβαρές βλάβες στα σημεία που θα επικαθίσουν, όπως ο κόλπος και κυρίως ο τράχηλος. Η συνήθης εξέλιξή τους είναι είτε να παραμείνουν ως κυτταρολογικά ή ιστολογικά ευρήματα για ένα μεγάλο διάστημα, χωρίς να προκαλούν περαιτέρω βλάβες, είτε να αντιμετωπισθούν από το αμυντικό – ανοσοποιητικό σύστημα της γυναίκας και να εξαφανιστούν για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα ή και για πάντα. Η μικρή μειοψηφία αυτών των ιών, περίπου 4-5, είναι που μας απασχολεί και μας προβληματίζει ιδιαίτερα στη Γυναικολογία.
Ο λόγος είναι διότι η παρουσία τους είναι δυνητικά καρκινογόνος, ιδιαίτερα στον τράχηλο. Δυνητικά καρκινογόνος σημαίνει ότι κάτω από προϋποθέσεις μπορούν να προκαλέσουν καρκίνο τραχήλου της μήτρας. Οι συνήθεις προϋποθέσεις είναι η παντελής απουσία χρήσης προφυλακτικού, η χαμηλή ανταπόκριση του ανοσοποιητικού συστήματος για διάφορους λόγους, και φυσικά η ανυπαρξία προληπτικών γυναικολογικών ελέγχων για μεγάλο διάστημα. Κάτω από αυτές τις συνθήκες η είσοδος του ιού στο επιθήλιο του τραχήλου δημιουργεί μια διαδικασία προοδευτικής εις βάθος εξάπλωσής του.
Επίπεδα κονδυλώματα του τραχήλου πριν και μετά επίθιξη με οξεικό οξύ
Υπάρχει μια αλληλουχία σταδίων σε αυτήν τη διαδικασία. Από την απλή και αρχική παρουσία ιού HPV στον τράχηλο, έως στις ενδοεπιθηλιακές βλάβες CIN I, II, III, στον καρκίνο in SITU, και τέλος στον διηθητικό καρκίνο. Ευτυχώς αυτή η εξελικτική διαδικασία χρειάζεται μια χρονική περίοδο 5-8 χρόνων περίπου, ως όταν φτάσει στην επίσημη κακοήθεια, τον καρκίνο τραχήλου. Το παρήγορο της μεγάλης αυτής χρονικής διάρκειας είναι ότι η γυναίκα που επισκέπτεται τακτικά το γυναικολόγο της δεν υπάρχει περίπτωση να νοσήσει από κακοήθεια του τραχήλου. Και αυτό γιατί η επίσκεψή της θα φέρει και την κυτταρολογική διάγνωση. Από εκεί και πέρα έχει σώσει στην κυριολεξία τη ζωή της. Οι θεραπείες που θα υποστεί είτε με την απλή παρακολούθηση σε αρχικά στάδια, είτε με την επέμβαση ηλεκτροκαυτηρίασης του τραχήλου θα δώσουν λύση στο πρόβλημά της. Και το κυριότερο είναι ότι θα βρίσκεται σε στενή παρακολούθηση. Ο καρκίνος τραχήλου επομένως αφορά γυναίκες με σεξουαλική συμπεριφορά υψηλού κινδύνου, γυναίκες με απουσία προληπτικών γυναικολογικών ελέγχων για μεγάλο διάστημα. Είναι σχεδόν αδύνατον μια γυναίκα με τυπικότητα, όσον αφορά τον ετήσιο γυναικολογικό έλεγχο, ακόμη και αν προσβληθεί από επιθετικότατο ιό, να καταλήξει στον καρκίνο του τραχήλου.
Δύο λοιπόν είναι τα μεγάλα μηνύματα: πρώτα από όλα ο ετήσιος έλεγχος. Και ακολούθως η συνετή σεξουαλική συμπεριφορά, που πρακτικά σημαίνει τη χρήση προφυλακτικού σε κάθε επαφή, από την αρχή ως το τέλος! Προφυλακτικό – ετήσιος έλεγχος.
Οι θεραπείες εξατομικεύονται αναλόγως με την ηλικία, την ύπαρξη ή όχι παιδιών, το στάδιο της προσβολής.
Τεράστια σημασία αποδίδεται στη διακοπή του καπνίσματος, καθώς και στη γενικότερη υγιεινή κατάσταση του οργανισμού, που εξασφαλίζουν ένα ανοσοποιητικό σύστημα υγειές, δυνατό και ικανό να αντιδράσει στην προσβολή του ιού.
Τεράστιας σημασίας επίσης στο επίπεδο της πρόληψης είναι πλέον και ο εμβολιασμός κατά του HPV. Όλα τα κλινικά δεδομένα που έχουν προκύψει από μεγάλες κλινικές μελέτες, και από την εφαρμογή του εμβολιασμού παγκοσμίως, δείχνουν ότι η νεαρή γυναίκα που εμβολιάζεται, προστατεύεται σε ποσοστό που προσεγγίζει το 100% από την ανάπτυξη προκαρκινικών βλαβών τραχήλου, αιδοίου, και κόλπου, όπως και από τον καρκίνο του τραχήλου. Ο έλεγχος με εξέταση κατά Παπανικολάου (test Παπ), θα πρέπει να συνεχίζεται κανονικά, ανεξάρτητα από τον εμβολιασμό. Τα εμβόλια απευθύνονται σε γυναίκες και κορίτσια 12 ως 26 ετών και γίνονται σε χρονική διάρκεια ενός εξαμήνου, σε τρεις ξεχωριστές δόσεις.
