Ολική Αρθροπλαστική Γόνατος

Η ολική αρθροπλαστική γόνατος είναι μια επέμβαση αντικατάστασης των φθαρμένων επιφανειών του αρθριτικού γόνατος.

Αποτελεί λύση στην προχωρημένη μορφή αρθρίτιδας του γόνατος, ειδικά όταν έχουν αποτύχει άλλες συντηρητικές θεραπείες όπως φαρμακευτική αγωγή, ενδοαρθρικές ενέσεις ή φυσικοθεραπεία. Κατά την επέμβαση αντικαθίστανται οι κατεστραμμένες αρθρικές επιφάνειες με ειδικές μεταλλικές προθέσεις (εμφυτεύματα) και καθ’ αυτόν τον τρόπο επιτυγχάνεται ανακούφιση από τον πόνο και επαναφορά της φυσιολογικής κίνησης και λειτουργίας του γόνατος. Ιστορικά, οι πρώτες μοντέρνες ολικές αρθροπλαστικές γόνατος πραγματοποιήθηκαν την δεκαετία του 1970. Έκτοτε, η συνεχής πρόοδος και βελτίωση των τεχνικών και των υλικών την έχει καταστήσει μια επιτυχημένη και ασφαλής επέμβαση.

Τι ονομάζουμε αρθρίτιδα γόνατος;

Με τον γενικό όρο αρθρίτιδα περιγράφεται μια φλεγμονώδης πάθηση των αρθρώσεων που χαρακτηρίζεται από καταστροφή των στοιχείων της άρθρωσης, των μηνίσκων, του υποχόνδριου οστού και κυρίως του αρθρικού χόνδρου. Οι πιο κοινές μορφές αρθρίτιδας είναι η οστεοαρθρίτιδα, η ρευματοειδής και η μετατραυματική αρθρίτιδα. Το γόνατο είναι από τις συχνότερα προσβαλλόμενες αρθρώσεις.

Οι ασθενείς διαμαρτύρονται κυρίως για πόνο, ο οποίος περιγράφεται έως και αφόρητος, και ο οποίος τις νυχτερινές ώρες εμποδίζει την ανάπαυσή τους κατά τον ύπνο, και για σημαντικό περιορισμό της καθημερινότητάς τους με αδυναμία εκτέλεσης βασικών κινήσεων, δυσκολία στην έγερση από την καθιστή θέση και μείωση της απόστασης βάδισης.

Πότε χρειάζεται ένας ασθενής ολική αρθροπλαστική γόνατος;

Η απόφαση για την αντικατάσταση του γόνατος λαμβάνεται συνυπολογίζοντας τον τρόπο ζωής του ασθενή, τα προσδοκόμενα οφέλη και τους κινδύνους της επέμβασης. Οι παράγοντες που επιβάλλουν την χειρουργική αντιμετώπιση αφού πρωταρχικά επιβεβαιωθεί ακτινογραφικά η ύπαρξη αρθρίτιδας, είναι η επηρεασμένη καθημερινή λειτουργικότητα και ο έντονος πόνος. Δεν υπάρχει κατάλληλη ηλικία για την αρθροπλαστική. Εάν ο ασθενής δεν μπορεί να υπομένει άλλο τον πόνο και την επηρεασμένη ποιότητας ζωής του και επιθυμεί να είναι δραστήριος η επέμβαση δύναται να πραγματοποιηθεί ανεξαρτήτου ηλικίας, αρκεί να το επιτρέπει η συνολική κατάσταση της υγείας του. Συνήθως βέβαια, οι υποψήφιοι για την επέμβαση είναι μεγαλύτεροι σε ηλικία καθώς η αρθρίτιδα είναι συχνότερη μετά τα 60 έτη.

Πως γίνεται η αντικατάσταση του γόνατος;

Η άρθρωση του γόνατος αποτελείται από το κατώτερο τμήμα του μηρού, το ανώτερο τμήμα της κνήμης και την επιγονατίδα. Συνήθως αντικαθιστούμε τις επιφάνειες του μηρού και τις κνήμης και λιγότερο συχνά την επιγονατίδα.

Η ολική αρθροπλαστική διαρκεί κατά κανόνα 1-1,5 ώρα και δύναται να πραγματοποιηθεί υπό περιοχική αναισθησία (ραχιαία ή επισκληρίδιο), η οποία και προτιμάται, ή υπό γενική αναισθησία. Αρχικά, σχεδιάζεται μια επιμήκης τομή στην πρόσθια επιφάνεια του γόνατος, το μήκος της οποίας εξαρτάται από τα χαρακτηριστικά του εκάστοτε ασθενούς και την βαρύτητα της αρθρίτιδας. Στη συνέχεια γίνεται προετοιμασία του οστού, όπου οι φθαρμένες αρθρικές επιφάνειες αφαιρούνται μαζί με ένα λεπτό τμήμα οστού και ακολουθεί η τοποθέτηση των μεταλλικών εμφυτευμάτων σε μηρό και κνήμη και ενός συνθετικού υλικού (πολυαιθυλένιο) αναμεσά τους. Η στερέωση των προθέσεων γίνεται είτε με την χρήση ορθοπεδικού τσιμέντου είτε τοποθετούνται απευθείας πάνω στο οστό και συγκρατούνται με τη διαδικασία της οστεοενσωμάτωσης, δηλαδή με λειτουργική και δομική σύνδεση οστού και εμφυτεύματος. Οι σύγχρονες προθέσεις προσφέρουν μακροχρόνια αντοχή της ολικής αρθροπλαστικής και επιτρέπουν επίπεδα δραστηριότητας σχεδόν ίδια με του φυσιολογικού γόνατος.

Ψηφιακά καθοδηγούμενη αρθροπλαστική γόνατος

Τα τελευταία χρόνια έχουν αναπτυχθεί σύγχρονα συστήματα πλοήγησης από ηλεκτρονικό υπολογιστή, τα οποία προσφέρουν καθοδήγηση κατά την διάρκεια των οστεοτομών και της τοποθέτησης των υλικών της αρθροπλαστικής. Πρόκειται για ειδικά λογισμικά τελευταίας γενιάς, που επεξεργάζονται σε πραγματικό χρόνο τα δεδομένα από αισθητήρες που τοποθετούνται με ειδικούς οδηγούς στο οστό του ασθενούς, ενώ προσφέρεται και η δυνατότητα προεγχειρητικού σχεδιασμού με αξονική τομογραφία. Στα πλεονεκτήματα τους περιλαμβάνονται η μεγαλύτερη ακρίβεια στην οστεοτομία, στην τοποθέτηση των προθέσεων και στην επαναφορά του μηχανικού άξονα του κάτω άκρου.

Ρομποτική αρθροπλαστική γόνατος

Η χρήση ρομποτικού βραχίονα, τον οποίο ελέγχει ο ιατρός κατά την διάρκεια της επέμβασης, αποτελεί από τις πιο σύγχρονες εξελίξεις στην αρθροπλαστική γόνατος. Η εγχείρηση γίνεται με τις ίδιες αρχές όπως στην κλασική αρθροπλαστική με τη διαφορά ότι ο ιατρός χρησιμοποιεί τον ρομποτικό βραχίονα για τις οστεοτομίες, την τοποθέτηση των προθέσεων και την εξισορρόπηση του γόνατος. Προεγχειρητικός σχεδιασμός με αξονική ή μαγνητική τομογραφία, είναι δυνατός και σε αυτήν την περίπτωση. Τα πλεονεκτήματα της μεθόδου είναι η μεγαλύτερη ακρίβεια στην τοποθέτηση των προθέσεων, η επαναφορά του σωστού μηχανικού άξονα και η επαναληψιμότητα του αποτελέσματος. Μειονεκτήματα είναι η μεγαλύτερη χρονική διάρκεια της επέμβασης, το αυξημένο κόστος και η περιορισμένη διαθεσιμότητα εξοπλισμού πανελλαδικά. Δυστυχώς, ρομποτικός βραχίονας δεν είναι ακόμη διαθέσιμος στο νησί μας.

Πρωτόκολλα Αποκατάστασης Fast Track

Τα Fast Track πρωτόκολλα γρήγορης αποκατάστασης μετά από χειρουργική επέμβαση μπορούν να χρησιμοποιηθούν στους περισσότερους ασθενείς και με όλες τις τεχνικές αρθροπλαστικής κλασικής, ψηφιακής ή ρομποτικής. Με την εφαρμογή τους επιτρέπεται η ταχεία βάδιση του ασθενούς, ιδανικά άμεσα μετεγχειρητικά, και η έξοδος από το νοσοκομείο εντός 24-48 ωρών. Συνοδεύονται με επιτάχυνση της ανάρρωσης και μικρότερη εμφάνιση των επιπλοκών.

Πρόκειται για μια σειρά ενεργειών και τεχνικών που εφαρμόζονται τόσο προεγχειρητικά και αφορούν την προετοιμασία του ασθενούς, όσο και διεγχειρητικά και μετεγχειρητικά. Είναι αποτέλεσμα ομαδικής δουλειάς μεταξύ της χειρουργικής, της αναισθησιολογικής, της νοσηλευτικής και φυσιοθεραπευτικής ομάδας αλλά και του ιδίου του ασθενούς, η ενεργός συμμετοχή του οποίου είναι καθοριστική για την επιτυχία τους.

Πόση είναι η διάρκεια ζωής μιας αρθροπλαστικής;

Η επιτυχία μιας αρθροπλαστικής καθορίζεται πέρα από την υποχώρηση των συμπτωμάτων του πόνου και την επαναφορά κινητικότητας της άρθρωσης, από την αντοχή της στον χρόνο. Η διάρκεια ζωής των σύγχρονων αρθροπλαστικών είναι κατά μέσο όρο 15 χρόνια και πολλές αντέχουν πάνω από 20 χρόνια. Μεγάλες τυχαιοποιημένες και ανεξάρτητες μελέτες έχουν δείξει ότι τα μακροχρόνια αποτελέσματα των αρθροπλαστικών γόνατος είναι συγκρίσιμα ανεξάρτητα από την τεχνική που θα εφαρμοστεί είτε είναι η κλασική είτε η ψηφιακά καθοδηγούμενη είτε η ρομποτική. Δηλαδή, όποια μέθοδος και να χρησιμοποιηθεί, εφόσον αυτή γίνει σωστά, η υποχώρηση του πόνου και η διάρκεια ζωής της επέμβασης θα είναι παρόμοια. Τελικά αυτό που έχει σημασία είναι να έχουμε ένα ανώδυνο λειτουργικό γόνατο που κυρίως θα αντέχει στον χρόνο.

Η ολική αρθροπλαστική γόνατος είναι μια ασφαλής επέμβαση με λίγες επιπλοκές και μεγάλα ποσοστά επιτυχίας (πάνω από 95%), η οποία πραγματοποιείται καθημερινά και στο νησί μας. Οι ασθενείς αναφέρουν υψηλά ποσοστά μόνιμης ανακούφισης από τον πόνο, επάνοδο σε φυσιολογικά επίπεδα λειτουργικότητας και βελτίωσης της ποιότητας ζωής τους.

Ο Μανόλης Σπυράντης είναι Ορθοπεδικός χειρουργός, συνεργάτης του Creta InterClinic.

Αναλαμβάνει επεμβάσεις ολικής αρθροπλαστικής γόνατος είτε με την κλασική τεχνική, είτε με την τεχνική της ψηφιακής πλοήγησης. Εφαρμόζοντας πρωτόκολλα Fast Track και σύγχρονες τεχνικές ελάχιστης επεμβατικότητας αποσκοπεί στην αποτελεσματική αντιμετώπιση του πόνου, την άμεση βάδιση του ασθενούς και την ταχεία επιστροφή στις δραστηριότητες του.

Περισσότερες πληροφορίες www.spyrantis.gr