Οι λοιμώξεις του αναπνευστικού παρουσιάζουν έξαρση κατά την χειμερινή περίοδο και διακρίνονται σε δύο κατηγορίες:
Α) Ανώτερου αναπνευστικού: Αφορούν το φάρυγγα, το λάρυγγα, τις αμυγδαλές, την τραχεία, την περιοχή των αυτιών και την κοιλότητα του κρανίου που βρίσκεται πίσω από την μύτη. Αντίστοιχα, οι παθήσεις που προκαλούνται ονομάζονται φαρυγγίτιδα, λαρυγγίτιδα, αμυγδαλίτιδα, τραχειίτιδα, ωτίτιδα και ιγμορίτιδα. Οι λοιμώξεις αυτές συνήθως είναι ιογενείς.
Β) Κατώτερου αναπνευστικού: Αφορούν τους πνεύμονες, είναι πιο σοβαρές (συχνά συνδέονται με νοσοκομειακή νοσηλεία) και οφείλονται κυρίως σε μικρόβια και όχι σε ιούς.
Αξίζει να σημειωθεί ότι κύριο σύμπτωμα των λοιμώξεων του ανώτερου αναπνευστικού είναι ο βήχας, που ενδέχεται να επιμείνει έως και δύο με τρεις εβδομάδες μετά την ίαση, μέχρι να επιλυθεί η φλεγμονή των αεραγωγών. Στα υπόλοιπα συμπτώματα περιλαμβάνονται ο πυρετός, ο πονοκέφαλος, ο πονόλαιμος, η ρινική συμφόρηση, οι πρησμένοι λεμφαδένες, οι μυαλγίες, η κακουχία κ.α. Ακολουθούν οδηγίες που αφορούν την πρόληψη των λοιμώξεων του ανώτερου αναπνευστικού καθώς και σύντομη παρουσίαση των κυριότερων εξ αυτών με έμφαση στην διαγνωστική τους προσέγγιση.
Πρόληψη λοιμώξεων του ανώτερου αναπνευστικού :
Τηρούμε αποστάσεις προλαμβάνοντας την αερογενή μετάδοση.
Πλένουμε τα χέρια μας συχνά για τουλάχιστον είκοσι δευτερόλεπτα, χρησιμοποιώντας ξεχωριστή πετσέτα προλαμβάνοντας αντίστοιχα την μετάδοση με την αφή.
Καλύπτουμε τη μύτη και το στόμα σε βήχα ή φτάρνισμα.
Καθαρίζουμε συχνά επιφάνειες όπως διακόπτες, πάγκους και παιχνίδια.
Η άσκηση μπορεί να βοηθήσει: Μελέτη που διεξήχθη κατά την διάρκεια δώδεκα χειμερινών εβδομάδων έδειξε ότι όσοι ασκούνται περισσότερο από πέντε φορές την εβδομάδα εμφανίζουν μειωμένες πιθανότητες να αναπτύξουν λοιμώξεις του ανώτερου αναπνευστικού συγκριτικά με όσους ασκούνται με μικρότερη συχνότητα.1 Αυτό πιθανόν οφείλεται στο ότι η άσκηση ενδυναμώνει το ανοσοποιητικό.
1Nieman DC, Henson DA, Austin MD et al. Upper respiratory track infection is reduced in physically fit and active adults. Br. J. Sports Med.
Ακολουθεί περιγραφή των συχνότερων εποχικών λοιμώξεων.
Στρεπτοκοκκική αμυγδαλίτιδα: Οφείλεται στο μικρόβιο του στρεπτόκοκκου (GAS) και χαρακτηρίζεται από υψηλό πυρετό, δυσκαταποσία και διογκωμένες αμυγδαλές. Σε ορισμένες περιπτώσεις παρατηρείται εξάνθημα (οστρακιά) ενώ σπανιότερα παρατηρούνται επιπλοκές στα νεφρά (οξεία σπειραματονεφρίτιδα) ή στην καρδιά και στις αρθρώσεις (οξύς ρευματικός πυρετός). Για τη νόσο συνιστάται αντιβιοτική αγωγή γεγονός που καθιστά την έγκαιρη διάγνωση σημαντική. Εκτός από την κλινική εικόνα, στην διάγνωση συντελούν οι δοκιμασίες ταχείας ανίχνευσης στρεπτόκοκκου (strep-test), η καλλιέργεια φαρυγγικού επιχρίσματος προς απομόνωσή του αλλά και εξετάσεις αίματος όπως ο προσδιορισμός του αριθμού των λευκών αιμοσφαιρίων (γενική αίματος), της c-αντιδρώσας πρωτεΐνης (crp) και της αντι-ο-στρεπτολυσίνης (asto).
Λοιμώδης μονοπυρήνωση: Ιογενής λοίμωξη της οποίας συνηθέστερος αιτιολογικός παράγοντας είναι ο ιός επστάϊν μπαρ (EB). Εξαιρετικά μεταδοτική νόσος μέσω του σάλιου (νόσος του φιλιού) που χαρακτηρίζεται από διογκωμένες αμυγδαλές, λεμφαδένες ή και ήπαρ. Σε διαγνωστικό επίπεδο είναι δυνατή η ανίχνευση αντισωμάτων έναντι του ιού καθώς και η ανίχνευση διαταραχών στην μορφολογία των λευκών αιμοσφαιρίων ή της ηπατικής βιοχημείας. Η θεραπεία είναι κυρίως συμπτωματική.
Λοίμωξη από αναπνευστικό συγκυτιακό ιό (RSV): Είναι συχνότερη στα παιδιά και τα βρέφη και χαρακτηρίζεται από ρινική συμφόρηση και πυρετό. Είναι εφικτή η ταχεία ανίχνευση του ιού από τις ρινικές εκκρίσεις των ασθενών (RSV-rapid test). Όπως στους περισσότερους ιούς, η θεραπεία αποσκοπεί στην ύφεση των συμπτωμάτων. Στις Η.Π.Α. υπάρχει εγκεκριμένο εμβόλιο για άτομα ηλικίας εξήντα ετών και άνω.
Κορονοϊός (Sars-Cov-2): Ιογενής λοίμωξη του αναπνευστικού που κυμαίνεται από ήπια έως και θανατηφόρα. Για την διάγνωση χρησιμοποιούνται δοκιμασίες ταχείας ανίχνευσης (rapid test) όπως και μοριακές μέθοδοι προς αναζήτηση του γενετικού του υλικού. Ο έλεγχος της πανδημίας επετεύχθη με τήρηση μέτρων ατομικής προστασίας (ΜΑΠ), στρατηγικές απαγόρευσης κυκλοφορίας πολιτών (lockdown) αλλά κυρίως μέσω εκτεταμένου εμβολιασμού. Την τρέχουσα περίοδο, συνιστάται μονής δόσης εμβολιασμός με επίκαιρο σκεύασμα σε άτομα ηλικίας άνω των εξήντα ετών, εγκυμονούσες, ευπαθείς ομάδες (παχύσαρκους, νεφροπαθείς κ.α.), εργαζόμενους σε χώρους υγείας και κλειστούς πληθυσμούς. Σε συγκεκριμένες περιπτώσεις εφαρμόζεται αντιική αγωγή.
Ιός της γρίπης (Influenza): Προκαλεί λοίμωξη του αναπνευστικού που χαρακτηρίζεται από πονοκέφαλο, πυρετό, βήχα και πόνους σε μύες και αρθρώσεις. Υπάρχουν τρεις τύποι του ιού A, B και C με τον τελευταίο να προκαλεί ήπιες λοιμώξεις. Διαγνωστικά υπάρχει μέθοδος ταχείας ανίχνευσης του αντιγόνου του με ταυτόχρονο προσδιορισμό του τύπου του (Influenza A/B rapid test). Στην καταπολέμηση της γρίπης εφαρμόζεται συμπτωματική ή και αντιική θεραπεία ενώ εξέχουσα θέση κατέχει ο εμβολιασμός. Από φέτος στην χώρα μας, είναι διαθέσιμα επιπλέον δύο εμβόλια (σύνολο έξι). Τα δύο αυτά, απευθύνονται σε άτομα ηλικίας άνω των εξήντα πέντε ετών και στις ευπαθείς ομάδες ενώ είναι συνταγογραφούμενα.
Οι προαναφερθείσες εξετάσεις είναι διαθέσιμες, στο σύνολό τους, στις μονάδες υγείας της Euromedica στην Κρήτη. Η Παγκρήτια Υγεία είναι εξοπλισμένη με αναλυτές τελευταίας τεχνολογίας και το έμπειρο ιατρικό προσωπικό βρίσκεται στην διάθεση των εξεταζόμενων για επιπλέον υποστήριξη και επιστημονική συμβουλή. Η αξιοπιστία διασφαλίζεται μέσω της συμμετοχής του εργαστηρίου σε προγράμματα διαπίστευσης κατά ISO και σε προγράμματα εξωτερικών ποιοτικών ελέγχων.
Σταύρος Φουντουλάκης, Ιατρός Βιοπαθολόγος,
Υπεύθυνος Εργαστηρίου Βιολογικών Υλικών
Euromedica Παγκρήτια Υγεία
