Οι επιδράσεις του σοβαρού οξέος αναπνευστικού συνδρόμου (SARS), του ιού Zika και της γρίπης στην εγκυμοσύνη υπογραμμίζουν τις πιθανές άμεσες και μακροπρόθεσμες αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία που μπορεί να έχει ένας ιός τόσο για τη μητέρα όσο και για το μωρό. Αυτοί οι κίνδυνοι περιλαμβάνουν την πρόωρη γέννηση μωρού λόγω SARS, γενετικές ανωμαλίες λόγω Zika και μεγαλύτερο κίνδυνο σοβαρής γρίπης.
Πρέπει να ανησυχούμε τόσο για την εγκυμοσύνη όσο και για τον νέο κορονοϊό (COVID-19); Υπάρχουν πολλά πράγματα που πρέπει να σκεφτούμε. Αυτά εμπίπτουν σε δύο ευρείς τομείς που σχετίζονται με τις επιδράσεις στο έμβρυο και τις επιπτώσεις στην ίδια την έγκυο.
Και στις δύο περιπτώσεις πρέπει να σκεφτούμε τις άμεσες επιπτώσεις κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης καθώς και τις μακροπρόθεσμες επιπτώσεις στην υγεία τόσο για την μητέρα όσο και για το παιδί. Τα πρώτα στοιχεία που έχουμε δείχνουν ότι οι αλλαγές στο ανοσοποιητικό σύστημα κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης θα μπορούσαν να είναι κάπως προστατευτικές έναντι της νόσου.
Κορονοϊός κι εγκυμοσύνη: Τι συμβαίνει με την μητέρα
Τα πρώιμα δεδομένα από έγκυες γυναίκες με COVID-19 δείχνουν ότι η ασθένεια συνδέεται με την πρόωρη γέννηση και αλλαγές στον πλακούντα που μπορεί να αντανακλούν την μεταβολή της ροής του αίματος. Αυτό υποδηλώνει ότι οι διαταραχές που σχετίζονται με τον κορονοϊό συμβαίνουν μεταξύ μητέρας και εμβρύου.
Ωστόσο, αυτές οι μελέτες αφορούσαν γυναίκες με σοβαρές περιπτώσεις της νόσου. Γνωρίζουμε πολύ λίγα για την επίδραση της ήπιας νόσου ή της ασυμπτωματικής λοίμωξης COVID-19 στην εγκυμοσύνη. Η κατανόηση αυτού είναι κρίσιμη, καθώς μελέτες έχουν επισημάνει ότι οι ασυμπτωματικές και οι ήπια μολυσμένες έγκυες γυναίκες ξεπερνούν κατά πολύ τις γυναίκες που χρειάζονται νοσηλεία.
Αυτό δείχνει ότι οι έγκυες δεν είναι πιο ευαίσθητες στην σοβαρή COVID-19, κάτι που ήταν μια από τις μεγαλύτερες ανησυχίες στην αρχή της πανδημίας.
Η φαινομενική προστατευτική επίδραση της εγκυμοσύνης κατά της σοβαρής νόσου μπορεί απλώς να αντικατοπτρίζει τις διαφορετικές ανοσολογικές αντιδράσεις στη σοβαρή COVID-19 που παρατηρούνται σε άνδρες και γυναίκες, και στο γεγονός πιο συχνά οι άνδρες παρά οι γυναίκες πεθαίνουν από τη νόσο γενικά. Ωστόσο, δεν παρατηρούμε την ίδια ανταπόκριση στην εγκυμοσύνη με άλλους ιούς, όπως η γρίπη, που υποδηλώνει ότι κάτι άλλο συμβαίνει με τον ιό SARS-CoV-2 και απαιτούνται περισσότερα στοιχεία για να προσδιοριστεί.
Κορονοϊός κι εγκυμοσύνη: Τι συμβαίνει με το έμβρυο
Μέχρι στιγμής, φαίνεται ότι το έμβρυο προστατεύεται πολύ καλά από το να περάσει ο κορονοϊός από την μητέρα στο παιδί (γνωστό ως κάθετη μετάδοση), κάτι που φαίνεται να είναι σπάνιο.
Αυτό μπορεί να οφείλεται στα φυσικά χαρακτηριστικά του πλακούντα, ο οποίος παράγει μόρια που σταματούν τη σύνδεση του ιού στα κύτταρα του πλακούντα. Θα μπορούσε επίσης να οφείλεται στο ότι οι μεμβράνες του πλακούντα περιορίζουν την μόλυνση από τον κορονοϊό.
Φυσικά, είναι πολύ δύσκολο να μελετηθεί ο πλακούντας πριν από τη γέννηση. Εναλλακτικά μέτρα, όπως η ανάλυση κυτταρικών απορριμμάτων που απελευθερώνονται από τον πλακούντα (γνωστά ως εξωκυτταρικά κυστίδια) που μπορούν να βρεθούν σε ένα δείγμα του αίματος της μητέρας, είναι μάλλον απαραίτητα για να βρούμε ποια χαρακτηριστικά του πλακούντα μπορεί να προστατεύσουν το έμβρυο από μόλυνση και σε ποιες επιπτώσεις έχει ο κορονοϊός στον πλακούντα.
Τυχόν αντισώματα που δημιουργεί μια μητέρα μολυσμένη με SARS-CoV-2 θα περάσουν στο έμβρυο μέσω του πλακούντα (γνωστό ως παθητική ανοσία).
Αυτό παρέχει βραχυπρόθεσμη προστασία από πολλούς μολυσματικούς παράγοντες για τους τελευταίους μήνες της εγκυμοσύνης και για μερικούς μήνες μετά τη γέννηση του μωρού. Αυτά τα αντισώματα θα συνεχίσουν επίσης να παρέχονται μέσα από το μητρικό γάλα εάν το μωρό θηλάζει.
Πρώιμες μελέτες από την Κίνα έδειξαν ότι αντισώματα που προστατεύουν από την COVID-19 υπάρχουν σε νεογέννητα γυναικών που είχαν τέτοια αντισώματα. Αυτό επιβεβαιώνει ότι η παθητική ανοσία, όπου ένα μωρό κληρονομεί ουσιαστικά αντισώματα από την μητέρα, συμβαίνει και με τον SARS-CoV-2.
Χρειαζόμαστε τώρα μερικές μεγαλύτερες μελέτες για να διερευνήσουμε εάν τα αντισώματα κατά του SARS-CoV-2 υπάρχουν στο ανθρώπινο γάλα, για να κατανοήσουμε καλύτερα τον ρόλο αυτών των αντισωμάτων στην εξουδετέρωση του ιού και την προστασία του μωρού.
Μόρια εκτός των αντισωμάτων μπορούν επίσης να περάσουν από την μητέρα στο έμβρυο. Οι έγκυες γυναίκες με σοβαρή νόσο COVID-19 έχουν πολλά από τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα μιας φλεγμονώδους απόκρισης που συναντάμε σε άλλα άτομα με παρόμοια συμπτώματα.
Αυτό περιλαμβάνει αυξημένα επίπεδα μορίων όπως η ιντερλευκίνη-6 (IL-6), που δείχνει ότι η ανοσοαπόκριση του οργανισμού έχει ενεργοποιηθεί.
Υπάρχουν πολλές μελέτες που δείχνουν ότι η μητρική ενεργοποίηση του ανοσοποιητικού συστήματος μπορεί να έχει επιβλαβείς επιπτώσεις στο αναπτυσσόμενο έμβρυο. Αυτή η ενεργοποίηση σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο αναπνευστικών, καρδιαγγειακών, νευροαναπτυξιακών και άλλων διαταραχών στο παιδί.
Το κατά πόσον ο κορονοϊός SARS-CoV-2 θα έχει τόσο μακροπρόθεσμες επιπτώσεις στην υγεία αυτών των παιδιών, μένει να το δούμε.
