Καρκίνος του δέρματος: Όσα επιβάλλεται να ξέρεις για τον ήλιο και το μελάνωμα

Για παράδειγμα, οι υπεριώδεις ακτίνες (UV) του ήλιου είναι σαφώς μια κύρια αιτία μελανώματος. Οι ακτίνες UV μπορούν να βλάψουν το DNA στα κύτταρα του δέρματος. Μερικές φορές αυτή η ζημιά επηρεάζει ορισμένα γονίδια που ελέγχουν τον τρόπο ανάπτυξης και διαίρεσης των κυττάρων. Εάν αυτά τα γονίδια δεν λειτουργούν πλέον σωστά, τα προσβεβλημένα κύτταρα μπορεί να γίνουν καρκινικά κύτταρα (καρκίνος του δέρματος).

Οι περισσότερες ακτίνες UV προέρχονται από το φως του ήλιου, αλλά μερικές μπορεί να προέρχονται από τεχνητές πηγές, όπως τα μηχανήματα για τεχνητό μαύρισμα (solarium). Κάποια βλάβη στο DNA από την έκθεση στην υπεριώδη ακτινοβολία μπορεί να συμβεί λίγα χρόνια πριν εμφανιστεί ο καρκίνος του δέρματος, αλλά μεγάλο μέρος της μπορεί να προέρχεται από εκθέσεις που συνέβησαν πολλά χρόνια νωρίτερα.

Καρκίνος του δέρματος: Συνοπτικά τι πρέπει να ξέρουμε

• Η υπεριώδης ακτινοβολία (UV) είναι γνωστό καρκινογόνο για τον άνθρωπο.
• Κάθε χρόνο καταγράφονται παγκοσμίως περισσότερα κρούσματα καρκίνου του δέρματος απ’ ό,τι καρκίνων του μαστού, του προστάτη, του πνεύμονα και του παχέος εντέρου μαζί.
• Τις τελευταίες τρεις δεκαετίες περισσότεροι άνθρωποι εκδήλωσαν καρκίνο του δέρματος απ’ ό,τι όλες τις άλλες μορφές καρκίνου μαζί.
• Ένας στους 5 ενήλικες εκδηλώνει καρκίνο του δέρματος κάποια στιγμή στη ζωή του.
• Οι τρεις συχνότεροι τύποι καρκίνου του δέρματος είναι κατά σειρά το βασικοκυτταρικό καρκίνωμα, το ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα και το μελάνωμα. Υπάρχουν όμως και άλλοι, πιο σπάνιοι τύποι, όπως το καρκίνωμα των κυττάρων Μέρκελ, τα δερματικά λεμφώματα, το σάρκωμα Καπόζι κ.λπ.
• Το σχεδόν 40% των ατόμων που περνούν τα 65 τους χρόνια έχουν εκδηλώσει βασικοκυτταρικό ή ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα τουλάχιστον μία φορά στη ζωή τους.
• Το βασικοκυτταρικό καρκίνωμα είναι μακράν η πιο συχνή μορφή καρκίνου του δέρματος, με τα κρούσματά του είναι τετραπλάσια από αυτά του ακανθοκυτταρικού καρκινώματος.
• Σε όλο τον κόσμο υπολογίζεται ότι εκατομμύρια άνθρωποι εκδηλώνουν κάθε χρόνο καρκίνο του δέρματος (μόνο στις ΗΠΑ, υπολογίζονται σε 5 εκατομμύρια ετησίως).
• Το περίπου 90% των κρουσμάτων καρκίνου του δέρματος σχετίζονται με την έκθεση στην υπεριώδη ακτινοβολία του ηλίου.

Το μελάνωμα

• Τα μελανώματα αντιπροσωπεύουν λιγότερο από το 5% όλων των κρουσμάτων καρκίνου του δέρματος, αλλά ευθύνονται για το τουλάχιστον 75% των θανάτων από καρκίνο του δέρματος.
• Στη συντριπτική πλειονότητα των περιπτώσεων (σύμφωνα με μία βρετανική μελέτη, στο 86%) τα μελανώματα του δέρματος οφείλονται στην υπερβολική έκθεση στην υπεριώδη ακτινοβολία του ηλίου.
• Κάθε άνδρας έχει 1 στις 39 πιθανότητες να παρουσιάσει μελάνωμα κάποια στιγμή στη ζωή του και κάθε γυναίκα 1 στις 63.
• Ο κίνδυνος εκδήλωσης μελανώματος διπλασιάζεται εάν κάποιος υποστεί περισσότερα από πέντε ηλιακά εγκαύματα στη ζωή του.
• Περισσότεροι από 232.000 άνθρωποι μαθαίνουν ετησίως ότι έχουν μελάνωμα.
• Η μέση ηλικία διαγνώσεως του μελανώματος είναι τα 50 έτη, αλλά το προχωρημένο μελάνωμα είναι πιθανότερο σε άτομα ηλικίας άνω των 60 ετών.
•  Το 15% έως 20% των ασθενών με μελάνωμα έχουν μεταστάσεις κατά την εποχή της διάγνωσης.
• Αν και τα μελανώματα είναι σπάνια (αντιπροσωπεύουν λιγότερο από το 2% όλων των κρουσμάτων καρκίνου σε όλες τις ηλικίες), αποτελούν τον τρίτο πιο συχνό καρκίνο στα κορίτσια εφηβικής ηλικίας και τις νεαρές γυναίκες και τον δεύτερο συχνότερο στους εφήβους και τους νεαρούς άνδρες (ηλικίες 15-39 ετών).
• Τα μελανώματα είναι πολύ σπάνια στην παιδική ηλικία, όπου αντιπροσωπεύουν το σχεδόν 3% των κρουσμάτων καρκίνου.
• Η χρήση καθημερινά, χειμώνα-καλοκαίρι, αντηλιακού με δείκτη προστασίας (SPF) τουλάχιστον 15,  μπορεί να μειώσει κατά 50% τον κίνδυνο αναπτύξεως μελανώματος και κατά 40% τον κίνδυνο ακανθοκυτταρικού καρκινώματος.