Η μεγάλη αύξηση των κατα
δυτικών δραστηριοτήτων για επαγγελματικούς σκοπούς ή για λόγους αναψυχής οδηγεί σε σημαντικό αριθμό καταδυτικών ατυχημάτων, σε νέα κυρίως άτομα με αποτέλεσμα το θάνατο ή τη σοβαρή σωματική αναπηρία. Οι παράγοντες που συμβάλουν στην πρόκληση ενός καταδυτικού ατυχήματος είναι συνδεδεμένοι με το περιβάλλον, με τον εξοπλισμό και με τον ανθρώπινο παράγοντα και μπορούν συνοπτικά να αναφερθούν ως εξής (74):
1. Περιβαλλοντικοί παράγοντες και κίνδυνοι του φυσικού κόσμου ή του εργασιακού χώρου:
• φυσικά εμπόδια, σπήλαια, ναυάγια, πλοία (προπέλες, αναρροφήσεις), προβλήτες, δίχτυα, αγωγοί
• κατάσταση θαλάσσης κυματισμός ρεύματα, θερμοκλινές, βράχοι
• επικίνδυνα θαλάσσια είδη
• ήχοι, εκρήξεις
• ηλεκτρικό ρεύμα
2. Εξοπλισμός του δύτη:
• Τέλος αέρα
• Ρήξη συνδέσεων
• Κακή ποιότητα αέρα
• Πάγος
• Ηλεκτρονικά μέσα
• Κακή λειτουργία βαλβίδων
• Κλειστό κύκλωμα: φίλτρο CO2, αισθητήρας O2, καυστικό κοκταίηλ
3. Ανθρώπινος παράγων:
• Ατομικές αντιδράσεις: ανοχή ψύχους, εξάντληση, καταδυτικό αντανακλαστικό, ανοχή υποξίας, πανικός
• Εκπαίδευση και εμπειρία: Διαδικασίες, όρια ασφαλείας, συντήρηση εξοπλισμού, επίβλεψη
• Υγειονομική εξέταση: εξέταση από πιστοποιημένους ιατρούς
• Φυσική κατάσταση: Μειωμένη νοσηρότητα – θνητότητα ανεξαρτήτως του ατυχήματος
Από στοιχεία του τμήματος Καταδυτικής- Υπερβαρικής Ιατρικής του ΝΝΑ καταγράφονται περίπου 60 νέα περιστατικά κάθε έτος που προέρχονται κυρίως από δύτες αναψυχής. Το μηδενικό ποσοστό ατυχημάτων από στρατιωτικές υποβρύχιες δραστηριότητες αποδεικνύει ότι με την σωστή τήρηση όλων των μέτρων ασφαλείας ελαχιστοποιείται ή ακόμα και εκμηδενίζεται η εμφάνιση ατυχήματος. Ο αριθμός τείνει να μειώνεται κάθε χρόνο λόγω της αύξησης της ευαισθησίας και της κατάρτισης των εκπαιδευτών, της καλύτερης πληροφόρησης των αυτοδυτών, των αυστηρότερων κανονισμών των εκπαιδευτικών οργανισμών και την αύξηση των ποινών και των προστίμων.
Ένας από τους κυριότερους παράγοντες καταδυτικού ατυχήματος είναι ο ίδιος ο δύτης, ενώ η καλή σωματική και ψυχική του υγεία αποτελεί βασικό παράγοντα για την πρόληψη πιθανής διαταραχής. Στην Ελλάδα, το μόνο σημείο αναφοράς είναι το τμήμα της Καταδυτικής Ιατρικής των ενόπλων δυνάμεων του Ναυτικού Νοσοκομείου Αθηνών. Το άριστα εξοπλισμένο σε τεχνικό εξοπλισμό και επιστημονικό προσωπικό τμήμα της Υπερβαρικής- Καταδυτικής Ιατρικής, χρησιμοποιεί αυστηρά πρωτόκολλα για την επιλογή του προσωπικού και αποτελεί το σημείο αναφοράς στον ελλαδικό χώρο για θέματα που αφορούν οποιαδήποτε δραστηριότητα σε υπερβαρικό περιβάλλον καθώς και για την θεραπεία παθολογικών καταστάσεων που συνδέονται με τις καταδύσεις ή παθήσεων που χρήζουν θεραπείας με υπερβαρικό οξυγόνο.
Η ετήσια περιοδική υγειονομική εξέταση που ακολουθούν οι δύτες του πολεμικού ναυτικού είναι ενδεικτική των παραμέτρων που πρέπει να ληφθούν υπ’ όψιν προκειμένου να αποδειχθεί ότι ο δύτης πληροί τα κριτήρια για την εκτέλεση υποβρυχίων εργασιών.
Ο έλεγχος αυτός περιλαμβάνει:
1. Ακτινολογικό έλεγχο: α/α θώρακος, α/α κόλπων προσώπου, πανοραμική άνω- κάτω γνάθου
2. Μικροβιολογικό έλεγχο: Hct, Hb, WBC, PLT, TKE, GLU, UREA, CREAT, SGOT, SGPT, G-6-PD, HBs Ag, Anti- HCV, HIV, Γενική ούρων, Δοκιμασία Δρεπανώσεως.
3. Καρδιολογικό έλεγχο: Αρτηριακή πίεση, ΗΚΓ
4. Νευρολογικό- Ψυχιατρικό
5. Χειρουργικό- Ορθοπεδικό
6. Παθολογικό
7. Οφθαλμολογικό
8. ΩΡΛ
9. Δερματολογικό
10. Οδοντιατρικό
11. Δοκιμασία Θαλάμου Αποπίεσης
Η ορθή τήρηση των κανόνων ασφαλείας πριν, κατά την διάρκεια και μετά την κατάδυση, αποτελεί το σημαντικότερο μέτρο για την μείωση της συχνότητας των καταδυτικών ατυχημάτων. Η κατάλληλη ενημέρωση του ιατρικού κόσμου, η σωστή και έγκαιρη παροχή πρώτων βοηθειών και η άμεση μεταφορά για θεραπεία σε θάλαμο επανασυμπίεσης συμβάλει δραστικά στην καλύτερη πρόγνωση των νόσων που αποφέρουν τα καταδυτικά ατυχήματα.
