Οι Ωοθήκες είναι ένα ζευγάρι οργάνων στο γυναικείο αναπαραγωγικό σύστημα. Βρίσκονται μέσα στην πύελο (λεκάνη) τοποθετημένες δεξιά και αριστερά από τη μήτρα.
Κάθε μία έχει το μέγεθος ενός αμυγδάλου. Παράγουν ωάρια και ορμόνες. Κάθε μήνα κατά τη διάρκεια της περιόδου, ένα ωάριο απελευθερώνεται από την ωοθήκη. Αυτό ονομάζεται ωορρηξία. Το ωάριο μεταναστεύει από την ωοθήκη στη μήτρα δια μέσω της σάλπιγγας.
Οι ωοθήκες είναι η πηγή των γυναικείων ορμονών, οιστρογόνων και προγεστερόνης. Αυτές οι ορμόνες επηρεάζουν την ανάπτυξη του στήθους των δευτερευόντων γυναικείων χαρακτηριστικών (τριχοφυία, φωνή, κατανομή λίπους) και ρυθμίζουν την περίοδο.
Τι είναι οι κύστες ωοθηκών;
Στις ωοθήκες μπορούν να δημιουργηθούν διάφορες κύστες.
- Λειτουργικές κύστες. Είναι οι πιο συνηθισμένες και δημιουργούνται κατά τον κύκλο. Κάθε μήνα οι γυναικείες ωοθήκες δημιουργούν περίπου 20 κύστες οι οποίες περιέχουν ωάρια. Όταν ένα ωράριο ωριμάσει, η κύστη που το περιέχει, (περίπου 2 cm) σπάει, απελευθερώνοντάς το, ενώ οι υπόλοιπες καταστρέφονται.
- Ωοθηλακικές κύστες. Είναι οι κύστες που δημιουργούνται αν δεν σπάσει το ωάριο. Αυτές συνήθως εξαφανίζονται μετά από δύο ή τρεις μήνες.
- Ωχρινικές κύστες. Είναι κύστες που δημιουργούνται αν δεν απελευθερωθεί το ωάριο και περιέχουν αίμα. Συνήθως εξαφανίζονται μετά από μερικές εβδομάδες. Άλλες φορές μεγαλώνουν και προκαλούν πόνο η και αιμορραγία.
- Ενδομητρίωμα. Αυτές οι κύστες δημιουργούνται μέσα στην ωοθήκη σε γυναίκες που πάσχουν από ενδομητρίωση. Συνήθως έχουν σοκολατοειδές περιεχόμενο και δεν εξαφανίζονται αν δεν γίνει θεραπεία.
- Κυσταδένωμα. Δημιουργούνται από την επένδυση της ωοθήκης. Περιέχουν συνήθως υγρό διαυγές, παχύρρευστο ή ζελατινώδες. Μπορούν μεγαλώνοντας να σπάσουν και να δημιουργήσουν πόνο.
- Πολυκυστικές ωοθήκες. Δημιουργούνται πολλαπλά ωοθηλάκια (κύστες που περιέχουν ωάρια) που όμως δεν ωριμάζουν σε κάθε κύκλο για να σπάσουν. Έτσι συσσωρεύονται με το χρόνο και δημιουργούν πολλαπλές μικρές κύστες στις ωοθήκες.
Αυτές είναι οι πιο συχνές κύστες ωοθηκών.
Συμπτώματα που δημιουργούν
Τις περισσότερες φορές οι κύστες ωοθηκών δεν δημιουργούν συμπτώματα. Ανευρίσκονται κατά τον συνήθη γυναικολογικό έλεγχο. Άλλες φορές μπορούν να δημιουργήσουν:
- Πίεση, βάρος η πόνο χαμηλά στην κοιλιά
- Συχνοουρία, από πίεση που ασκούν στην ουροδόχο κύστη
- Πόνο κατά τη σεξουαλική επαφή
- Πόνο στην περίοδο
Οι κύστες ωοθηκών μπορούν να συστραφούν ή να σπάσουν. Τότε δημιουργούν έντονα συμπτώματα και είναι επικίνδυνες για τη ζωή.
Διάγνωση
Οι κύστες που δεν δημιουργούν συμπτώματα ανευρίσκονται συνήθως κατά τη γυναικολογική εξέταση.
Το υπερηχογράφημα μάς δείχνει τον αριθμό (μία ή πολλές), τη θέση, το μέγεθος, και το περιεχόμενο (διαυγές, αιματηρό, παχύρρευστο, μικτό). Έτσι μας δίνει τη διάγνωση ή την υποψία για την διαφορική διάγνωση της κύστης.
Θεραπεία
Η θεραπεία μιας κύστης ωοθήκης είναι ανάλογη της διάγνωσης.
- Αναμονή.Οι λειτουργικές κύστες ωοθηκών συνήθως εξαφανίζονται μόνες τους μετά από λίγες εβδομάδες. Το επαναληπτικό υπερηχογράφημα θα μας δείξει την πορεία τους.
- Αντισυλληπτικά. Σε περίπτωση που παραμένουν ή αυξάνουν σε μέγεθος ή αριθμό, χρησιμοποιούμε ορμονική θεραπεία. Γυναίκες που δημιουργούν συχνά κύστες στις ωοθήκες ή έχουν πολυκυστικές ωοθήκες λαμβάνουν αντισυλληπτικά δισκία για πρόληψη.
- Χειρουργικά αφαιρούμε τις κύστες που παραμένουν, γίνονται μεγαλύτερες, περισσότερες ή έχουν περίεργη υφή στο υπερηχογράφημα και δημιουργούν πόνο. Υπάρχουν δύο χειρουργικές μέθοδοι για την αφαίρεση των κυστών. Λαπαροσκοπικά και Λαπαροτομικά.
• Λαπαροσκοπικά αφαιρούνται οι κύστες που είναι μικρές και έχουν καλή όψη
• Λαπαροτομικά αφαιρούνται οι κύστες που είναι μεγαλύτερες και υπάρχει υποψία για κακοήθεια.
