Οι γονείς του 5χρονου Στέφανου είναι προβληματισμένοι, γιατί θέλει να κοιμάται μαζί τους στο ίδιο κρεβάτι. Αυτό ξεκίνησε πριν από δύο χρόνια, έπειτα από μια ασθένεια στη διάρκεια της οποίας τον πήραν στο κρεβάτι τους. Από τότε ο Στέφανος δεν απομακρύνθηκε από το δωμάτιό τους. Αρχικά, έκαναν υπομονή, θεωρώντας ότι θα το ξεπεράσει στην πορεία, όμως ο Στέφανος το απολάμβανε ιδιαίτερα. «Η αλήθεια είναι ότι το απολαμβάναμε κι εμείς» λένε οι γονείς του.
«Σε κάποιες συζητήσεις μαζί του για το δωμάτιό του και σε αποσπασματικές μας προσπάθειες να πάει να κοιμηθεί εκεί, το παιδί αντιδρούσε, δεν καθόταν ήσυχο εκεί και τη νύχτα ξυπνούσε και ερχόταν στο κρεβάτι μας. Έτσι εγκαταλείψαμε την προσπάθεια και κοιμόμαστε πιο ήσυχοι. Σε λίγους μήνες, όμως, θα πάει στο νηπιαγωγείο και αυτό δεν μπορεί να συνεχιστεί».
Aρκετοί γονείς παραπονιούνται ότι τα παιδιά τους κάθε βράδυ έρχονται στο δωμάτιό τους και κοιμούνται μαζί τους. Kάποιες φορές που είναι ξεκούραστοι τα ξαναπηγαίνουν στο κρεβάτι τους, όμως τα παιδιά επιμένουν κι επανέρχονται, με αποτέλεσμα οι μεγάλοι συνήθως να παραιτούνται από την προσπάθεια. Eπίσης, συναντάμε γονείς που, ενώ στην αρχή κοιμούνται ευχάριστα με το παιδί, συνειδητοποιώντας ότι το κοινό δωμάτιο ή η νυχτερινή επίσκεψη έγιναν καθεστώς, ενοχλούνται με το μικρό εισβολέα, γιατί έτσι χάνουν την ησυχία τους και τον προσωπικό τους χώρο.
Άλλωστε, τα παιδιά κάνουν ανήσυχο ύπνο, γυρίζουν, κλοτσάνε και πιάνουν πολύ χώρο. Aν προσπαθήσουν να τα στείλουν πίσω στο κρεβάτι τους, συναντούν τη δικαιολογημένη αντίδρασή τους. Έτσι, κάνουν διάφορες κινήσεις, χωρίς να πετυχαίνουν το επιθυμητό αποτέλεσμα και ταλαιπωρούνται περισσότερο. Δημιουργείται ένας φαύλος κύκλος με αρκετά επιμέρους προβλήματα στην κάθε οικογένεια, η οποία συχνά αναζητά βοήθεια από τον ψυχολόγο.
Συζητώντας μαζί τους σε βάθος, ο ψυχολόγος ανακαλύπτει ότι η «κακή αρχή» έγινε από πολύ νωρίς, ακόμη και από τη στιγμή της γέννησης. Άλλοι είχαν ξεκινήσει από την πρώτη μέρα της επιστροφής από το μαιευτήριο να κοιμούνται στο ίδιο δωμάτιο με το παιδί, άλλοι το κοίμιζαν στο κρεβάτι τους και μετά το έβαζαν στο δικό του, άλλοι με το παραμικρό το έπαιρναν κοντά τους. Oι συνήθεις λόγοι που προτάσσουν είναι ότι «μου άρεσε πολύ να είναι δίπλα μου», «να το παρατηρώ όταν κοιμάται» ή «η κατάσταση αυτή με διευκόλυνε στο θηλασμό», «το επέβλεπα», «δεν υπήρχε χώρος στο σπίτι», «ήταν μια ευκαιρία για επαφή επειδή δεν το έβλεπα πολύ» κι άλλες δικαιολογίες. Φαίνεται, λοιπόν, ότι συχνά οι ίδιοι οι γονείς επιδιώκουν να κοιμούνται με το παιδί τους. Για τα ίδια τα παιδιά είναι μια απόλαυση να κοιμούνται με τους γονείς τους.
Eκτός όμως από το πρακτικό μέρος του θέματος, δηλαδή την ταλαιπωρία γονιών και παιδιών, υπάρχει και το ουσιαστικό, που αφορά την επίπτωση αυτής της κατάστασης στον ψυχισμό του παιδιού. Έρευνες έχουν δείξει ότι είναι σημαντικό τα παιδιά να μαθαίνουν να κοιμούνται μόνα τους από τους πρώτους μήνες της ζωής τους. Δεν είναι φοβερό να θηλάζει η μητέρα το νεογέννητο κάποιες φορές στο κρεβάτι της, εφόσον το επιθυμεί, ή να έχει την κούνια του δίπλα της για τους πρώτους μήνες, ή να ψάχνει να βρει ευκαιρία να το πάρει δίπλα της. Ωστόσο, μέσα στους πρώτους δώδεκα μήνες το παιδί πρέπει να πάει στο δικό του δωμάτιο.
Πολλοί υποστηρίζουν ότι το μικρό παιδί έχει ανάγκη από στοργή, τρυφερότητα, χάδια. Aυτό είναι αναμφισβήτητο, δεν είναι απαραίτητο όμως να γίνεται μόνο κατά την ώρα του ύπνου. H τρυφερότητα των γονιών είναι αναγκαία σε όλες τις εκδηλώσεις της καθημερινότητας.
Λόγου χάρη, μπορεί να εφαρμοστεί το παιχνίδι στο μεγάλο κρεβάτι των γονιών το σαββατοκύριακο, όταν η οικογένεια βρίσκεται συγκεντρωμένη. O ύπνος του παιδιού με τους γονείς, όμως, συμβολίζει τη διατήρηση του «αδιαίρετου» μεταξύ της μητέρας και του μωρού, το οποίο υπήρχε κατά τη διάρκεια της ενδομήτριας ζωής, γεγονός που παρεμποδίζει την αυτονομία του παιδιού.
Oι γονείς πρέπει να κόψουν σταδιακά το συμβολικό ομφάλιο λώρο που τους ενώνει με το παιδί και να ενισχύσουν την ανεξαρτησία, που είναι απαραίτητη για την ωρίμανσή του. Πηγαίνοντας, λοιπόν, το παιδί στο δικό του δωμάτιο, αφενός αποδέχεται κάποια όρια, δηλαδή το γεγονός ότι τα παιχνίδια και η συντροφιά των γονιών κάποια στιγμή παίρνουν τέλος, αφετέρου προσαρμόζεται στην εναλλαγή της τρυφερότητας με την ανεξαρτησία και τον κόσμο του ονείρου.
Aυτό αποτελεί βασικό βήμα για τη συναισθηματική του εξέλιξη. Συνεπώς, πρέπει να ξεπερνά τις δυσκολίες του ύπνου στο δικό του δωμάτιο, ίσως με τη συμπληρωματική, παροδική παρουσία της μητέρας του.
* Η κα Αλεξάνδρα Καππάτου είναι Ψυχολόγος – Παιδοψυχολόγος – Συγγραφέας. Η προσωπική της ιστοσελίδα βρίσκεται στη διεύθυνση www.akappatou.gr
